Stama: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Charakterystyka fizjograficzna) |
|||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>'''Stama'''</big> (niem. Stamm) - [[wieś sołecka]] w Polsce w [[województwo warmińsko - mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat mrągowski| powiecie mrągowskim]], w [[gmina Sorkwity |gminie Sorkwity]]. | + | <big>'''Stama'''</big> (niem. Stamm) - [[wieś sołecka]] w Polsce w [[województwo warmińsko - mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat mrągowski| powiecie mrągowskim]], w [[gmina Sorkwity |gminie Sorkwity]]. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do [[województwo olsztyńskie |województwa olsztyńskiego]]. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest [[Tadeusz Nosek]]. |
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla [[powiat mrągowski| powiatu mrągowskiego]], który znajduje się w obrębie dwóch regionów: część zachodnia do linii [[Lipowo]] - [[Kosewo]] - [[Baranowo]] - [[Cudnochy]] to obszar wyniesień [[Pojezierze Mrągowskie |Pojezierza Mrągowskiego]]; część wschodnia to [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich]], stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). Miejscowość położona jest na terenie [[gmina Sorkwity| gminy Sorkwity]], gdzie występujące osady wiążą się ze zlodowaceniem północnopolskim dwóch faz: leszczyńskiej i pomorskiej. W obszarze gminy znajdują się zasoby kruszywa naturalnego oraz kopaliny rolnicze (kreda jeziorna). Występują tutaj dwa ciągi morenowe, które poprzecinane są szeregiem jezior rynnowych (towarzyszą im piaszczysto-żwirowe wały ozów i tworów szczelinowych typu kemów. Do rynien zaliczymy | + | Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla [[powiat mrągowski| powiatu mrągowskiego]], który znajduje się w obrębie dwóch regionów: część zachodnia do linii [[Lipowo]] - [[Kosewo]] - [[Baranowo]] - [[Cudnochy]] to obszar wyniesień [[Pojezierze Mrągowskie |Pojezierza Mrągowskiego]]; część wschodnia to [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich]], stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). Miejscowość położona jest na terenie [[gmina Sorkwity| gminy Sorkwity]], gdzie występujące osady wiążą się ze zlodowaceniem północnopolskim dwóch faz: leszczyńskiej i pomorskiej. W obszarze gminy znajdują się zasoby kruszywa naturalnego oraz kopaliny rolnicze (kreda jeziorna). Występują tutaj dwa ciągi morenowe, które poprzecinane są szeregiem jezior rynnowych (towarzyszą im piaszczysto-żwirowe wały ozów i tworów szczelinowych typu kemów. Do rynien zaliczymy: [[ Jezioro Stromek]], [[Jezioro Warpuńskie]], [[Jezioro Zyndackie]], [[Jezioro Gielądzkie]], [[Jezioro Lampasz]]. Wzdłuż [[Jezioro Gielądzkie |Jeziora Gielądzkiego]] i [[Jezioro Lampackie| Lampackiego]] występują bardzo wysokie strome krawędzie - spadki dochodzą do 40 i więcej stopni nachylenia. Natomiast najwyższy punkt na terenie gminy, na zachód od [[Jezioro Gielądzkie |Jeziora Gielądzkiego]], koło [[Surmówka |Surmówki]] ma wysokość 208 m n.p.m. |
<br/> | <br/> | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Wieś lokowano na terytorium, które w 1379 r. zostało przekazane przez wielkiego mistrza [[Winryka von Kniprode]] Kiersztanowi i Otonowi z [[Olsztyn |Olsztyna]]. Nadany obszar ziemi znajdował się między [[Jezioro Gieląd |Jeziorem Gieląd]] i [[Jezioro Stama|Jeziorem Stama]]. Nazwa wsi pochodzi od prusko–litewskiego słowa „stamina”, tzn. - opary. W 1451 r. wielki mistrz Ludwika von Erlichshausen odnowił przywilej wsi Janowi z Kermit, Janowi Przebędowskiemu i Mikołajowi Ruszkowskiemu. Nowi właściciel wsi otrzymali prawo połowu ryb w [[Jezioro Tapejmowskie| Jeziorze Tapejmowskim]]. W 1469 r. dobra: [[Sorkwity]], Stama i Miłuki kupił Jerzy Schlieben. W 1599 r. majątek Stama przejęli Eglofsteinowie. | + | Wieś lokowano na terytorium, które w 1379 r. zostało przekazane przez wielkiego mistrza [[Winryk von Kniprode |Winryka von Kniprode]] Kiersztanowi i Otonowi z [[Olsztyn |Olsztyna]]. Nadany obszar ziemi znajdował się między [[Jezioro Gieląd |Jeziorem Gieląd]] i [[Jezioro Stama|Jeziorem Stama]]. Nazwa wsi pochodzi od prusko–litewskiego słowa „stamina”, tzn. - opary. W 1451 r. wielki mistrz Ludwika von Erlichshausen odnowił przywilej wsi Janowi z Kermit, Janowi Przebędowskiemu i Mikołajowi Ruszkowskiemu. Nowi właściciel wsi otrzymali prawo połowu ryb w [[Jezioro Tapejmowskie| Jeziorze Tapejmowskim]]. W 1469 r. dobra: [[Sorkwity]], Stama i Miłuki kupił Jerzy Schlieben. W 1599 r. majątek Stama przejęli Eglofsteinowie. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 51: | Linia 51: | ||
=== Ludzie związani z miejscowością=== | === Ludzie związani z miejscowością=== | ||
| − | Na kartach historii wsi zapisali się: wielki mistrza [[Winryk von Kniprode]] oraz nauczyciel [[Jan Thiel | + | Na kartach historii wsi zapisali się: wielki mistrza [[Winryk von Kniprode]] oraz nauczyciel [[Jan Thiel]]. |
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 20:08, 12 lis 2013
| Stama | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | mrągowski |
| Gmina | Sorkwity |
| Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) | Pole-obowiązkowe |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Tablice rejestracyjne | NMR |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Stama | |
| Położenie na mapie Polski  Stama | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Stama (niem. Stamm) - wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Sorkwity. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest Tadeusz Nosek.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów: część zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). Miejscowość położona jest na terenie gminy Sorkwity, gdzie występujące osady wiążą się ze zlodowaceniem północnopolskim dwóch faz: leszczyńskiej i pomorskiej. W obszarze gminy znajdują się zasoby kruszywa naturalnego oraz kopaliny rolnicze (kreda jeziorna). Występują tutaj dwa ciągi morenowe, które poprzecinane są szeregiem jezior rynnowych (towarzyszą im piaszczysto-żwirowe wały ozów i tworów szczelinowych typu kemów. Do rynien zaliczymy: Jezioro Stromek, Jezioro Warpuńskie, Jezioro Zyndackie, Jezioro Gielądzkie, Jezioro Lampasz. Wzdłuż Jeziora Gielądzkiego i Lampackiego występują bardzo wysokie strome krawędzie - spadki dochodzą do 40 i więcej stopni nachylenia. Natomiast najwyższy punkt na terenie gminy, na zachód od Jeziora Gielądzkiego, koło Surmówki ma wysokość 208 m n.p.m.
Dzieje miejscowości
Wieś lokowano na terytorium, które w 1379 r. zostało przekazane przez wielkiego mistrza Winryka von Kniprode Kiersztanowi i Otonowi z Olsztyna. Nadany obszar ziemi znajdował się między Jeziorem Gieląd i Jeziorem Stama. Nazwa wsi pochodzi od prusko–litewskiego słowa „stamina”, tzn. - opary. W 1451 r. wielki mistrz Ludwika von Erlichshausen odnowił przywilej wsi Janowi z Kermit, Janowi Przebędowskiemu i Mikołajowi Ruszkowskiemu. Nowi właściciel wsi otrzymali prawo połowu ryb w Jeziorze Tapejmowskim. W 1469 r. dobra: Sorkwity, Stama i Miłuki kupił Jerzy Schlieben. W 1599 r. majątek Stama przejęli Eglofsteinowie.
W 1785 r. we wsi były 22 dymy, a w 1838 r. – 19 dymów. W 1815 r. we wsi mieszkały 122 osoby, a w 1838 r. – 212 osób. Pod koniec XIX w. teren wsi zajmował 142 ha. W tym okresie we wsi było 31 domów i mieszkało 165 osób. Ok. 1818 r. powstała w Stamie szkoła, w której w 1818 r. wykładał nauczyciel Jan Thiel. W 1939 r. w Stamie mieszkało 80 osób.
Ludzie związani z miejscowością
Na kartach historii wsi zapisali się: wielki mistrza Winryk von Kniprode oraz nauczyciel Jan Thiel.
Bibliografia
Chojnacki Władysław, Słownik polskich nazw miejscowości w byłych Prusach Wschodnich i na obszarze byłego Miasta Gdańska, Poznań 1946, 183 ss.
Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XI, Warszawa 1890, 960 ss.
Zobacz też
http://www.gminasorkwity.pl
Kinlis (dyskusja) 09:19, 20 wrz 2013 (CEST)
