Boćwinka

Boćwinka
Boćwinka. Pomnik poległych podczas I wojny światowej. Źródło www.rowery.olsztyn.pl [02.07.2014]
Rodzaj miejscowości	wieś niesołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	gołdapski
Gmina	Banie Mazurskie
Sołectwo	Surminy
Liczba ludności (2010)	468
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Boćwinka
Położenie na mapie Polski Boćwinka
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Boćwinka (niem. Alt Bodschwinken, od 1938 r. Alt Herandstal) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie gołdapskim, w gminie Banie Mazurskie, w sołectwie Surminy. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1999–2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko–gołdapskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 468 mieszkańców. Wieś wchodzi w skład sołectwa Surminy, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Halina Kułakowska

Położenie

Wieś położona jest w północno–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego,na Mazurach Garbatych, nad Gołdapą, 17 km na południowy zachód od Gołdapi; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 650.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północno–wschodnich terenów Prus Książęcych. W 1566 roku książę Albrecht Hohenzollern nadał byłemu pisarzowi szczycieńskiemu Wilhelmowi Herrandowi dziesięć łanów lasu na prawie magdeburskim. W zamian Wilhelm był zobowiązany do wystawienia jednego konia, ale sam został zwolniony z obowiązku służby. Przed 1597 rokiem skasowano owo nadanie. We wspomnianym 1566 roku powstały za to inne dobra, włączone już w 1571 roku do Boćwinki – leżały one nad Gołdapą i obejmowały 25 łanów na prawie lennym. W 1571 roku Boćwinka ostatecznie powstała jako wieś czynszowa. Starosta Mikołaj von Sparwein sprzedał wówczas cztery łany sołeckie Jakubowi Skopkowi. Początkowo wieś zajmowała obszar 44 łanów, ale szybko powiększył się do 49 łanów. Wieś poważnie ucierpiała podczas wielkiej epidemii dżumy na początku XVIII wieku; zmarło wówczas 103 mieszkańców. Boćwinka należała do parafii ewangelickiej w Grabowie.

W pierwszej połowie XX wieku przez wieś przebiegała linia kolejowa Gołdap – Węgorzewo (zniszczona pod koniec II wojny światowej); wówczas też wzrosło znaczenie Boćwinki, a jej rozwój przyspieszył. Do 1939 roku była to jedna z największych i najważniejszych miejscowości na terenie powiatu gołdapskiego.

Po 1945 roku funkcjonowało we wsi Państwowe Gospodarstwo Rolne, otwarto tartak.

Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

• 1857 r. – 266 osób

• 1933 r. – 525 osób

• 1939 r. – 694 osoby

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii greckokatolickiej w Baniach Mazurskich.

Zabytki

• zespół dworca kolejowego na nieczynnej linii kolejowej: budynek gospodarczy (obecnie własność komunalna) i budynek mieszkalny (własność prywatna)
• cmentarz ewangelicki, rodzinny, z XIX wieku
• pomnik mieszkańców poległych podczas I wojny światowej
• zespół dworsko–parkowy w Boćwińskim Młynie z przełomu XIX i XX wieku: dwór i park

Bibliografia

Białuński Grzegorz, Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Gołdap. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1971.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Strona Urzędu Gminy Gołdap [12.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Vervaltugsgeschichte [12.11.2013]
Forum zbuntowanych poszukiwaczy [02.07.2014]