Regionalny Program Operacyjny Warmia i Mazury na lata 2007–2013

Regionalny Program Operacyjny Warmia i Mazury na lata 2007–2013 – dokument planistyczny określający przedsięwzięcia wspierające rozwój regionu Warmii i Mazur, których głównym (ale nie jedynym) źródłem finansowania jest Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. Jest to dokument o charakterze operacyjnym. Oznacza to, iż jest on bardziej szczegółowy i podrzędny wobec strategii rozwoju.

Informacje ogólne

W Polsce realizowane są dwa rodzaje programów operacyjnych, tj. programów zarządzanych na szczeblu centralnym, dla których funkcję instytucji zarządzającej pełni minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego oraz programy zarządzane na szczeblu regionalnym – w tym przypadku instytucją zarządzającą są zarządy poszczególnych województw. Miejsce Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury na lata 2007–2013 w systemie dokumentów programowych 2007–2013 przedstawiono na rysunku 1.

Rys. 1. Dokumenty programowe polityki spójności UE w latach 2007–2013. Źródło: Wojarska M., Zabielska I., Kierunki wykorzystania środków RPO Warmia i Mazury na lata 2007–2013, [w:] Gospodarka regionalna Polski wobec kryzysu gospodarczego, red. Z Strzelecki, Warszawa 2011, s. 465-483.

Regionalny Program Operacyjny Warmia i Mazury na lata 2007–2013 (RPO WiM 2007–2013) jest dokumentem planistycznym o charakterze wykonawczym, którego cel główny – wzrost konkurencyjności gospodarki oraz liczby i jakości powiązań sieciowych – oraz cele szczegółowe wynikają wprost ze strategii rozwoju województwa, stanowiąc instrument jej wdrażania.

Program służy także osiąganiu celów polityki spójności Unii Europejskiej na poziomie regionalnym, a zatem uwzględnia kierunki rozwoju i cele strategiczne określone m.in. w dokumencie Polityka spójności wspierająca wzrost gospodarczy i zatrudnienie: strategiczne wytyczne Wspólnoty 2007–2013, założeniach odnowionej Strategii Lizbońskiej, Narodowych strategicznych ramach odniesienia 2007–2013 wspierających wzrost gospodarczy i zatrudnienie, projekcie Strategie rozwoju kraju 2007–2015.

Przy formułowaniu celu głównego, celów szczegółowych oraz obszarów interwencji uwzględniono przede wszystkim zapisy Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 oraz Rozporządzenia (WE) nr 1081/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady. Z kolei krajowe ramy prawne dla opracowania i realizacji programu stanowi Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, a także opracowany przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego dokument pt. Procedury przygotowania programów operacyjnych na lata 2007–2013 w ramach Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia.

Struktura dokumentu

Dokument składa się z dziesięciu rozdziałów, które umownie podzielić można na dwie części. Pierwsza zawiera kompleksową charakterystykę województwa warmińsko-mazurskiego obejmującą diagnozę sytuacji województwa, analizę SWOT oraz informacje o pomocy publicznej dla regionu wraz z efektami tej pomocy poczynając od 1994 r. Część druga – strategiczna – przedstawia logikę strategii rozwoju społeczno-gospodarczego województwa, logikę strategii programu, opis osi priorytetowych wraz z uzasadnieniem ich wyboru, proponowane do mierzenia stopnia osiągnięcia celów programu wskaźniki, ramy finansowe programu i system jego realizacji.

Głównym celem RPO na lata 2007–2013 jest wzrost konkurencyjności gospodarki oraz liczby i jakości powiązań sieciowych. Cel ten osiągany będzie poprzez spójną i konsekwentną realizację trzech celów szczegółowych, tj.:

• wzrost konkurencyjności firm, produktów i usług
• wyższą konkurencyjność województwa jako miejsce pracy i życia
• poprawę połączeń sieciowych województwa warmińsko-mazurskiego

Cele RPO WiM osiągane będą poprzez koncentrację środków finansowych na siedmiu "merytorycznych" osiach priorytetowych oraz szesnastu działaniach przy wsparciu środkami pomocy technicznej (rys. 2).

Rys. 2. Osie priorytetowe Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury na lata 2007-2013. Źródło: rpo.warmia.mazury.pl, Regionalny Program Operacyjny Warmia i Mazury na lata 2007–2013 [20.04.2014]

Dla celów operacyjnych każda oś podzielona została na działania, a w części z nich wyodrębniono poddziałania. Łącznie program składa się z 18 działań i 42 poddziałań.

Finansowanie

Podział środków pomiędzy RPO 2007–2013 został dokonany w oparciu o algorytm (80/10/10) uwzględniający kryteria ludnościowe, poziom zamożności oraz poziom bezrobocia w danym województwie. Oznacza to, że:

• kryterium I: 80% środków zostało podzielone proporcjonalnie do liczby mieszkańców w poszczególnych województwach
• kryterium II: ze względu na międzywojewódzkie zróżnicowania PKB na mieszkańca, 10% środków dzielone jest proporcjonalnie do liczby mieszkańców w województwach, w których średni poziom PKB na mieszkańca w latach 2001–2003 był niższy od 80% średniego poziomu na mieszkańca kraju
• kryterium III: ze względu na wysoką stopę bezrobocia oraz zagrażającą w wielu powiatach trwałą marginalizację znaczących grup społecznych, 10% środków wsparcia przeznaczone jest dla tych powiatów, w których średnia stopa bezrobocia w latach 2003–2005 przekraczała 150% średniej krajowej

Zgodnie z treścią dokumentu, budżet programu wynosi łącznie 1 599 308 281 euro. Na kwotę tę składa się 1 070 550 290 euro środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), 199 904 750 euro środków publicznych wkładu krajowego oraz 328 853 241 euro innych środków finansowych, w tym prywatnych.

Na osiąganie celów Strategii Lizbońskiej przeznaczono kwotę 414 692 496 euro, tj. 38,74% środków wspólnotowych w ramach RPO WiM. Szacunkowy podział środków EFRR pomiędzy poszczególne osie priorytetowe przedstawiono na rysunku 3.

Rys. 3. Indykatywny podział środków EFRR pomiędzy osie priorytetowe RPO WiM (w %). Źródło: rpo.warmia.mazury.pl, Regionalny Program Operacyjny Warmia i Mazury na lata 2007–2013 [20.04.2014]

System instytucjonalny

W realizacji Programu Operacyjnego Warmia i Mazury 2007–2013 uczestniczy szereg instytucji. Do najważniejszych zaliczyć należy:

• Instytucję Koordynującą RPO, której funkcję pełni minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego obsługiwany w przedmiotowym zakresie przez Departament Koordynacji Programów Regionalnych
• Instytucję Zarządzającą, tj. Zarząd województwa warmińsko-mazurskiego, który wykonuje swoje zadania przy pomocy Departamentu Zarządzania Programami Rozwoju Regionalnego oraz wydzielone komórki w Departamencie Polityki Regionalnej, Departamencie Organizacyjnym, Departamencie Finansów i Skarbu, Departamencie Prawnym, Biurze Zamówień Publicznych i Udzielania Zezwoleń oraz Biurze Audytu Wewnętrznego
• Instytucję Pośredniczącą, której rola (w zakresie osi priorytetowej 6. Środowisko przyrodnicze) powierzona została Wojewódzkiemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
• Instytucję Pośrednicząca II stopnia, którą jest wyłoniona w drodze przetargu Warmińsko-Mazurska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.. Podmiot ten odpowiedzialny jest za wdrażanie pięciu poddziałań osi priorytetowej 1. Przedsiębiorczość, tj. 1.1.5. Wsparcie MŚP – promocja produktów i procesów przyjaznych dla środowiska; 1.1.6. Wsparcie na nowe inwestycje dla dużych przedsiębiorstw; 1.1.7. Dotacje inwestycyjne dla mikroprzedsiębiorstw i sektora MŚP w zakresie innowacji i nowych technologii; 1.1.8. Wsparcie przedsięwzięć przemysłowo-naukowych; 1.1.9. Inne inwestycje w przedsiębiorstwa;
• Instytucję Certyfikującą, tj. Departament Instytucji Certyfikującej Ministerstwa Rozwoju Regionalnego
• Instytucję Pośredniczącą w Certyfikacji, tj. Wydział Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji w Warmińsko-Mazurskim Urzędzie Wojewódzkim
• Instytucję Audytową, którą jest Departament Certyfikacji i Poświadczeń Środków z UE w Ministerstwie Finansów oraz Referat Kontroli Środków UE w Urzędzie Kontroli Skarbowej w Olsztynie

Realizacja Programu

Od momentu uruchomienia Programu do końca czerwca 2013 r. w ramach osi priorytetowej:

1. Przedsiębiorczość:

• oceniono pod względem formalnym 1 919 wniosków na łączną kwotę dofinansowania 1 613 253 251,14 zł
• podpisano 898 umów na łączną kwotę dofinansowania UE 756 024 320, 73 zł, co stanowi 79,15% alokacji na oś na lata 2007–2013
• zatwierdzono 2 707 wniosków o płatność na łączną kwotę dofinansowania EFRR 572 523 942,46 zł, co stanowi 59,94% realizacji zobowiązań na lata 2007–2013 (w tym 664 wnioski o płatność końcową na łączną wartość dofinansowania EFRR 327 560 776,13 zł)

2. Turystyka:

• oceniono pod względem formalnym 196 wniosków o dofinansowanie na łączną kwotę dofinansowania 921 920 945,40 zł, co stanowi 164,65%
• zawarto 138 umów na łączną kwotę dofinansowania EFRR 545 822 519,81 zł, co stanowi 97,48% całkowitej alokacji EFRR przyznanej na oś
• złożono 902 wnioski o płatność na łączną kwotę dofinansowania EFRR 370 050 678,70 zł, co stanowi 66,09% całkowitej alokacji EFRR przewidzianej na oś (w tym 87 wniosków o płatność końcową na wartość dofinansowania EFRR 221 187 581,61 zł)

3. Infrastruktura społeczna:

• pozytywnie oceniono pod względem formalnym 113 wniosków na wartość dofinansowania 361 008 504,64 zł, co stanowi 140,20% całkowitej alokacji EFRR przyznanej na oś
• zawarto 96 umów na łączną kwotę dofinansowania EFRR 257 121 233,46 zł, co stanowi 99,85% całkowitej alokacji EFRR przyznanej na oś
• złożonych zostało 511 wniosków o płatność na łączną kwotę dofinansowania EFRR 214 284 765,24 zł, co stanowi 83,22% całkowitej alokacji EFRR przewidzianej na oś (w tym 85 wniosków o płatność końcową na wartość dofinansowania EFRR 129 719 233,12 zł).

4. Rozwój, restrukturyzacja i rewitalizacja miast:

• oceniono pod względem formalnym 261 wniosków na kwotę dofinansowania 636 657 838,17 zł
• zawarto 178 umów na łączną wartość dofinansowania EFRR 344 965 421,46 zł, co stanowi 99,24 % całkowitej alokacji EFRR przyznanej na oś
• złożonych zostało 954 wnioski o płatność na łączną kwotę dofinansowania EFRR 221 356 211,25 zł, co stanowi 63,68 % całkowitej alokacji EFRR przewidzianej na oś (w tym 74 wnioski o płatność końcową na wartość dofinansowania EFRR 202 311 885,57 zł.)

5. Infrastruktura transportowa regionalna i lokalna:

• pozytywnie zweryfikowano pod względem formalnym 162 wnioski na kwotę dofinansowania 1 465 763 674,32 zł
• zawarto 128 umów na łączną kwotę dofinansowania EFRR 1 010 215 759,45 zł, co stanowi 65,35% całkowitej alokacji EFRR przyznanej na oś
• zatwierdzono 777 wniosków o płatność na łączną kwotę dofinansowania EFRR 514 962 950,94 zł, co stanowi 33,31% całkowitej alokacji EFRR przewidzianej na oś (w tym 94 wnioski o płatność końcową na wartość dofinansowania EFRR 327 739 469,73 zł)

6. Środowisko przyrodnicze:

• pozytywnie oceniono pod względem formalnym 298 wniosków na wartość dofinansowania 675 103 464,03 zł, co stanowi 172,64% całkowitej alokacji EFRR przyznanej na oś
• podpisano 163 umowy na łączną kwotę dofinansowania środkami UE 329 377 478,72 zł, co stanowi 84,23% alokacji na oś na lata 2007–2013
• zatwierdzono 685 wniosków o płatność na łączną kwotę dofinansowania EFRR 242 683 618,59 zł, co stanowi 62,06% realizacji zobowiązań na 2007–2013 (w tym 100 wniosków o płatność końcową na wartość dofinansowania EFRR 165 907 882,52 zł)

7. Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego:

• oceniono pod względem formalnym 397 wniosków na kwotę dofinansowania 415 241 207,09 zł
• zawarto 297 umów na łączną kwotę dofinansowania EFRR 271 309 199,56 zł, co stanowi 92,36% całkowitej alokacji EFRR przyznanej na oś
• zatwierdzonych zostało 1 108 wniosków o płatność na łączną kwotę dofinansowania EFRR 175 438 369,89 zł, co stanowi 59,73% całkowitej alokacji EFRR przewidzianej na oś (w tym 125 wniosków o płatność końcową na wartość dofinansowania EFRR 130 275 946,51 zł)

8. Pomoc techniczna:

• oceniono pod względem formalnym 32 projekty na łączną kwotę dofinansowania 118 909 986,88 zł, do których wydano 32 decyzje o dofinansowaniu (z uwzględnieniem podpisanych aneksów) na łączną kwotę 92 091 235,73 zł, co stanowi 69,41% alokacji przewidzianej na oś
• zatwierdzono 98 wniosków o płatność na łączną kwotę dofinansowania 78 429 297,33 zł co stanowi 59,11% całkowitej alokacji EFRR.

Bibliografia

Warmińsko-Mazurska Agencja Rozwoju Regionalnego w Olsztynie, opis Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury na lata 2007-2013 [20.12.2013]
rpo.warmia.mazury.pl, Regionalny Program Operacyjny Warmia i Mazury na lata 2007-2013 [20.12.2013]
rpo.warmia.mazury.pl, Sprawozdanie okresowe za I półrocze 2013 r. z realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury na lata 2007–2013 [20.12.2013]
Wojarska M., Zabielska I. Kierunki wykorzystania środków RPO Warmia i Mazury na lata 2007-2013, [w:] Gospodarka regionalna Polski wobec kryzysu gospodarczego, red. Z Strzelecki Warszawa 2011, s. 465-483.