Stefan Kotarski

Stefan Stanisław Kotarski
Stefan Kotarski wśród członków Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Źródło: www.gadkowski.pl [03.04.2014]
Data i miejsce urodzenia	28 lipca 1902 r. Warszawa
Data i miejsce śmierci	31 grudnia 1975 r. Warszawa
Przyczyna śmierci	choroba
Miejsce spoczynku	grób rodzinny na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Kotarski Stefan Stanisław (ur. 28 lipca 1902 r. w Mińsku Mazowieckim, zm. 31 grudnia 1975 r. w Warszawie) – pedagog, bibliotekarz, pracownik naukowy, kurator oświaty w Olsztynie.

Życiorys

Stefan Stanisław Kotarski urodził się 28 lipca 1902 r. w Mińsku Mazowieckim jako syn Józefa Ignacego i Marii Ludwiki ze Żmigrodzkich. Matka Stefana Kotarskiego, po śmierci męża w 1906 r., przeniosła się z do Częstochowy, gdzie Kotarski uczył się i należał do drużyny harcerskiej im. Waleriana Łukasińskiego. Pielęgnowane w rodzinie tradycje powstania styczniowego zdecydowały, że podjął studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Chcąc kontynuować studia doktoranckie, musiał odbyć czteroletnią pracę w szkolnictwie.

W 1935 r. ożenił się z nauczycielką języka polskiego Elżbietą Rydzewską. W 1937 r. Kotarscy przenieśli się do Płońska. W sierpniu 1939 r. Stefan Kotarski został zmobilizowany. Brał udział w obronie Modlina. Został wzięty do niewoli niemieckiej i przebywał w oflagu II C w Woldenbergu. W obozie prowadził wykłady z historii XIX wieku dla jeńców oraz pisał Notatnik obozowy 1939–1945.

Po wojnie organizował szkolnictwo w Pułtusku oraz na Warmii i Mazurach. Poświęcał się też pracy naukowej.

Szkoła i wykształcenie

W Częstochowie chodził do szkoły powszechnej, następnie do Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza. Studiował na Uniwersytecie Warszawskim. W 1928 r. zdobył tytuł magistra historii. Natomiast w 1934 r. obronił pracę doktorską nt. Opatów w latach 1861–1864.

Praca

Przed II wojną światową pracował jako nauczyciel i dyrektor szkół średnich w Opatowie, Pułtusku i Płońsku. Od 1947 do 1948 r. przebywał w Olsztynie, gdzie pełnił funkcję kuratora w Kuratorium Okręgu Szkolnego Olsztyńskiego. W latach 1949–1964 był wicedyrektorem Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie. Wykładał w Wyższej Szkole Pedagogicznej (1950–1958) oraz na Uniwersytecie Warszawskim (1951–1964). W latach 1958–1961 pełnił funkcję dyrektora Biblioteki Instytutu Geografii PAN w Warszawie, następnie kierownika oddziału sieci bibliotek PAN.

Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna

Podczas pobytu w Olsztynie 26 maja 1948 r. Kotarski założył oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego i został jego prezesem. Organizował szkolnictwo, kierował kursami dla nauczycieli. Zajmował się historią Warmii i Mazur. Wydał m.in. publikację pt. Olsztyn w czasie wojny trzynastoletniej (1948) oraz Dzieje dwóch szkół polskich na Warmii w świetle kronik 1929–1939. Ponadto był autorem licznych prac z historii Mazowsza, kartografii, geografii, bibliotekarstwa. Był redaktorem wielu wydawnictw i czasopism. Działał w Stowarzyszeniu Bibliotekarzy Polskich.

Nagrody i odznaczenia

• Odznaka XXV–lecia Harcerstwa Ziemi Częstochowskiej
• odznaka "Zasłużony Działacz Kultury"
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Odznaka Grunwaldzka
• Medal 30-lecia PRL
• Medal Zwycięstwa i Wolności

Ciekawostki

Elżbieta Kotarska, zgodnie z wolą męża, przekazała spuściznę po Stefanie Kotarskim Bibliotece Narodowej. Wśród cennych darów znalazło się m.in. opracowanie Stefana Kotarskiego dotyczące monografii obozu w Woldenbergu.

Bibliografia

Almanach Absolwentów IV Liceum Ogólnokształcącego im. Henryka Sienkiewicza w Częstochowie [03.04.2014]

gadkowski.pl [03.04.2014]

Oracki Tadeusz, Twórcy i działacze kultury w województwie olsztyńskim w latach 1945–1970, Olsztyn 1975.