Parafia pw. Znalezienia Krzyża Świętego w Klebarku Wielkim

Parafia pw. Znalezienia Krzyża Świętego w Klebarku Wielkim
Kościół pw. Znalezienia Krzyża Świętego w Klebarku Wielkim, fot. Mieczysław Kalski
Siedziba	Klebark Wielki
Adres	Klebark Wielki 32, 10-687 Olsztyn
Data powołania	II połowa XIV w.
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Archidiecezja	warmińska
Dekanat	Olsztyn V - Kormoran
Kościół	Kościół pw. Znalezienia Krzyża Świętego i Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Klebarku Wielkim

Parafia pw. Znalezienia Krzyża Świętego w Klebarku Wielkim — rzymskokatolicka parafia leżąca w dekanacie Olsztyn V - Kormoran należącym do archidiecezji warmińskiej. Kościół parafialny znajduje się w Klebarku Wielkim. Od 1999 r. proboszczem parafii jest ks. kap. hon. mgr lic. Henryk Błaszczyk.

Historia parafii

Nie zachowała się żadna informacja o powstaniu pierwszego kościoła w Klebarku Wielkim. Wiadomo jedynie, że pod koniec XV wieku należał do dekanatu Dobre Miasto. W połowie XVI wieku wzniesiono nowy kościół. Został zbudowany w stylu późnogotyckim, murowany z cegły, nie tynkowany z wydzielonym prezbiterium. Po obu stronach prezbiterium znajdują się zakrystie na planie kwadratu. Od strony północnej znajduje się niewielka dobudówka, pełniąca rolę wejścia, zakończona z trzech stron schodkowymi szczytami. Wieżę kościoła wybudowano również na planie kwadratu, zakończona jest namiotowym dachem, a u nasady znajdują się cztery niewielkie szczyty. W roku 1895 na wieży zamontowano zegar. Świątynia została konsekrowana 1 sierpnia 1581 roku przez biskupa Marcina Kromera ku czci Znalezienia Krzyża Świętego i Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny.

Wnętrze kościoła w Klebarku Wielkim, źródło: Wikimedia Commons [4.10.2014]

W latach 1891–1892 przeprowadzono prace remontowo-budowlane pod kierunkiem architekta Fritza Heitmanna. W dniu 21 września 1896 roku ponownej konsekracji dokonał biskup warmiński Andrzej Thiel. Wyposażenie wnętrza utrzymano głównie w stylu neogotyckim. Najcenniejszym zabytkiem znajdującym się w kościele jest granitowa chrzcielnica z XIV wieku oraz witraże wykonane około 1888 roku, należące do najwybitniejszych dzieł sztuki witrażowej w Polsce. Witraże przedstawiające życie Chrystusa, najprawdopodobniej powstały w pracowni Wilhelma Mayra, we współpracy z pracownią Josepha Marii Machhausena, jednego z najwybitniejszych mistrzów tego okresu.

Klebark Wielki kościół. [4.10.2014]

W 2007 r. zakończono gruntowna renowację witraży, dodatkowo zabezpieczając je pancerną szybą. Przy kościele znajduje się murowana z cegły klasycystyczna plebania z początku XX wieku. 8 września 2002 roku zostało tu erygowane Archidiecezjalne Sanktuarium Krzyża Świętego, a 13 września 2002 roku w uroczystej ceremonii Prymas Polski, kardynał Józef Glemp, przekazał do nowo utworzonego sanktuarium Relikwie Świętego Krzyża podarowane Archidiecezji Warmińskiej przez Jana Pawła II. Wiarygodność, że ten rąbek pochodzi z Krzyża, na którym umarł Jezus Chrystus, potwierdza tu obok załączony Dekret Watykański z dnia 29 kwietnia 2002 roku, podpisany przez Arcybiskupa Petrusa Marini, Prefekta Kongregacji Liturgii i Obrzędów. Przy Sanktuarium znajduje się Dom Pielgrzyma z 30 miejscami noclegowymi, z salą konferencyjną, kuchnią i jadalnią. Klebark Wielki od 2001 roku jest siedzibą Delegatury Warmińskiej oraz Kapelanatu Związku Polskich Kawalerów Maltańskich.

Klebark Wielki. Kościół parafialny katolicki. Chrzcielnica. Fotograf Müller Karl 1929. ©IS PAN, źródło: Ciekawe Mazury [4.10.2014]

Witraże w kościele w Klebarku Wielkim, fot. Mieczysław Kalski

Kler parafialny

Proboszczowie:

• Paweł Hoppeener (od 1481)
• Mateusz Waitner (od 1550)
• Jan Anderlinus (od 1551)
• Mateusz Waitner (od 1565)
• Marcin Czaplicki (od 1574)
• Maciej Gronicki (1594)
• Mateusz Krzenowscius (od 1594)
• Michał Preuß (od 1603)
• Jan Neidenberger (od 1625)
• Andrzej Zagórny (od 1625)
• Jerzy Petrovius (od 1632)
• Piotr Sadowski (od 1644)
• Jerzy Boltius (od 1658)
• Bartłomiej Pampecki (od 1687)
• Marcin Polakowski (od 1697)
• Krzysztof Jan Möller (od 1716)
• Piotr Rehwaldt (od 1747)
• Jakub Michał Mellerski (od 1757)
• Andrzej Jakub Moritz (od 1768)
• Maciej Bonawentura Ludwich (od 1771)
• Władysław Wincenty Gozimierski (1784)
• Mateusz Orłowski (od 1784)
• Joachim Lenart (od 1798)
• Jakub Beckmann (od 1815)
• Andrzej Lingnau (od 1848)
• Wiktor Bienkowski (od 1851)
• Walenty Gotzhein (od 1856)
• Juliusz Grzymała (od 1859)
• Józef Kiszporski (od 1876)
• Piotr Dresp (od 1886)
• Karol Bader (1889)
• Józef Teschner (od 1889)
• Juliusz Weichsel (od 1897)
• Karol Neumann (od 1897)
• Jan Preuss (od 1911)
• Paweł Chmielewski (od 1928)
• Leon Kamiński (do 1950)
• Jan Jakub Jestadt (1950–1952)
• Władysław Kotowski (1952–1965)
• Zygmunt Chodosowski (1965–1970)
• Jan Molenda (1970–1985)
• Andrzej Majnusz (1985–1999)
• Henryk Błaszczyk (od 1999)

Zobacz też

Archidiecezja Warmińska

Bibliografia

Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, red. Bronisław Magdziarz, Olsztyn 1999
Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (do 1945 roku), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2003
Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (1945-1992), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2006
Klebark Wielki] [4.10.2014]
Klebark Wielki Wikipedia [4.10.2014]