Marwałd: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Marwałdu | |dopełniacz wsi = Marwałdu | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = marwaldk.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Kościół w Marwałdzie<br>Fot.: © Mieczysław Wieliczko |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Marwałd''' (niem. ''Marwalde'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat ostródzki|powiecie ostródzkim]], w [[Dąbrówno (gmina wiejska)|gminie Dąbrówno]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 300 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[ | + | ''' Marwałd''' (niem. ''Marwalde'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat ostródzki|powiecie ostródzkim]], w [[Dąbrówno (gmina wiejska)|gminie Dąbrówno]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 300 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Dariusz Grosz]]<ref>[http://bip.dabrowno.pl/149/Granice_i_Rady_Soleckie/] </ref>. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| Linia 37: | Linia 37: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Nazwa miejscowości jest identyczna z męskim imieniem germańskim Marwald, do którego zapewne nawiązuje. Data powstania miejscowości nie jest znana. W 1407 roku komtur ostródzki zakupił dla [[Zakon Krzyżacki|Zakonu]] 60 łanów ziemi w Marwałdzie. Dwadzieścia jeden lat później dwaj [[Prusowie]], niejaki Mikołaj i Jorge, otrzymali siedem łanów we wsi na [[Prawo pruskie|prawie pruskim]]. W 1470 roku [[Nicklis Sperling]] otrzymał od mistrza [[Henryk von Richtenbergs|Henryka von Richtenbergs]] 60 łanów. W latach 1480–1510 dobra należały do Branischa, w roku 1540 znajdowały się w rękach Gablentza. Do parafii w Marwałdzie należało 10 majątków i następujące wsi: [[Dylewo]], [[Jagodziny]], [[Nowa Wieś]], [[Pląchwy]], [[Stare Miasto]], [[Tułodziad]]. W latach 1764–1880 proboszczem w Marwałdzie był ojciec [[Krzysztof Mrongowiusz|Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza]]. W 1820 roku miejscowość liczyła 165 mieszkańców. W 1861 roku Marwałd liczył 336 osób. W 1895 roku liczba mieszkańców wynosiła 516 osób. Przed wybuchem [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] Marwałd zamieszkiwało 665 osób. | + | Nazwa miejscowości jest identyczna z męskim imieniem germańskim Marwald, do którego zapewne nawiązuje. Data powstania miejscowości nie jest znana. W 1407 roku komtur ostródzki zakupił dla [[Zakon Krzyżacki|Zakonu]] 60 łanów ziemi w Marwałdzie. Dwadzieścia jeden lat później dwaj [[Prusowie]], niejaki Mikołaj i Jorge, otrzymali siedem łanów we wsi na [[Prawo pruskie|prawie pruskim]]. W 1470 roku [[Nicklis Sperling]] otrzymał od mistrza [[Henryk von Richtenbergs|Henryka von Richtenbergs]] 60 łanów. W latach 1480–1510 dobra należały do Branischa, w roku 1540 znajdowały się w rękach Gablentza. Do parafii w Marwałdzie należało 10 majątków i następujące wsi: [[Dylewo]], [[Jagodziny]], [[Nowa Wieś]], [[Pląchwy]], [[Stare Miasto]], [[Tułodziad]]. W latach 1764–1880 proboszczem w Marwałdzie był ojciec [[Krzysztof Celestyn Mrongowiusz|Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza]]. W 1820 roku miejscowość liczyła 165 mieszkańców. W 1861 roku Marwałd liczył 336 osób. W 1895 roku liczba mieszkańców wynosiła 516 osób. Przed wybuchem [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] Marwałd zamieszkiwało 665 osób. |
We wsi znajduje się [[Ośrodek rehabilitacyjny Markotu |ośrodek rehabilitacyjny Markotu]]. | We wsi znajduje się [[Ośrodek rehabilitacyjny Markotu |ośrodek rehabilitacyjny Markotu]]. | ||
| Linia 49: | Linia 49: | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
[[Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Marwałdzie |Kościół]] z XV wieku, po zniszczeniu przez [[Tatarzy|Tatarów]] w 1657 roku odbudowany w stylu barokowym. Kościół był rozbudowany w 1876 roku. Budowla wraz z przykościelnym cmentarzem została wpisana do [[Wojewódzki rejestr zabytków|wojewódzkiego rejestru zabytków]]. | [[Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Marwałdzie |Kościół]] z XV wieku, po zniszczeniu przez [[Tatarzy|Tatarów]] w 1657 roku odbudowany w stylu barokowym. Kościół był rozbudowany w 1876 roku. Budowla wraz z przykościelnym cmentarzem została wpisana do [[Wojewódzki rejestr zabytków|wojewódzkiego rejestru zabytków]]. | ||
| + | <br/> | ||
| + | |||
| + | ==Ludzie związani z miejscowością== | ||
| + | *[[Krzysztof Celestyn Mrongowiusz]] (1764-1855) – nauczyciel, duchowny ewangelicki, językoznawca, tłumacz, wydawca, działacz społeczny. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I, Olsztyn 2011.<br/> | |
| − | + | Mieczysław Orłowicz, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991. <br/> | |
| − | + | ''Ostróda. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.<br/> | |
| − | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [12.09.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/osterode.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [12.09.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [12.09.2013] | |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Aktualna wersja na dzień 09:35, 10 maj 2016
| Marwałd | |
| | |
 Kościół w Marwałdzie
Fot.: © Mieczysław Wieliczko | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | ostródzki |
| Gmina | Dąbrówno |
| Liczba ludności (2010) | 300 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 14-120 |
| Tablice rejestracyjne | NOS |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Marwałd | |
| Położenie na mapie Polski  Marwałd | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Marwałd (niem. Marwalde) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Dąbrówno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 300 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Dariusz Grosz[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość położona jest w południowo–zachodniej części Krainy Tysiąca Jezior, środkowej części Garbu Lubawskiego, na Mazurach Zachodnich. Marwałd leży w odległości około 17 km na wschód od Lubawy.
Dzieje miejscowości
Nazwa miejscowości jest identyczna z męskim imieniem germańskim Marwald, do którego zapewne nawiązuje. Data powstania miejscowości nie jest znana. W 1407 roku komtur ostródzki zakupił dla Zakonu 60 łanów ziemi w Marwałdzie. Dwadzieścia jeden lat później dwaj Prusowie, niejaki Mikołaj i Jorge, otrzymali siedem łanów we wsi na prawie pruskim. W 1470 roku Nicklis Sperling otrzymał od mistrza Henryka von Richtenbergs 60 łanów. W latach 1480–1510 dobra należały do Branischa, w roku 1540 znajdowały się w rękach Gablentza. Do parafii w Marwałdzie należało 10 majątków i następujące wsi: Dylewo, Jagodziny, Nowa Wieś, Pląchwy, Stare Miasto, Tułodziad. W latach 1764–1880 proboszczem w Marwałdzie był ojciec Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza. W 1820 roku miejscowość liczyła 165 mieszkańców. W 1861 roku Marwałd liczył 336 osób. W 1895 roku liczba mieszkańców wynosiła 516 osób. Przed wybuchem II wojny światowej Marwałd zamieszkiwało 665 osób. We wsi znajduje się ośrodek rehabilitacyjny Markotu.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Religia
We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej.
Zabytki
Kościół z XV wieku, po zniszczeniu przez Tatarów w 1657 roku odbudowany w stylu barokowym. Kościół był rozbudowany w 1876 roku. Budowla wraz z przykościelnym cmentarzem została wpisana do wojewódzkiego rejestru zabytków.
Ludzie związani z miejscowością
- Krzysztof Celestyn Mrongowiusz (1764-1855) – nauczyciel, duchowny ewangelicki, językoznawca, tłumacz, wydawca, działacz społeczny.
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011.
Mieczysław Orłowicz, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [12.09.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [12.09.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.09.2013]
Przypisy
