Szymany (gmina Szczytno)
Szymany | |
| |
Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
Państwo | Polska |
Województwo | warmińsko-mazurskie |
Powiat | szczycieński |
Gmina | Szczytno |
Liczba ludności (2010) | 549 |
Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
Kod pocztowy | 12-100 |
Tablice rejestracyjne | NSZ |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} |
Szymany (niem. Gross Schiemanen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Szczytno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 549 mieszkańców[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Andrzej Gers[2].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim na granicy Pojezierza Mrągowskiego i Równiny Mazurskiej. Miejscowość leży w odległości 8 km na południe od Szczytna, przy drodze krajowej nr 57 .
Dzieje miejscowości
Wieś została założona w 1682 roku na 10 łanach, lecz w późniejszym czasie znacznie powiększyła swój obszar dzięki karczunkowi lasów – w połowie XIX wieku liczyła już 83 łany. Rozwojowi wsi sprzyjało położenie przy trakcie warszawskim; w XVIII wieku istniała tu karczma. Przed wybuchem II wojny światowej była to jedna z największych wsi w okolicy, a i obecnie należy do większych na Mazurach.
Szkoła we wsi (dwuklasowa) powstała w pierwszej połowie XIX wieku.
Parafia ewangelicka w Szymanach powstała w 1901 roku; kościół wybudowano w 1938 roku (wcześniej msze odbywały się w szkole). Obecnie kościół jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii pw. Matki Boskiej Częstochowskiej. W okolicy Szyman znajduje się dawne lotnisko wojskowe. Od lat czynione są starania o utworzenie tam międzynarodowego portu lotniczego.
Wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:
- 1782 r. – 61 gospodarstw
- 1818 r. – 461 osób, 77 gospodarstw
- 1875 r. – 737 osób
- 1939 r. – 1 133 osoby
Gospodarka
Tworzony jest międzynarodowy Port Lotniczy Olsztyn-Mazury na bazie dawnego lotniska wojskowego.
We wsi znajduje się siedziba leśnictwa, należącego do Nadleśnictwa Wielbark.
Bezpieczeństwo
W miejscowości działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.
Szkolnictwo
Jest tutaj Zespół Szkół, w skład którego wchodzą: Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika oraz gimnazjum[3].
Zabytki
- kościół z 1938 roku, z niską drewnianą wieżą, w centrum wsi
- kaplica baptystów z 1928 roku, w centrum wsi, obecnie nieużytkowana
- kilka przykładów budownictwa drewnianego, w tym chałupa nr 38 z połowy XIX wieku.
- dawny cmentarz ewangelicki z początków XX wieku, na północnym skraju wsi
Multimedia
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. –12, Olsztyn 2011.
Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
Letkiewicz Arkadiusz, Z dziejów miasta i gminy Szczytno, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 30–37.
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.09.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [10.09.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [10.09.2013]
Przypisy
- ↑ łącznie Szymany i Nowe Dłutówko
- ↑ Strona Urzędu Gminy Szczytno
- ↑ Strona Zespołu Szkół w Szymanach [10.09.2013]