Gryźliny (gmina Nowe Miasto Lubawskie): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 35: | Linia 35: | ||
}} | }} | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś leży nad jeziorem | + | Wieś leży nad jeziorem Gryźliny w północno–zachodniej części gminy, przy drodze z [[Nowy Dwór Bratiański| Nowego Dworu]] do [[Jamielnik |Jamielnika]], oddalona około 8 km na północny wschód od [[Nowe Miasto Lubawskie |Nowego Miasta Lubawskiego]]. |
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| Linia 62: | Linia 62: | ||
<references/> | <references/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | ''Gmina Nowe Miasto Lubawskie. Przewodnik krajoznawczy'', Toruń 1997 | + | ''Gmina Nowe Miasto Lubawskie. Przewodnik krajoznawczy'', Toruń 1997.<br/> |
| − | Korecki Andrzej ''Gmina Nowe Miasto Lubawski'', Pelplin 2006 | + | Korecki Andrzej ''Gmina Nowe Miasto Lubawski'', Pelplin 2006.<br/> |
| − | ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. II, Warszawa 1881 | + | ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. II, Warszawa 1881.<br/> |
| − | [http://www.wrota.warmia.mazury.pl/ | + | [http://www.wrota.warmia.mazury.pl/ wrota.warmia.mazury.pl] [12.09.2013]<br/> |
| − | [http://www.mojemazury.pl/ | + | [http://www.mojemazury.pl/ mojemazury.pl] [12.09.2013]<br/> |
[http://www.gminanm.pl/ Strona Gminy Nowe Miasto Lubawskie] [08.07.2014] | [http://www.gminanm.pl/ Strona Gminy Nowe Miasto Lubawskie] [08.07.2014] | ||
[http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [08.07.2014] | [http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [08.07.2014] | ||
| − | |||
| − | |||
[[Kategoria: Powiat nowomiejski]] | [[Kategoria: Powiat nowomiejski]] | ||
Wersja z 16:32, 27 lut 2015
| Gryźliny | |
| | |
![Budynek szkoły z końca XIX w.Źródło: wrota.warmia.mazury.pl [12.09.2013]](/index.php/Plik:Szko%C5%82a_w_Gry%C5%BAlinach.jpg) Budynek szkoły z końca XIX w.
Źródło: wrota.warmia.mazury.pl [12.09.2013] | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | nowomiejski |
| Gmina | Nowe Miasto Lubawskie |
| Sołectwo | Gryźliny |
| Liczba ludności (2010) | 225 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 56 |
| Tablice rejestracyjne | NNM |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Gryźliny | |
| Położenie na mapie Polski  Gryźliny | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Gryźliny (Greszelinge, niem. Grislin) – wieś sołecka w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Nowe Miasto Lubawskie. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa toruńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 225 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Edward Namsołek[1].
![Kościół z XIX/XX w.Autor: Stanisław Ryszard Ulatowski. Źródło: www.mojemazury.pl [12.09.2013]](/index.php/Plik:Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_w_Gry%C5%BAlinach1.jpg)
Spis treści
Położenie
Wieś leży nad jeziorem Gryźliny w północno–zachodniej części gminy, przy drodze z Nowego Dworu do Jamielnika, oddalona około 8 km na północny wschód od Nowego Miasta Lubawskiego.
Dzieje miejscowości
Miejscowość wzmiankowano po raz pierwszy w roku 1402. Nieznana jest dokładna data lokacji. Nazwa wsi związana jest z rzeką Gryźliny. Informacja z roku 1409 podaje, że Mikołaj z Gryźlin otrzymał 9 grzywien za konia użytego w wyprawie na Dobrzyń. W 1414 r. właścicielami wsi byli Mikołaj i Sander. Na przełomie XV i XVI wieku Gryźliny stanowiły własność rodziny Wilkanowskich. W 1501 r. przy podziale dóbr między braćmi Wilkanowskimi Gryźliny otrzymał Mateusz Wilkanowski. Od 1570 r. wieś przeszła w ręce rodziny Działyńskich.
W wieku XIX właścicielem wsi był Józef Chrzanowski, a w roku 1890 majątek przejęła Pruska Komisja Kolonizacyjna. Komisja rozparcelowała majątek. Obszar miejscowości liczył wówczas 2223 mórg z 24 budynkami i 10 domami mieszkalnymi. We wsi mieszkało 154 katolików i 5 ewangelików. Dzieci uczęszczały do szkoły w Jamielniku. W latach 1934–1938 roku istniała gmina Gryźliny.
Kultura
We wsi działa świetlica.
Religia
We wsi znajduje się kościół filialny parafii w Radomnie.
Ludzie związani z miejscowością
Na kartach historii wsi zapisała się rodzina Wilkanowskich. Po 1945 r. sołtysami wsi byli między innymi Henryk Skwarek i Dariusz Krajnik.
Zabytki
- zespół podworski z XIX w.
- kościół z XIX/XX w.
- cmentarz ewangelicki założony w XIX w.
- kapliczka z XX w.
- pomnik upamiętniający mord miejscowej ludności w 1939 r.
- budynek szkolny z końca XIX w.
Przypisy
- ↑ Strona Gminy Nowe Miasto Lubawskie [08.07.2014]
Bibliografia
Gmina Nowe Miasto Lubawskie. Przewodnik krajoznawczy, Toruń 1997.
Korecki Andrzej Gmina Nowe Miasto Lubawski, Pelplin 2006.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. II, Warszawa 1881.
wrota.warmia.mazury.pl [12.09.2013]
mojemazury.pl [12.09.2013]
Strona Gminy Nowe Miasto Lubawskie [08.07.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [08.07.2014]
