Bronisław Sochaczewski

Bronisław Sochaczewski
Data i miejsce urodzenia	15 maja 1886 r. Brusy
Data i miejsce śmierci	13 maja 1940 r. Sachsenhausen
Przyczyna śmierci	śmierć męczeńska

Bronisław Sochaczewski (ur. 15 maja 1886 r. w Brusach, zm. 13 maja 1940 r. w Sachsenhausen) – ksiądz włączony w poczet warmińskich męczenników, którzy zginęli śmiercią męczeńską podczas II wojny światowej.

Życiorys

Urodził się 15 maja 1886 r. w Brusach koło Chojnic na Kaszubach, w polskiej rodzinie katolickiej, jako drugie z czworga dzieci Hipolita i Xaverii z domu Czarnowski.

Szkoła i wykształcenie

Kształcił się w Braniewie. Świecenia kapłańskie otrzymał 26 stycznia 1913 r. we Fromborku z rąk bpa Augustyna Bludaua.

Praca

Jako neoprezbiter został mianowany drugim wikariuszem parafii pw. św. Anny w Sztumie, a po kilku miesiącach, 10 listopada 1913 r., został wikariuszem w Postolinie, gdzie zdecydowana większość parafian była narodowości polskiej.

13 lutego 1920 r. został ustanowiony pierwszym wikariuszem parafii Trójcy Świętej w Kwidzynie, gdzie angażował się w polski ruch plebiscytowy, prowadził kursy języka polskiego. 17 sierpnia 1920 r. został wikariuszem w Świętej Lipce, a 1 sierpnia 1922 r. - zastępcą proboszcza w Ełku.

Od 25 lipca 1923 r. pracował jako wikariusz w Lamkowie. 17 października 1928 r. otrzymał wikariat i komendaryczny zarząd beneficjum Nycza w Ramsowie. Ta nominacja nie doszła jednak do skutku i nadal pracował w Lamkowie. 8 czerwca 1931 r. ks. Sochaczewski został proboszczem w Krasnej Łące. Tego samego roku zwrócił się do niego konsul RP w Olsztynie, Józef Gieburowski, z propozycją założenia w Niemczech Towarzystwa im. kard. Stanisława Hozjusza. Jak wynika z raportu konsula do Poselstwa RP w Berlinie z 9 maja 1931 r., przez Towarzystwo zamierzano organizacyjnie skupić wszystkich księży polskiego pochodzenia w Niemczech. W programie zostały podkreślone trzy cele: dążenie do beatyfikacji kardynała Hozjusza, podjęcie badań nad jego dorobkiem oraz upowszechnianie dzieła Hozjusza również poza Warmią.

Mimo gróźb nauczał religii w języku polskim. Był działaczem Związku Polaków w Niemczech i opiekunem towarzystw kobiecych pod wezwaniem św. Kingi na Powiślu. Opublikował kilka artykułów w "Gazecie Olsztyńskiej" poświęconych m.in. królowi Janowi III Sobieskiemu. Propagował prasę i książki polskie wśród parafian.

Po dojściu Hitlera do władzy w dniu 30 stycznia 1933 r. gestapo przeszukiwało mieszkanie ks. Sochaczewskiego. Sąd specjalny w Elblągu przesłuchał go w sierpniu 1935 r. z powodu głoszonych kazań, w których mówił o zamknięciu przez władze cmentarza dla zmarłych na cholerę i usunięciu krzyża.

W 1935 r. władze zażądały od ks. Sochaczewskiego likwidacji nabożeństw i lekcji przygotowawczych do I Komunii Świętej prowadzonych w języku polskim. Ksiądz na polecenie kurii biskupiej podporządkował się żądaniom władz, zachował jednak wcześniej ustalony porządek nabożeństw aż do przymusowego wyjazdu z Powiśla. 10 maja 1939 r., po licznych szykanach otrzymał od gestapo nakaz opuszczenia terenu Prus Wschodnich. Wyjechał do Gdyni, gdzie objął stanowisko kapelana Wojska Polskiego.

Śmierć męczeńska

W październiku 1939 r. został aresztowany przez nazistów i osadzony najpierw w obozie koncentracyjnym w Stutthofie, a od kwietnia 1940 r. w Sachsenhausen, gdzie bestialsko pobity zmarł 13 maja 1940 r. Został skatowany do nieprzytomności przez niemieckiego podoficera w obozie w Sachsenhausen za to, że zbyt cicho odpowiedział na pytanie, kim jest z zawodu.

Bibliografia

B. Schwark, Ihr Name lebt. Ermländische Priester in Leben, Leid und Tod, Osnabrück 1958.
Zeugen für Christus. Das deutsche Martyrologium des 20. Jahrhunderts, t. 1–2, (red.) H. Moll, Paderborn 1999.
A. Kopiczko, Duchowieństwo katolickie diecezji warmińskiej w latach 1821–1945, cz. 1, Studium prozopograficzne, Olsztyn 2004.
Męczennicy Kościoła warmińskiego XX wieku, (red.) J. Guzowski, Olsztyn 2004.
Śmierć za cichy głos, "Gość Niedzielny. Posłaniec Warmiński", nr 31/2012, 5 sierpnia 2012.