Borzymy: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Zabytki:) |
|||
| (Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 7 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Borzymy | |
|herb wsi = | |herb wsi = | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Borzym |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
| − | |rodzaj miejscowości =wieś sołecka | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = ełcki | |powiat = ełcki | ||
| Linia 17: | Linia 16: | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
|liczba ludności = 495 | |liczba ludności = 495 | ||
| − | |rok = | + | |rok = 2010 |
|strefa numeracyjna =(+48) 87 | |strefa numeracyjna =(+48) 87 | ||
|kod pocztowy = 19-314 | |kod pocztowy = 19-314 | ||
| Linia 30: | Linia 29: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Borzymy''' (niem. ''Borschymmen'', od 1938 r. ''Borschimmen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat ełcki|powiecie ełckim]], w [[Kalinowo (gmina wiejska)|gminie Kalinowo]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 495 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Mirosław Milewski]]<ref> [http://kalinowo-ug.bip-wm.pl/ Strona Urzędu Gminy Kalinowo] [29.08.2013]</ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| + | == Położenie == | ||
| + | Miejscowość jest położona w odległości 24,5 km od [[Ełk|Ełku]] i 8 km od [[Kalinowo|Kalinowa]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | W 1503 | + | W 1503 r. bracia Grzegorz i Jan Borzymowie otrzymali od wielkiego mistrza [[Fryderyk książę saski|Fryderyka]] 50 włók ziemi. W XVIII wieku Borzymy składały się z 46 gospodarstw. Na początku XIX wieku (1817 rok) Borzymy posiadały własną [[Parafia ewangelicka w Borzymach|parafię]]. W latach 20. XIX wieku wieś zamieszkiwało 198 osób. Liczba wiernych wzrastała stopniowo, a wraz z nią odsetek niemieckich parafian. Pod koniec XIX wieku na 2641 wiernych przypadało 41 Niemców. Natomiast w latach 1901–1907 liczba ta wzrosła do 884 osób, przy ogólnej liczbie 2884 parafian. |
| − | + | W 1895 roku Borzymy liczyły 740 mieszkańców, w tym 652 ewangelików, 23 katolików i 65 chrześcijan innych wyznań. | |
| − | W 1895 roku Borzymy liczyły 740 mieszkańców, w tym 652 | + | Wśród miejscowych pastorów na uwagę zasługują postacie [[August Maletius|Augusta Karola Maletiusa]] oraz [[Jan Ebel|Jana Wilhelma Ebela]], szanujących i broniących praw polskojęzycznych parafian. |
| − | Wśród miejscowych pastorów na uwagę | + | |
| − | [[ | + | Podczas [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach |działań wojennych]] w latach 1914–1915 wieś została niemal całkowicie zniszczona. W okresie międzywojennym prowadzono tu badania archeologiczne na cmentarzysku z II–III w. n. e. (groby płaskie, ciałopalne). W tym czasie w Borzymach działały dwa tartaki, dwie gospody i cztery młyny. |
| − | + | W latach 1936–1945 dwukrotnie zmieniano nazwę wsi, wprowadzając najpierw formę ''Borschymmen'', a następnie ''Borschimmen''. | |
| − | W latach | + | U progu [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] w 1939 roku Borzymy liczyły 683 mieszkańców. |
| − | U progu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] w 1939 roku Borzymy liczyły 683 mieszkańców. | + | Na skutek działań wojennych w roku 1945 większość wsi spłonęła. |
| − | Na skutek działań wojennych w roku 1945 większość wsi spłonęła. | + | |
| − | + | W 1949 roku w Borzymach powstało [[Państwowe Gospodarstwo Rolne]]. | |
| − | |||
| − | + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. | |
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Religia == | |
| − | + | Tutejszy [[Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Borzymach |kościół]] jest siedzibą [[Parafia pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Borzymach |parafii rzymskokatolickiej]]. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | == Ludzie związani z miejscowością == | |
| − | [[ | + | *Jan Wilhelm Ebel (1824–1873) – ewangelicki kaznodzieja i pedagog |
| − | + | *August Karol Maletius – w latach 1865–1873 pastor w Borzymach, obrońca liturgii w języku polskim | |
| + | == Zabytki == | ||
| + | *cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej, na którym pochowano 54 żołnierzy rosyjskich i 73 żołnierzy niemieckich | ||
| + | *[[Pomnik ku czci poległych w Borzymach |pomnik ku czci poległych]] w latach 1914–1945 | ||
| + | *kwatery wojenne na dawnym cmentarzu ewangelickim, miejsce spoczynku czterech żołnierzy poległych w 1914 roku | ||
| − | + | == Bibliografia == | |
| − | + | Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002.<br/> | |
| − | + | Kawecki Jan, Roman Bolesław, ''Ełk. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1970.<br/> | |
| − | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo'', Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [24.07.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.rowery.olsztyn.pl/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [24.07.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.bip.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzki Rejestr Zabytków] [24.07.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.cmentarzewojenne.wordpress.com/ Strona poświęcona cmentarzom wojennym] [24.07.2013]<br/> | |
| + | [http://www.sercemazur.pl/ Forum historii Mazur i okolic] [16.07.2014] | ||
| + | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| − | |||
<references/> | <references/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Powiat ełcki]] |
| − | [[ | + | [[Kategoria: Kalinowo (gmina wiejska)]] |
| + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | ||
| + | [[Kategoria: 1501-1600]] | ||
Aktualna wersja na dzień 16:07, 16 gru 2015
| Borzymy | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | ełcki |
| Gmina | Kalinowo |
| Liczba ludności (2010) | 495 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 19-314 |
| Tablice rejestracyjne | NEL |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Borzymy | |
| Położenie na mapie Polski  Borzymy | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Borzymy (niem. Borschymmen, od 1938 r. Borschimmen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ełckim, w gminie Kalinowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 495 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Mirosław Milewski[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość jest położona w odległości 24,5 km od Ełku i 8 km od Kalinowa.
Dzieje miejscowości
W 1503 r. bracia Grzegorz i Jan Borzymowie otrzymali od wielkiego mistrza Fryderyka 50 włók ziemi. W XVIII wieku Borzymy składały się z 46 gospodarstw. Na początku XIX wieku (1817 rok) Borzymy posiadały własną parafię. W latach 20. XIX wieku wieś zamieszkiwało 198 osób. Liczba wiernych wzrastała stopniowo, a wraz z nią odsetek niemieckich parafian. Pod koniec XIX wieku na 2641 wiernych przypadało 41 Niemców. Natomiast w latach 1901–1907 liczba ta wzrosła do 884 osób, przy ogólnej liczbie 2884 parafian. W 1895 roku Borzymy liczyły 740 mieszkańców, w tym 652 ewangelików, 23 katolików i 65 chrześcijan innych wyznań. Wśród miejscowych pastorów na uwagę zasługują postacie Augusta Karola Maletiusa oraz Jana Wilhelma Ebela, szanujących i broniących praw polskojęzycznych parafian.
Podczas działań wojennych w latach 1914–1915 wieś została niemal całkowicie zniszczona. W okresie międzywojennym prowadzono tu badania archeologiczne na cmentarzysku z II–III w. n. e. (groby płaskie, ciałopalne). W tym czasie w Borzymach działały dwa tartaki, dwie gospody i cztery młyny. W latach 1936–1945 dwukrotnie zmieniano nazwę wsi, wprowadzając najpierw formę Borschymmen, a następnie Borschimmen. U progu II wojny światowej w 1939 roku Borzymy liczyły 683 mieszkańców. Na skutek działań wojennych w roku 1945 większość wsi spłonęła.
W 1949 roku w Borzymach powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Religia
Tutejszy kościół jest siedzibą parafii rzymskokatolickiej.
Ludzie związani z miejscowością
- Jan Wilhelm Ebel (1824–1873) – ewangelicki kaznodzieja i pedagog
- August Karol Maletius – w latach 1865–1873 pastor w Borzymach, obrońca liturgii w języku polskim
Zabytki
- cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej, na którym pochowano 54 żołnierzy rosyjskich i 73 żołnierzy niemieckich
- pomnik ku czci poległych w latach 1914–1945
- kwatery wojenne na dawnym cmentarzu ewangelickim, miejsce spoczynku czterech żołnierzy poległych w 1914 roku
Bibliografia
Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Kawecki Jan, Roman Bolesław, Ełk. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1970.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [24.07.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [24.07.2013]
Wojewódzki Rejestr Zabytków [24.07.2013]
Strona poświęcona cmentarzom wojennym [24.07.2013]
Forum historii Mazur i okolic [16.07.2014]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Kalinowo [29.08.2013]
