Rudka: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Rudka   
 
  |nazwa                = Rudka   
Linia 7: Linia 5:
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Rudki   
 
  |dopełniacz wsi        = Rudki   
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe 
+
  |zdjęcie              =  
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe      
+
  |opis zdjęcia          =     
 
  |rodzaj miejscowości  =wieś sołecka
 
  |rodzaj miejscowości  =wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
Linia 30: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>''' Rudka''' (niem. ''Hamerudau'') – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Szczytno.
+
''' Rudka''' (niem. ''Hamerudau'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat szczycieński |powiecie szczycieńskim]], w [[Szczytno (gmina wiejska)|gminie Szczytno]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 746 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Danuta Tomaszewicz]]<ref> [http://rudka125.blogspot.com rudka125.blogspot.com] [23.03.2015]</ref>.
 
+
<br/><br/>
W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie olsztyńskim.
 
  
 +
==Położenie==
 +
Wieś położona jest na [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierzu Mazurskim]] na granicy [[Pojezierze Mrągowskie|Pojezierza Mrągowskiego]] i [[Równina Mazurska|Równiny Mazurskiej]]. Miejscowość leży nad rzeką [[Rzeka Wałpusza|Wałpuszą]], w odległości 4 km na południowy wschód od [[Szczytno|Szczytna]].
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
+
== Dzieje miejscowości ==
Wieś położona jest w makroregionie Pojezierza Mazurskiego na granicy dwóch mezoregionów: Pojezierza Mrągowskiego i Równiny Mazurskiej. Miejscowość leży nad rzeką Wałpuszą, w odległości 4 km na południowy wschód od Szczytna.
+
Już pod koniec XIV wieku istniała tutaj kuźnica hutnicza, wokół której rozwinęła się później osada. Nazwa wsi pochodzi od rudy darniowej, w którą bogate były te tereny i której przetapianiem zajmowała się kuźnica. Przed 1627 rokiem była to już [[Wieś ziemiańska| wieś ziemiańska]], obejmująca 14 łanów. Wspomniana kuźnica spaliła się w 1634 roku, a na jej miejscu wybudowano [[Młyn wodny w Rudce|młyn wodny]]. Rudka zapewne mocno ucierpiała podczas epidemii dżumy w latach 1709-1711, ponieważ w 1741 roku otrzymała ponownie zapis na 7 łanów i odtąd była [[Wieś czynszowa|wsią czynszową]]. W połowie XIX wieku wieś liczyła ponad 12 łanów. Należała do [[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Szczytnie |parafii ewangelickiej w Szczytnie]].  
  
<br/>
+
Obecnie wieś jest siedzibą sołectwa.
  
=== Dzieje miejscowości ===
 
W Rudce odnaleziono siekierkę z szerokim, półkolistym ostrzem pochodzącą z epoki brązu.
 
Już pod koniec XIV wieku istniała tutaj kuźnica hutnicza nad Wałpuszą, wokół której rozwinęła się później osada. Nazwa wsi pochodzi od rudy darniowej, w którą bogate były te tereny i której przetapianiem zajmowała się kuźnica. Przed 1627 rokiem była to już wieś ziemiańska, obejmująca 14 łanów. Wspomniana kuźnica spaliła się w 1634 roku, a na jej miejscu wybudowano młyn wodny. Rudka zapewne mocno ucierpiała podczas epidemii dżumy w latach 1709-1711, ponieważ w 1741 roku otrzymała ponownie zapis na 7 łanów i odtąd była wsią czynszową. W połowie XIX wieku wieś liczyła ponad 12 łanów.
 
  
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych
+
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:
1782 – 9 gospodarstw
 
1818 – 91 osób, 21 gospodarstw
 
1858 – 21 gospodarstw
 
1939 – 343 osoby
 
  
<br/>
+
*1782 r. – 9 gospodarstw
  
=== Zabytki: ===
+
*1818 r. – 91 osób, 21 gospodarstw
*Budynek szkoły z 1913 roku, murowany, tynkowany, powiększony w latach 20. o skrzydło mieszczące aulę
 
*Kilka przykładów budownictwa drewnianego, m.in. chałupy nr 14,19, 22, 35, 38, 47
 
*Dawny cmentarz ewangelicki, z XIX wieku, na północ od wsi, przy leśnej drodze
 
  
 +
*1858 r. – 21 gospodarstw
  
<br/>
+
*1939 r. – 343 osoby
  
=== Bibliografia: ===
+
==Szkolnictwo==
#Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. 1, Olsztyn 2011.
+
W miejscowości działa [[Szkoła Podstawowa w Rudce| szkoła podstawowa]] i [[Oddział przedszkolny przy Szkole Podstawowej w Rudce| oddział przedszkolny]].
#Letkiewicz Arkadiusz, ''Z dziejów miasta i gminy Szczytno'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, s. 30-37.
 
#Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998.
 
#''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
 
#Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 24.08.2013]
 
#Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html [data dostępu: 24.08.2013]
 
#Wojewódzka Ewidencja Zabytków: http://www.wuoz.olsztyn.pl/ [data dostępu: 24.08.2013]
 
  
 +
==Zabytki==
 +
*budynek szkoły z 1913 roku, murowany, tynkowany, powiększony w latach 20. o skrzydło mieszczące aulę. Obecnie szkoła została przebudowana w taki sposób, że prawie nie widać jej starej części, która była również wielokrotnie modernizowana. <ref>Informacje przekazał Witold Olbryś</ref>
 +
*kilka przykładów budownictwa drewnianego, m.in. chałupy nr 14,19, 22, 35, 38, 47
 +
*dawny [[Cmentarze ewangelicki w Rudkach|cmentarz ewangelicki]] z XIX wieku, na północny zachód od wsi, przy leśnej drodze. Cmentarz został uporządkowany i jest wykorzystywany przez społeczność wsi. Pozostałości po dawnym cmentarzu nie zostały przy tym zniszczone. <ref>Informacje przekazał Witold Olbryś</ref>
  
{{Przypisy}}
+
== Turystyka==
 +
*[[Szlak Mazursko-Kurpiowski: Szczytno - Klon|szlak pieszy mazursko-kurpiowski]] - przebieg trasy: Szczytno – Rudka – [[Małdaniec]] – [[Lipowiec]] – [[Radostowo]] – [[Klon]]
  
 +
== Bibliografia ==
 +
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998.<br/>
 +
''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.<br/>
 +
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [24.08.2013]<br/>
 +
[http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [24.08.2013]<br/>
 +
[http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [24.08.2013]
  
 +
{{Przypisy}}
 +
<references/>
 
<br/>
 
<br/>
  
== Zobacz też ==
+
[[Kategoria: Powiat szczycieński]] 
 
+
[[Kategoria: Szczytno (gmina wiejska)]]  
 
+
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]  
[[Kategoria: Miejscowość]]
+
[[Kategoria: 1301-1400]]
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 16:26, 21 wrz 2013 (CEST)
 

Aktualna wersja na dzień 07:27, 7 wrz 2015

Rudka

Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat szczycieński
Gmina Szczytno
Liczba ludności (2010) 746
Strefa numeracyjna (+48) 89
Kod pocztowy 12-100
Tablice rejestracyjne NSZ
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Rudka
Rudka
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Rudka
Rudka
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Rudka (niem. Hamerudau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Szczytno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 746 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Danuta Tomaszewicz[1].

Położenie

Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim na granicy Pojezierza Mrągowskiego i Równiny Mazurskiej. Miejscowość leży nad rzeką Wałpuszą, w odległości 4 km na południowy wschód od Szczytna.

Dzieje miejscowości

Już pod koniec XIV wieku istniała tutaj kuźnica hutnicza, wokół której rozwinęła się później osada. Nazwa wsi pochodzi od rudy darniowej, w którą bogate były te tereny i której przetapianiem zajmowała się kuźnica. Przed 1627 rokiem była to już wieś ziemiańska, obejmująca 14 łanów. Wspomniana kuźnica spaliła się w 1634 roku, a na jej miejscu wybudowano młyn wodny. Rudka zapewne mocno ucierpiała podczas epidemii dżumy w latach 1709-1711, ponieważ w 1741 roku otrzymała ponownie zapis na 7 łanów i odtąd była wsią czynszową. W połowie XIX wieku wieś liczyła ponad 12 łanów. Należała do parafii ewangelickiej w Szczytnie.

Obecnie wieś jest siedzibą sołectwa.


Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:

  • 1782 r. – 9 gospodarstw
  • 1818 r. – 91 osób, 21 gospodarstw
  • 1858 r. – 21 gospodarstw
  • 1939 r. – 343 osoby

Szkolnictwo

W miejscowości działa szkoła podstawowa i oddział przedszkolny.

Zabytki

  • budynek szkoły z 1913 roku, murowany, tynkowany, powiększony w latach 20. o skrzydło mieszczące aulę. Obecnie szkoła została przebudowana w taki sposób, że prawie nie widać jej starej części, która była również wielokrotnie modernizowana. [2]
  • kilka przykładów budownictwa drewnianego, m.in. chałupy nr 14,19, 22, 35, 38, 47
  • dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku, na północny zachód od wsi, przy leśnej drodze. Cmentarz został uporządkowany i jest wykorzystywany przez społeczność wsi. Pozostałości po dawnym cmentarzu nie zostały przy tym zniszczone. [3]

Turystyka

Bibliografia

Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
Bank Danych Lokalnych GUS [24.08.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [24.08.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [24.08.2013]

Przypisy

  1. rudka125.blogspot.com [23.03.2015]
  2. Informacje przekazał Witold Olbryś
  3. Informacje przekazał Witold Olbryś