Gulb

Gulb
Zajazd w Gulbie. Pocztówka z początku XX wieku. Źródło: www.aefl.de
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	iławski
Gmina	Iława
Liczba ludności (2010)	350
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Gulb
Położenie na mapie Polski Gulb
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Gulb (niem. Gulbien, Gulbin) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Iława. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 350 mieszkańców (łącznie z osadami Skarszewo i Zazdrość). W skład sołectwa wchodzą Gulb i Zazdrość. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Józef Baran.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, 11 km na zachód od Iławy, na południe od drogi krajowej nr 16. Miejscowość leży nad Jeziorem Gulbińskim.

Dzieje miejscowości

Data założenia wsi nie jest znana. W 1414 roku miejscowość została spustoszona i właśnie w tym czasie miał zaginąć pierwszy dokument lokacyjny. Nowy przywilej został wystawiony już po odbudowaniu Gulbia w 1447 roku. Najstarsze nazwy miejscowości: Golme, Gulbiens, nawiązywały do pruskich początków osady. Tereny te były niegdyś strefą graniczną, oddzielającą terytoria polskie i pruskie.

Gulb w 1789 roku składał się z wsi wraz z karczmą, folwarku oraz majątku szlacheckiego (łącznie 28 domów). W tym czasie istniała wspomniana karczma, a w skład miejscowości wchodził również folwark i majątek ziemski. W 1896 roku Pruskie Towarzystwo Osiedleńcze w Poznaniu rozparcelowało majątek ziemski, którego ostatnim właścicielem był niejaki Wentscher. W 1906 roku resztki majątku znalazły się w rękach rodziny von Willisch.

Sześć lat później majątek został zakupiony przez Edwarda Schimanskiego. W tym okresie miejscowe dzieci uczęszczały do jednoklasowej szkoły w Mózgowie. Po 1934 roku wybudowana została droga łącząca miejscowość z Lasecznem i Ząbrowem. Od tego momentu mieszkańcy mogli łatwiej docierać do stacji kolejowych w Ząbrowie i Kisielicach i tym sposobem dostarczać swoje produkty na lokalne rynki w Prabutach, Iławie, Suszu oraz Biskupcu. W tym okresie jeden z mieszkańców, niejaki Adolf Wolff, zbudował w Gulbiu zajazd oraz sklep z artykułami kolonialnymi. W 1937 roku dzięki wsparciu Powiatowego Towarzystwa Sportowego oddano do użytku kąpielisko oraz trampolinę.

Liczba mieszkańców i budynków mieszkalnych w następujących latach wynosiła:

• 1817 – 53 osoby, 24 domy
• 1831 – 116 osób, 16 domów
• 1864 – 186 osób, 9 domów
• 1871 – 176 osób, 10 domów
• 1885 – 150 osób, 10 domów
• 1895 – 262 osoby, 19 domów
• 1905 – 341 osób, 53 domy
• 1933 – 477 osób (łącznie z Zazdrością i Skarszewem)

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Lasecznie.

Zabytki

• cmentarz ewangelicki z początku XX wieku, zlokalizowany w centrum wsi, przy szkole, własność parafii ewangelickiej; obiekt nieczynny, powierzchnia 0,16 ha
• cmentarz ewangelicki z XIX wieku, położony na wschód od wsi, w lesie, przy drodze do Skarszewa, własność parafii ewangelickiej; obiekt nieczynny, powierzchnia 0,16 ha
• owalne grodzisko zlokalizowane w pobliżu jeziora, pochodzące z I tysiąclecia n.e.

Bibliografia

Iława. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.
Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Plan zagospodarowania przestrzennego gminy Iława 2003, gmina-ilawa.mpzp.org, Uchwała Nr XIII/108/2003 z dnia 3 grudnia 2003 [5.03.2014]
bip.warmia.mazury.pl, Strategia rozwoju gminy Iława 2000-2015 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]