Rogale (gmina Dźwierzuty)
Rogale | |
| |
Rodzaj miejscowości | wieś niesołecka |
Państwo | Polska |
Województwo | warmińsko-mazurskie |
Powiat | szczycieński |
Gmina | Dźwierzuty |
Sołectwo | Rańsk |
Liczba ludności (2010) | 139 |
Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
Kod pocztowy | 12-120 |
Tablice rejestracyjne | NSZ |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} |
Rogale (niem. Rogallen, od 1938 r. Rogenau) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Dźwierzuty. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 139 mieszkańców[1].
Położenie
Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim, w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, w północnej części powiatu szczycieńskiego. Miejscowość leży w odległości 15 km na północny wschód od Dźwierzut, w pobliżu drogi wojewódzkiej nr 600 i granicy z powiatem mrągowskim.
Dzieje miejscowości
Początkowo w XV wieku istniał tu folwark wchodzący w skład dóbr rańskich i obejmujący 8 łanów. W 1539 roku liczył sześć gospodarstw. W następnych stuleciach był to samodzielny dwór, który w połowie XIX wieku obejmował ponad 41 łanów. W drugiej połowie XIX wieku wybudowano tu dwór z parkiem. W latach 20. XX wieku majątek liczył 650 ha, znajdowała się w nim gorzelnia.
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:
- 1539 r. – 6 gospodarstw
- 1782 r. – 12 gospodarstw
- 1818 r. – 70 osób, 13 gospodarstw
- 1939 r. – 255 osób
Zabytki
- dobrze zachowane dawne założenie dworsko–folwarczne: dwór między parkiem a zabudowaniami gospodarczymi; przebudowywany po 1945 roku, w dużym stopniu zatracił dawny charakter; obecnie własność Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa; dwór zamieszkały przez kilka rodzin
- park dworski o charakterze krajobrazowym
- za parkiem na wzgórzu dawny cmentarz rodowy z murowaną z czerwonej cegły kaplicą rodową; kaplica w stanie ruiny, kilka zdewastowanych grobów
- zabudowania gospodarcze, m.in. spichlerz z końca XIX wieku, czworaki
Turystyka
Miejscowość znajduje się na szlaku pałacowo-dworskim: Małszewko – Budy – Grądy – Grodziska – Zalesie – Rogale – Przytuły – Targowska Wola – Popowa Wola – Orzyny – Targowo – Jabłonka.
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011.
Grabowski Sławomir, Z dziejów gminy Dźwierzuty, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 3–6.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
Bank Danych Lokalnych GUS [28.09.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [28.09.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [28.09.2013]
Przypisy
- ↑ łącznie Rogale i Przytuły