Stara Różanka

Stara Różanka
Stara Różanka. Fot. Ralf Lotys. Źródło: Commons Wikimedia [10.12.2014]
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	kętrzyński
Gmina	Kętrzyn
Liczba ludności (2010)	166
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Stara Różanka
Położenie na mapie Polski Stara Różanka
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Stara Różanka (niem. Alt Roesenthal) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Kętrzyn. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 166 mieszkańców. Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje Zbigniew Rucin.

Zabytkowy wiatrak w Starej Różance. Fot. Ralf Lotys. Źródło: Commons Wikimedia [10.12.2014]

Charakterystyka fizjograficzna

Miejscowość jest położona w odległości 5 km od Kętrzyna.

Dzieje miejscowości

Miejscowość została założona jako wieś czynszowa na prawie chełmińskim w roku 1399. We wsi działała wówczas karczma. W 1482 roku został wydany nowy przywilej lokacyjny. Miało to związek ze zniszczeniem i opustoszeniem wsi w okresie walk Związku Pruskiego.

Miejscowy kościół został wzniesiony pod koniec XIV wieku. Do 1725 roku był filią kościoła pw. św. Jerzego w Kętrzynie. W 1720 roku kościół w Starej Różance został rozebrany. W 1697 roku wieś została przekazana Samuelowi Suchodolcowi, kartografowi na usługach elektora brandenburskiego Fryderyka, późniejszego króla pruskiego. Suchodolec był arianinem. W Starej Różance wybudował pałac, w którym wychowywał swoich synów: Jana Władysława, Stefana Tobiasza i Fryderyka Samuela. Ostatni z wymienionych przejął opiekę nad majątkiem. Nie wiadomo kiedy i z jakiego powodu Suchodolcowie opuścili ostatecznie Starą Różankę.

Począwszy od XVI wieku w miejscowości mieszkało wielu Polaków. Ich obecność została odnotowana jeszcze w 1848 roku. Pod koniec XVIII stulecia miejscowość składała się z 20 domów. W 1817 roku liczyła 168 mieszkańców. W połowie XIX wieku w majątku rezydowała rodzina Pohlów. W 1889 roku obszar dóbr obejmował powierzchnię 356 ha. W 1924 roku właścicielem Starej Różanki został Fritz Feyerabend. W tym okresie we wsi istniało 11 gospodarstw. W 1939 roku miejscowość była zamieszkana przez 418 osób, a w 1970 liczyła 236 mieszkańców. W tym okresie w Starej Różance funkcjonowała ośmioklasowa szkoła podstawowa

Zabytki

• Zespół dworski z drugiej poł. XVII–XVIII w.; budynki gospodarcze, pozostałości parku, pozostałości fundamentów dworu
• Wiatrak typu holenderskiego z przełomu XVIII i XIX wieku; obecnie własność prywatna
• Cmentarz otwarty w 1800 r.
• Cmentarz otwarty w 1850 r.

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010–2011.
Kętrzyn i okolice, oprac. Izabela Karpiuk, Kętrzyn 2001.
Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, red. Aniela Bałanda, Olsztyn 1978.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [12.12.2014].
jerzysikorski.pl, Historia wsi Stara Różanka [12.12.2014]