Kierpajny Wielkie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Bibliografia) |
|||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
|zdjęcie = Kierpajny Wielkie - wozownia.jpg | |zdjęcie = Kierpajny Wielkie - wozownia.jpg | ||
| − | |opis zdjęcia = Kierpajny Wielkie - wozownia<br/> | + | |opis zdjęcia = Kierpajny Wielkie - wozownia.<br/> Autor: Krzysztof Kisiel. Źródło: [http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/7082/Kierpajny_Wielkie/ www.polskiezabytki.pl] |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
Wersja z 07:58, 16 lut 2015
| Kierpajny Wielkie | |
| | |
 Kierpajny Wielkie - wozownia.
Autor: Krzysztof Kisiel. Źródło: www.polskiezabytki.pl | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | braniewski |
| Gmina | Pieniężno |
| Liczba ludności (2010) | 144 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Kierpajny Wielkie | |
| Położenie na mapie Polski  Kierpajny Wielkie | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Kierpajny Wielkie (niem. Gross Körpen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Pieniężno. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego[1].
W 2010 roku miejscowość liczyła 144 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie: Kierpajny Wielkie, Kierpajny Małe. Funkcję sołtysa sprawuje Krzysztof Kisiel[2].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, około 11 km na południowy-zachód od Pieniężna.
Dzieje miejscowości
Pierwsze wzmianki na temat wsi pochodzą z 1280 roku. Początkowo stanowiła ona tzw. wielką własność, w XVIII wieku uzyskała status majątku szlacheckiego[3].
W okresie okupacji Warmii przez Brandeburczyków, dobra rycerskie Kierpajny należały do Warmiaka, który uzyskał tytuł szlachecki - Jakuba Marquarta; majątek liczył wówczas15 łanów chełmińskich. Kolejnych właścicieli sugeruje herb (skrzyżowane klucze) znajdujący się po zachodniej stronie dworu - herb rodu von Schimmelpfennig, do którego majątek należał w okresie zaboru Pruskiego. Po wymarciu Schimmelpfennigów dobra w Kierpajnach drogą koligacji objęli Buhlowie, za zgodą króla mieli oni prawo używać nazwiska poprzednich właścicieli - był to dla nich duży awans społeczny. Drugi herb (róg/rogi jelenie w godle), widniejący na budynku od strony dziedzińca, wskazuje na związek z dobrami w Kierpajnach Wielkich rodu zu Dohna. W 1889 roku wieś liczyła 6 zagród rozlokowanych po zachodniej stronie folwarku.
Nie ma informacji na temat ostatnich przedwojennych właścicieli dworu i majątku w Kierpajnach Wielkich. Po 1945 roku stał się on częścią utworzonego we wsi PGR-u.
Obecnie dwór i park są własnością prywatną.
We wsi działa świetlica prowadzona przez Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Wsi Kierpajny Wielkie "Euroster" oraz jednostka Ochoniczej Straży Pożarnej.
Funkcjonuje kaplica pw. św. Rodziny, będąca kaplicą filialną parafii pw. św. Jana Ewangelisty i Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Długoborze.
Zabytki
- częściowo zachowany średniowieczny układ ruralistyczny
- zespół dworski (dwór, wozownia, spichrz oraz parkiem) wybudowany w XVIII wieku, przebudowany pod koniec XIX wieku
- kapliczka warmińska we wsi
Turystyka
- szlak spacerowy: Pieniężno – kurhan i grodzisko – Muzeum Misyjno-Etnograficzne Księży Werbistów w Pieniężnie – Kierpajny Wielkie – Glebiska – Jezioro Taftowo – trasa liczy 25 km
- obszar chronionego krajobrazu, lasy i rzeka Wałsza
Przyroda
Wieś leży w Obszarze Chronionego Krajobrazu Rzeki Wałszy, nieopodal rezerwatu przyrody Dolina rzeki Wałszy.
Przypisy
- ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
- ↑ BIP Urzędu Gminy Pieniężno
- ↑ Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.
Bibliografia
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.
Plan odnowy miejscowości Kierpajny Wielkie w gminie Pieniężno na lata 2010-2017.
Bank Danych Lokalnych GUS [09.02.2015]
BIP Urzędu Gminy Pieniężno [09.02.2015]
wrota.warmia.mazury.pl [09.02.2015]
