Miłki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Kultura) |
|||
| Linia 8: | Linia 8: | ||
|dopełniacz wsi = Miłek | |dopełniacz wsi = Miłek | ||
|zdjęcie = Herb.jpg | |zdjęcie = Herb.jpg | ||
| − | |opis zdjęcia = Herb Miłek <br/> Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:POL_gmina_Mi%C5%82ki_COA.svg | + | |opis zdjęcia = Herb Miłek <br/> Źródło: [http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:POL_gmina_Mi%C5%82ki_COA.svg Herb Miłek], dostęp 13 listopada 2013 |
|rodzaj miejscowości = Wieś gminna | |rodzaj miejscowości = Wieś gminna | ||
| − | |województwo = | + | |województwo = warmińsko-mazurskie |
|powiat = giżycki | |powiat = giżycki | ||
|gmina = Miłki | |gmina = Miłki | ||
| Linia 36: | Linia 36: | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | W drugiej połowie [[neolit|neolitu]] przywędrowały na tereny [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierza Mazurskiego]] grupy ludności [[kultura ceramiki sznurowej|kultury ceramiki sznurowej]], zwanej tak od częstego charakterystycznego zdobienia naczyń odciskami skręcanego sznurka. Uważa się, że była to ludność indoeuropejska, ponieważ kultura ta rozciągnęła się na olbrzymich obszarach od Pirenejów aż prawie po Wołgę, dokonując równocześnie pewnej unifikacji kulturowej całej Europy. Zmieszały się podówczas elementy autochtoniczne z elementami przybyłymi – jak się przypuszcza – z południowego wschodu | + | W drugiej połowie [[neolit|neolitu]] przywędrowały na tereny [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierza Mazurskiego]] grupy ludności [[kultura ceramiki sznurowej|kultury ceramiki sznurowej]], zwanej tak od częstego charakterystycznego zdobienia naczyń odciskami skręcanego sznurka. Uważa się, że była to ludność indoeuropejska, ponieważ kultura ta rozciągnęła się na olbrzymich obszarach od Pirenejów aż prawie po Wołgę, dokonując równocześnie pewnej unifikacji kulturowej całej Europy. Zmieszały się podówczas elementy autochtoniczne z elementami przybyłymi – jak się przypuszcza – z południowego wschodu. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 44: | Linia 44: | ||
W 1507 roku trzy karczmy w Miłkach posiadali Janek, Szymon i Staśko. W 1602 roku było tu sześć karczem, w których ludność mogła też zaopatrywać się w żywność. Na dżumę w latach 1709–1710 zmarło tu wiele ludzi. Dziesięć lat później szesnaście włók i piętnaście morgów nie miało tu właścicieli. Z opuszczonych gospodarstw chłopskich powstał wtedy majątek [[Przykop]] o obszarze 176 ha. | W 1507 roku trzy karczmy w Miłkach posiadali Janek, Szymon i Staśko. W 1602 roku było tu sześć karczem, w których ludność mogła też zaopatrywać się w żywność. Na dżumę w latach 1709–1710 zmarło tu wiele ludzi. Dziesięć lat później szesnaście włók i piętnaście morgów nie miało tu właścicieli. Z opuszczonych gospodarstw chłopskich powstał wtedy majątek [[Przykop]] o obszarze 176 ha. | ||
| − | Kościół w Miłkach zbudowano w końcu XV wieku. | + | [[Kościół Matki Bożej Królowej Polski w Miłkach]] zbudowano w końcu XV wieku. |
Szkołę wymieniały protokoły wizytacyjne już w 1529 roku. Była to zatem najstarsza szkoła wiejska w okolicach [[Giżycko|Giżycka]] i [[Ryn|Rynu]]. Do parafii ewangelickiej w Miłkach należały wsie: [[Bielskie]], [[Czyprki]], [[Danowo]], [[Jedamki]], [[Konopki Małe]], [[Konopki Wielkie]], [[Kruklin]], [[Lipińskie]], [[Malinka]], [[Marcinowa Wola]], [[Miechy]], Miłki, [[Okrągłe]], [[Ruda]], [[Siedliska]], [[Skomack Mały]], [[Staświny]], [[Szczepanki]], [[Talki]] i [[Wyszowate]]. | Szkołę wymieniały protokoły wizytacyjne już w 1529 roku. Była to zatem najstarsza szkoła wiejska w okolicach [[Giżycko|Giżycka]] i [[Ryn|Rynu]]. Do parafii ewangelickiej w Miłkach należały wsie: [[Bielskie]], [[Czyprki]], [[Danowo]], [[Jedamki]], [[Konopki Małe]], [[Konopki Wielkie]], [[Kruklin]], [[Lipińskie]], [[Malinka]], [[Marcinowa Wola]], [[Miechy]], Miłki, [[Okrągłe]], [[Ruda]], [[Siedliska]], [[Skomack Mały]], [[Staświny]], [[Szczepanki]], [[Talki]] i [[Wyszowate]]. | ||
| Linia 55: | Linia 55: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
=== Ludzie związani z miejscowością === | === Ludzie związani z miejscowością === | ||
Sekretarzem gminy, następnie wójtem, a potem przewodniczącym Gromadzkiej Rady Narodowej w Miłkach był [[Marcin Karwowski]], człowiek szczególnie zasłużony dla tej wsi. | Sekretarzem gminy, następnie wójtem, a potem przewodniczącym Gromadzkiej Rady Narodowej w Miłkach był [[Marcin Karwowski]], człowiek szczególnie zasłużony dla tej wsi. | ||
| Linia 62: | Linia 61: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
=== Zabytki === | === Zabytki === | ||
| − | [[Plik:Kościół.jpg|200 px|thumb|Kościół w Miłkach - widok z zewnątrz <br/> | + | [[Plik:Kościół.jpg|200 px|thumb|Kościół w Miłkach - widok z zewnątrz <br/>źródło: [http://milki.wm.pl/2826-8200,Milki-najstarszy-zachowany-kosciol-na-Mazurach,63868.html? Miłki - wm.pl], dostęp 4 września 2013]] |
| − | [[Kościół w Miłkach]] należy do najstarszych kościołów na [[Mazury|Mazurach]]. Ma masywną wieżę, mury zaś z cegły i kamieni polnych, otynkowane. Całość jest utrzymana w stylu gotyckim. W 1656 roku został spalony, lecz wkrótce potem odbudowany. Kościół ma prostokątny korpus: wieża od zachodu, od południa kruchta, od wschodu – zakrystia. Ołtarz główny jest z 1688 roku dwukondygnacyjny, pierwotnie ambonowy. Ambona jest wydzielona z ołtarza, ośmioboczna. Na płycinach ma malowane półpostacie ewangelistów i pejzaż. Emporę organową z trzema malowanymi głowami grających aniołów z roku 1698 ufundował Rafał Waga, pisarz powiatowy. Dwa mosiężne świeczniki pochodzą z XVIII wieku. Dwa krzesła rzeźbione, obite skórą, z wytłaczanym ornamentem roślinnym są dziełem z końca XVII wieku. Dzwon pochodzi z 1658 roku. W latach 1525–1945 kościół był użytkowany przez ewangelików. Po drugiej wojnie światowej przejęli go katolicy i nadali mu wezwanie Królowej Korony Polskiej. Jest to cenny zabytek architektury. | + | [[Kościół Matki Bożej Królowej Polski w Miłkach]] należy do najstarszych kościołów na [[Mazury|Mazurach]]. Ma masywną wieżę, mury zaś z cegły i kamieni polnych, otynkowane. Całość jest utrzymana w stylu gotyckim. W 1656 roku został spalony, lecz wkrótce potem odbudowany. Kościół ma prostokątny korpus: wieża od zachodu, od południa kruchta, od wschodu – zakrystia. Ołtarz główny jest z 1688 roku dwukondygnacyjny, pierwotnie ambonowy. Ambona jest wydzielona z ołtarza, ośmioboczna. Na płycinach ma malowane półpostacie ewangelistów i pejzaż. Emporę organową z trzema malowanymi głowami grających aniołów z roku 1698 ufundował Rafał Waga, pisarz powiatowy. Dwa mosiężne świeczniki pochodzą z XVIII wieku. Dwa krzesła rzeźbione, obite skórą, z wytłaczanym ornamentem roślinnym są dziełem z końca XVII wieku. Dzwon pochodzi z 1658 roku. W latach 1525–1945 kościół był użytkowany przez ewangelików. Po drugiej wojnie światowej przejęli go katolicy i nadali mu wezwanie Królowej Korony Polskiej. Jest to cenny zabytek architektury. |
| − | [[Plik:Kosciol.jpg|200 px|thumb|Kościół w Miłkach - widok na ołtarz główny <br/> | + | [[Plik:Kosciol.jpg|200 px|thumb|Kościół w Miłkach - widok na ołtarz główny <br/> źródło: [http://mazuryaktywne.pl/kosciol-w-milkach-jazz-w-najstarszej-swiatyni Mazury aktywne], dostęp 4 września 2013]] |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 79: | Linia 77: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
=== Bibliografia === | === Bibliografia === | ||
| Linia 88: | Linia 85: | ||
Wakar Andrzej, ''Dzieje wsi, w: Giżycko. Z dziejów miasta i okolic'', red. Idem, Olsztyn 1983. | Wakar Andrzej, ''Dzieje wsi, w: Giżycko. Z dziejów miasta i okolic'', red. Idem, Olsztyn 1983. | ||
Panfil Jan, ''Pojezierze Mazurskie'', Warszawa 1968.<br/> | Panfil Jan, ''Pojezierze Mazurskie'', Warszawa 1968.<br/> | ||
| − | Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, ''Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze'', Olsztyn 1969. | + | Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, ''Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze'', Olsztyn 1969. |
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 20:48, 12 lis 2013
| Miłki | |
| | |
 Herb Miłek
Źródło: Herb Miłek, dostęp 13 listopada 2013 | |
| Rodzaj miejscowości | Wieś gminna |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | giżycki |
| Gmina | Miłki |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 11-513 |
| Tablice rejestracyjne | NGI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Miłki | |
| Położenie na mapie Polski  Miłki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Miłki (niem. Milken) – wieś gminna położona w Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Miłki na trasie Giżycko – Orzysz nad Jeziorem Miłkowskim. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. Urzędowa nazwa wsi – Milken – nie uległa przed wojną zmianie. Obecnie sołtysem wsi jest Piotr Dusyn.
Źródło: http://images.zeno.org/Ansichtskarten/I/big/AK06314a.jpg, dostęp 15 września 2013
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
W drugiej połowie neolitu przywędrowały na tereny Pojezierza Mazurskiego grupy ludności kultury ceramiki sznurowej, zwanej tak od częstego charakterystycznego zdobienia naczyń odciskami skręcanego sznurka. Uważa się, że była to ludność indoeuropejska, ponieważ kultura ta rozciągnęła się na olbrzymich obszarach od Pirenejów aż prawie po Wołgę, dokonując równocześnie pewnej unifikacji kulturowej całej Europy. Zmieszały się podówczas elementy autochtoniczne z elementami przybyłymi – jak się przypuszcza – z południowego wschodu.
Dzieje miejscowości
Komtur z Pokarmina - Bernard von Balzhofen, sprzedał Miłkowi 6 marca 1475 roku sześć włók sołeckich i powierzył mu założenie wsi. Od początku istnienia, Miłki miały ludność polską. W 1481 roku działał tu proboszcz, Mikołaj, pochodzący z diecezji gnieźnieńskiej.
W 1507 roku trzy karczmy w Miłkach posiadali Janek, Szymon i Staśko. W 1602 roku było tu sześć karczem, w których ludność mogła też zaopatrywać się w żywność. Na dżumę w latach 1709–1710 zmarło tu wiele ludzi. Dziesięć lat później szesnaście włók i piętnaście morgów nie miało tu właścicieli. Z opuszczonych gospodarstw chłopskich powstał wtedy majątek Przykop o obszarze 176 ha.
Kościół Matki Bożej Królowej Polski w Miłkach zbudowano w końcu XV wieku.
Szkołę wymieniały protokoły wizytacyjne już w 1529 roku. Była to zatem najstarsza szkoła wiejska w okolicach Giżycka i Rynu. Do parafii ewangelickiej w Miłkach należały wsie: Bielskie, Czyprki, Danowo, Jedamki, Konopki Małe, Konopki Wielkie, Kruklin, Lipińskie, Malinka, Marcinowa Wola, Miechy, Miłki, Okrągłe, Ruda, Siedliska, Skomack Mały, Staświny, Szczepanki, Talki i Wyszowate.
Do połowy XIX wieku była to czysto polska parafia. W 1841 roku spośród dwunastu nauczycieli z tej parafii, ośmiu odmówiło podpisania oświadczenia pochwalającego likwidację polskiego nauczania w szkołach mazurskich.
W połowie XIX wieku parafią tą kierował współpracownik Gustawa Gizewiusza, Ferdynand Schrage. Przeciwstawiał się on germanizowaniu Mazurów i żądał, by lekcji religii udzielano w szkołach mazurskich po polsku. Jeszcze przed drugą wojną światową mieszkańcy tej parafii mówili w domach swą mazurską gwarą. Dlatego władze kościelne wymagały od pastorów parafii miłeckiej, by znali język polski.
Pod koniec wojny miała tu siedzibę radziecka komendantura wojenna. W sierpniu 1945 roku stworzono tu Zarząd Gminny, składający się z komisarycznego wójta oraz sekretarza gminy. W tym samym czasie powstał tu posterunek milicji obywatelskiej. W listopadzie 1945 roku siedzibę gminy przeniesiono do Paprotek, na krótko jednak, bo już w 1947 roku znowu Zarząd Gminny ulokowano w Miłkach. W 1947 roku otwarto w miłkach kuźnię, którą w 1950 roku przejął gminny ośrodek maszynowy. W 1946 roku otwarto w Miłkach sklep wielobranżowy. Towar dowożono z Giżycka początkowo rowerem, a później furmanką. Szkołę we wsi zorganizował pierwszy jej kierownik, Wacław Białobrzeski. Otwarcia dokonano 20 września 1946 roku. Miała ona od razu 146 uczniów i trzech nauczycieli. W roku 1949/1950 liczba uczniów wzrosła do 229, potem jednakże spadła aż do 120. W roku szkolnym 1974/1975 szkoła w Miłkach wraz ze swoimi szkołami filialnymi (Czyprki, Konopki Małe, Konopki Wielkie i Marcinowa Wola) miały 412 uczniów i 22 nauczycieli.
Ludzie związani z miejscowością
Sekretarzem gminy, następnie wójtem, a potem przewodniczącym Gromadzkiej Rady Narodowej w Miłkach był Marcin Karwowski, człowiek szczególnie zasłużony dla tej wsi.
W 1946 roku Miłki jako pierwsze w gminie otrzymały prąd elektryczny po przerwie wojennej. Elektryfikacja wsi, a potem następnych, była zasługą Borysa Worobiewa.
Zabytki
Kościół Matki Bożej Królowej Polski w Miłkach należy do najstarszych kościołów na Mazurach. Ma masywną wieżę, mury zaś z cegły i kamieni polnych, otynkowane. Całość jest utrzymana w stylu gotyckim. W 1656 roku został spalony, lecz wkrótce potem odbudowany. Kościół ma prostokątny korpus: wieża od zachodu, od południa kruchta, od wschodu – zakrystia. Ołtarz główny jest z 1688 roku dwukondygnacyjny, pierwotnie ambonowy. Ambona jest wydzielona z ołtarza, ośmioboczna. Na płycinach ma malowane półpostacie ewangelistów i pejzaż. Emporę organową z trzema malowanymi głowami grających aniołów z roku 1698 ufundował Rafał Waga, pisarz powiatowy. Dwa mosiężne świeczniki pochodzą z XVIII wieku. Dwa krzesła rzeźbione, obite skórą, z wytłaczanym ornamentem roślinnym są dziełem z końca XVII wieku. Dzwon pochodzi z 1658 roku. W latach 1525–1945 kościół był użytkowany przez ewangelików. Po drugiej wojnie światowej przejęli go katolicy i nadali mu wezwanie Królowej Korony Polskiej. Jest to cenny zabytek architektury.
Gospodarka
Na początku XX wieku zbudowano we wsi młyn mechaniczny. W 1928 roku założono mleczarnię spółdzielczą, przebudowaną w roku 1936. W 1949 roku zorganizowano tu zakład przetwórstwa mleka, prowadzący produkcję masła, sera i kazeiny. Zakład ten, podporządkowany później Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Giżycku, zatrudniał w 1970 roku 22 osoby. Według spisu z 1970 roku Miłki zamieszkiwało 778 osób w 115 budynkach mieszkalnych. Wieś składała się z 98 gospodarstw o łącznej powierzchni 674 ha. Gospodarstwa te posiadały ogółem 325 sztuk bydła, w tym 195 krów i 632 sztuki trzody chlewnej. Prócz tego przy wsi znajdowało się państwowe gospodarstwo rolne (Przykop).
Kultura
W 1951 roku powstało stałe kino. W 1954 roku otwarto gminną świetlicę. Stworzono w niej zespół pieśni i tańca. W 1964 roku zorganizowano klub w Miłkach. We wsi znajduje się restauracja „Jagna” i zajazd „Non Stop” przy stacji benzynowej . Obok wsi na wzniesieniu widoczna z odległości kilkunastu kilometrów wieża przekaźnikowa Radiowo–Telewizyjnego Centrum Nadawczego o wysokości 330 metrów – oddana została do użytku w sierpniu 1999 roku.
Na terenie miejscowości działa zespół wokalny Kalina Zespół Wokalny "Kalina" w Miłkach.
Z Miłkami powiązany jest piłkarski klub Olimpia Miłki. Obecnie znajduje się w klasie okręgowej, zaliczanej do pierwszej grupy warmińsko-mazurskiej.
Bibliografia
Miłki, w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 6, red. F. Sulimierski, Warszawa 1885.
Maślij Stefania, Giżycko i okolice. Przewodnik, Giżycko 2004.
Odoj Romuald, Pradzieje, w: Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar Olsztyn 1983.
Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, Giżycko. Dzieje miasta i powiatu, Olsztyn 1966.
Wakar Andrzej, Dzieje wsi, w: Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Idem, Olsztyn 1983.
Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.
Zobacz też
http://www.gminamilki.pl/
(dyskusja) 22:13, 8 wrz 2013 (CEST)
