Rezerwat Źródła Rzeki Łyny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Ciekawostki) |
|||
| (Nie pokazano 28 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Rezerwat przyrody infobox | {{Rezerwat przyrody infobox | ||
| − | | nazwa_rezerwatu= Rezerwat Źródła Rzeki Łyny | + | | nazwa_rezerwatu= Rezerwat Źródła Rzeki Łyny |
| zdjęcie= zrodla lyny glaz.jpeg | | zdjęcie= zrodla lyny glaz.jpeg | ||
| − | | opis_zdjęcia= Głaz w rezerwacie upamiętniający postać prof. Romana Kobendzy | + | | opis_zdjęcia= Głaz w rezerwacie upamiętniający postać prof. Romana Kobendzy. Fot. Dariusz Kubiak. |
| rodzaj_rezerwatu= krajobrazowy | | rodzaj_rezerwatu= krajobrazowy | ||
|charakter_rezerwatu= | |charakter_rezerwatu= | ||
| − | | położenie= | + | | położenie= województwo warmińsko-mazurskie, powiat nidzicki |
| data= 1959 | | data= 1959 | ||
| kod mapy= PL-WN | | kod mapy= PL-WN | ||
| Linia 16: | Linia 16: | ||
| sekundE= 17 | | sekundE= 17 | ||
}} | }} | ||
| − | '''Rezerwat Źródła Rzeki Łyny | + | '''Rezerwat Źródła Rzeki Łyny ''' – rezerwat krajobrazowy utworzony w 1959 r. w pobliżu wsi [[Łyna]] w [[Nidzica (gmina miejsko-wiejska)|gminie Nidzica]]. Celem ochrony jest zachowanie źródeł [[Rzeka Łyna|rzeki Łyny]] wraz z interesującym zjawiskiem geologicznym, jakim jest wsteczna erozja źródliskowa. |
| + | Rezerwat zajmuje obszar 120,54 ha, w tym 112,04 ha lasów, 3,96 gruntów rolnych oraz 0,99 ha wód. Wchodzi w skład dwóch obszarów [[Natura 2000]]. Są to: obszar specjalnej ochrony ptaków [[Puszcza Napiwodzko-Ramucka]] (kod PLB280007) oraz specjalny obszar ochrony siedlisk [[Ostoja Napiwodzko-Ramucka]] (kod PLH280052). | ||
| + | Rezerwatowi przyrody nadano imię Romana Kobendzy (1886–1955) – słynnego polskiego botanika, dendrologa, profesora SGGW – dla podkreślenia zasług tego badacza m.in. na polu ochrony przyrody [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierza Mazurskiego]]. | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| − | + | ||
== Fizjogeografia terenu i szata roślinna == | == Fizjogeografia terenu i szata roślinna == | ||
Rezerwat obejmuje rozległą dolinę z wieloma bocznymi wąwozami, na terenie której znajdują się liczne systemy źródliskowe. Zachodzące tu zjawisko erozji wstecznej polega na wymywaniu przez wody wysiękowe piasków zalegających na wypiętrzonych w tym miejscu nieprzepuszczalnych iłach mioceńskich. W efekcie tego procesu wytworzyły się półkoliste nisze zwane cyrkami dolinnymi, kształtujące zbocze doliny w prawie pionowe ściany. Dna tych obniżeń znajdują się na wysokości 153 m n.p.m. i są miejscami obniżone o 20 m w stosunku do terenów przyległych. | Rezerwat obejmuje rozległą dolinę z wieloma bocznymi wąwozami, na terenie której znajdują się liczne systemy źródliskowe. Zachodzące tu zjawisko erozji wstecznej polega na wymywaniu przez wody wysiękowe piasków zalegających na wypiętrzonych w tym miejscu nieprzepuszczalnych iłach mioceńskich. W efekcie tego procesu wytworzyły się półkoliste nisze zwane cyrkami dolinnymi, kształtujące zbocze doliny w prawie pionowe ściany. Dna tych obniżeń znajdują się na wysokości 153 m n.p.m. i są miejscami obniżone o 20 m w stosunku do terenów przyległych. | ||
| Linia 24: | Linia 26: | ||
Wypływające ze zboczy dziesiątki strumyków dają początek rzece Łynie, która spada kaskadami ku niżej leżącemu wąwozowi, wciętemu do głębokości 60 m w podłoże. Ujście doliny zamyka niewielki (ok. 1,5 ha) staw młyński powstały na skutek wybudowania tamy rzecznej. | Wypływające ze zboczy dziesiątki strumyków dają początek rzece Łynie, która spada kaskadami ku niżej leżącemu wąwozowi, wciętemu do głębokości 60 m w podłoże. Ujście doliny zamyka niewielki (ok. 1,5 ha) staw młyński powstały na skutek wybudowania tamy rzecznej. | ||
| − | Dna cyrków porośnięte są przez roślinność źródliskową, a niżej położone aluwialne doliny porastają zbiorowiska łęgowe z rzadkim drzewostanem łęgowym. Większą część wysoczyzny, która znajduje się w granicach rezerwatu, porastają drzewostany sosnowe, w przeważającej części posadzone na siedlisku grądu subkontynentalnego (''Tilio-Carpinetum''). Wiek tego drzewostanu oceniany jest na | + | Dna cyrków porośnięte są przez roślinność źródliskową, a niżej położone aluwialne doliny porastają zbiorowiska łęgowe z rzadkim drzewostanem łęgowym. Większą część wysoczyzny, która znajduje się w granicach rezerwatu, porastają drzewostany sosnowe, w przeważającej części posadzone na siedlisku grądu subkontynentalnego (''Tilio-Carpinetum''). Wiek tego drzewostanu oceniany jest na 120–140 lat. |
| + | |||
| + | Niespotykane ukształtowanie terenu tworzy swoisty mikroklimat. Duża ilość zimnych wód źródlanych oraz obniżenie terenu i jego lesistość powodują utrzymywanie się tu, w porównaniu z terenem otaczającym, niższych temperatur latem i wyższych zimą. | ||
| − | |||
| − | |||
== Rośliny == | == Rośliny == | ||
| − | Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie 454 gatunków roślin, w tym: 14 wątrobowców, 78 mchów, 12 paprotników i 350 roślin nasiennych. Wśród nich odnotowano siedem gatunków objętych całkowitą ochroną prawną i 20 podlegających ochronie częściowej (stan na 2002 r.). Do rzadszych gatunków roślin naczyniowych w rezerwacie należą: [[ | + | Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie 454 gatunków roślin, w tym: 14 wątrobowców, 78 mchów, 12 paprotników i 350 roślin nasiennych. Wśród nich odnotowano siedem gatunków objętych całkowitą ochroną prawną i 20 podlegających ochronie częściowej (stan na 2002 r.). Do rzadszych gatunków roślin naczyniowych w rezerwacie należą: [[listera jajowata]] (''Listera ovata''), [[kukułka plamista]] (''Dactylorhiza maculata''), [[kukułka krwista]] (''D. incarnata''), [[kruszczyk szerokolistny]] (''D. majalis''), [[lilia złotogłów]] (''Lilium martagon''), [[czerniec gronkowy]] (''Actaea spicata''), [[kokorycz wątła]] (''Corydalis intermedia''), [[wierzbownica rózgowata]] (''Epilobium obscurum''), [[nerecznica szerokolistna]] (''Dryopteris dilatata''), [[poziomka wysoka]] (''Fragaria moschata''), [[gwiazdnica bagienna]] (''Stellaria uliginosa'') i [[gwiazdnica długolistna]] (''S. longifolia''). |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | ==Galeria zdjęć== | ||
| + | <gallery mode=packed widths=200px heights=200px class="left"> | ||
| + | File: zrodla_rzeki_lyny_rp_w.png|<center>Rezerwat Źródła Rzeki Łyny | ||
| + | File: zrodla_rzeki_lyny_rp_g.png|<center>Rezerwat Źródła Rzeki Łyny</gallery> | ||
| + | <gallery mode=packed widths=300px heights=300px class="left"> | ||
| + | Plik:zrodla lyny tablica.jpg|<center>Tablica informacyjna w rezerwacie. Fot. Dariusz Kubiak. | ||
| + | </gallery> | ||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat_przyrody_%C5%B9r%C3%B3d%C5%82a_Rzeki_%C5%81yny pl.wikipedia.org, rezerwat Źródła Rzeki Łyny] [21.04.2014] | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat_przyrody_%C5%B9r%C3%B3d%C5%82a_Rzeki_%C5%81yny pl.wikipedia.org, rezerwat Źródła Rzeki Łyny] [21.04.2014] | ||
| Linia 44: | Linia 47: | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
Dąbrowski Stanisław, Polakowski Benon, Wołos Lucjan, ''Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego'', Olsztyn 1999.<br/> | Dąbrowski Stanisław, Polakowski Benon, Wołos Lucjan, ''Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego'', Olsztyn 1999.<br/> | ||
| − | + | Pisarek Włodzimierz, Sawicki Jakub, Szczecińska Monika, ''Flora roślin naczyniowych i mszaków rezerwatu Źródła rzeki Łyny im. prof. R. Kobendzy'', "Acta Botanica Warmiae et Masuriae" 2002, nr 2, s. 93-110. <br/> | |
| − | Pisarek Włodzimierz, Sawicki Jakub, Szczecińska Monika, ''Flora | ||
| − | roślin naczyniowych i mszaków rezerwatu Źródła rzeki Łyny im. prof. R. | ||
| − | Kobendzy'', "Acta Botanica Warmiae et Masuriae" 2002, | ||
| − | nr 2, s. 93-110. <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria: Natura 2000]][[Kategoria: Ochrona przyrody]][[Kategoria: Rezerwaty przyrody]][[Kategoria: Nidzica (gmina miejsko-wiejska) | + | [[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria:Natura 2000]] [[Kategoria:Ochrona przyrody]] [[Kategoria: Rezerwaty przyrody]][[Kategoria:Przyroda]] [[Kategoria: Powiat nidzicki]] [[Kategoria: Nidzica (gmina miejsko-wiejska)]] |
Aktualna wersja na dzień 12:49, 20 mar 2015
| Rezerwat Źródła Rzeki Łyny | |
| | |
 Głaz w rezerwacie upamiętniający postać prof. Romana Kobendzy. Fot. Dariusz Kubiak. | |
| Rodzaj rezerwatu | krajobrazowy |
| Państwo |  Polska
|
| Data utworzenia | 1959 |
| Powierzchnia | 121,04 ha |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Rezerwat Źródła Rzeki Łyny | |
| Położenie na mapie Polski  Rezerwat Źródła Rzeki Łyny | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Rezerwat Źródła Rzeki Łyny – rezerwat krajobrazowy utworzony w 1959 r. w pobliżu wsi Łyna w gminie Nidzica. Celem ochrony jest zachowanie źródeł rzeki Łyny wraz z interesującym zjawiskiem geologicznym, jakim jest wsteczna erozja źródliskowa.
Rezerwat zajmuje obszar 120,54 ha, w tym 112,04 ha lasów, 3,96 gruntów rolnych oraz 0,99 ha wód. Wchodzi w skład dwóch obszarów Natura 2000. Są to: obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Napiwodzko-Ramucka (kod PLB280007) oraz specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Napiwodzko-Ramucka (kod PLH280052).
Rezerwatowi przyrody nadano imię Romana Kobendzy (1886–1955) – słynnego polskiego botanika, dendrologa, profesora SGGW – dla podkreślenia zasług tego badacza m.in. na polu ochrony przyrody Pojezierza Mazurskiego.
Spis treści
Fizjogeografia terenu i szata roślinna
Rezerwat obejmuje rozległą dolinę z wieloma bocznymi wąwozami, na terenie której znajdują się liczne systemy źródliskowe. Zachodzące tu zjawisko erozji wstecznej polega na wymywaniu przez wody wysiękowe piasków zalegających na wypiętrzonych w tym miejscu nieprzepuszczalnych iłach mioceńskich. W efekcie tego procesu wytworzyły się półkoliste nisze zwane cyrkami dolinnymi, kształtujące zbocze doliny w prawie pionowe ściany. Dna tych obniżeń znajdują się na wysokości 153 m n.p.m. i są miejscami obniżone o 20 m w stosunku do terenów przyległych.
Wypływające ze zboczy dziesiątki strumyków dają początek rzece Łynie, która spada kaskadami ku niżej leżącemu wąwozowi, wciętemu do głębokości 60 m w podłoże. Ujście doliny zamyka niewielki (ok. 1,5 ha) staw młyński powstały na skutek wybudowania tamy rzecznej.
Dna cyrków porośnięte są przez roślinność źródliskową, a niżej położone aluwialne doliny porastają zbiorowiska łęgowe z rzadkim drzewostanem łęgowym. Większą część wysoczyzny, która znajduje się w granicach rezerwatu, porastają drzewostany sosnowe, w przeważającej części posadzone na siedlisku grądu subkontynentalnego (Tilio-Carpinetum). Wiek tego drzewostanu oceniany jest na 120–140 lat.
Niespotykane ukształtowanie terenu tworzy swoisty mikroklimat. Duża ilość zimnych wód źródlanych oraz obniżenie terenu i jego lesistość powodują utrzymywanie się tu, w porównaniu z terenem otaczającym, niższych temperatur latem i wyższych zimą.
Rośliny
Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie 454 gatunków roślin, w tym: 14 wątrobowców, 78 mchów, 12 paprotników i 350 roślin nasiennych. Wśród nich odnotowano siedem gatunków objętych całkowitą ochroną prawną i 20 podlegających ochronie częściowej (stan na 2002 r.). Do rzadszych gatunków roślin naczyniowych w rezerwacie należą: listera jajowata (Listera ovata), kukułka plamista (Dactylorhiza maculata), kukułka krwista (D. incarnata), kruszczyk szerokolistny (D. majalis), lilia złotogłów (Lilium martagon), czerniec gronkowy (Actaea spicata), kokorycz wątła (Corydalis intermedia), wierzbownica rózgowata (Epilobium obscurum), nerecznica szerokolistna (Dryopteris dilatata), poziomka wysoka (Fragaria moschata), gwiazdnica bagienna (Stellaria uliginosa) i gwiazdnica długolistna (S. longifolia).
Galeria zdjęć
Rezerwat Źródła Rzeki Łyny 
Rezerwat Źródła Rzeki Łyny
Tablica informacyjna w rezerwacie. Fot. Dariusz Kubiak.
Zobacz też
pl.wikipedia.org, rezerwat Źródła Rzeki Łyny [21.04.2014]
pl.wikipedia.org, Roman Kobendza [21.04.2014]
Bibliografia
Dąbrowski Stanisław, Polakowski Benon, Wołos Lucjan, Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego, Olsztyn 1999.
Pisarek Włodzimierz, Sawicki Jakub, Szczecińska Monika, Flora roślin naczyniowych i mszaków rezerwatu Źródła rzeki Łyny im. prof. R. Kobendzy, "Acta Botanica Warmiae et Masuriae" 2002, nr 2, s. 93-110.
