Dąbrowa (gmina Bartoszyce): Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Utworzono nową stronę "{{Wieś infobox |nazwa = Pole-obowiązkowe |herb wsi = Pole-obowiązkowe |flaga wsi = Pole-obowiązkowe |herb artykuł...")
 
 
(Nie pokazano 27 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
  |nazwa                = Pole-obowiązkowe 
+
  |nazwa                = Dąbrowa
  |herb wsi              = Pole-obowiązkowe  
+
  |herb wsi              =   
  |flaga wsi            = Pole-obowiązkowe  
+
  |flaga wsi            =   
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
  |dopełniacz wsi        = Pole-obowiązkowe      
+
  |dopełniacz wsi        =     
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe 
+
  |zdjęcie              =  
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe 
+
  |opis zdjęcia          =  
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |rodzaj miejscowości  =
  |województwo          = Pole-obowiązkowe
+
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
  |powiat                = Pole-obowiązkowe
+
  |powiat                = bartoszycki
  |gmina                = Pole-obowiązkowe
+
  |gmina                = Bartoszyce
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |sołectwo              =
 
  |sołectwo              =
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = Pole-obowiązkowe
+
  |liczba ludności      = 303
  |rok                  = Pole-obowiązkowe
+
  |rok                  = 2010
 
  |strefa numeracyjna    =
 
  |strefa numeracyjna    =
 
  |kod pocztowy          =
 
  |kod pocztowy          =
 
  |tablice rejestracyjne =
 
  |tablice rejestracyjne =
 
  |SIMC                  =
 
  |SIMC                  =
  |mapa wsi              =
+
  |mapa wsi              =  
 
  |kod mapy              = PL-WN
 
  |kod mapy              = PL-WN
  |stopniN = 53 |minutN = 42 |sekundN = 56
+
  |stopniN = 54 |minutN = 16 |sekundN = 28
  |stopniE = 21 |minutE = 19 |sekundE = 02
+
  |stopniE = 20 |minutE = 48 |sekundE = 25
 
  |commons              =
 
  |commons              =
 
  |wikipodróże          =
 
  |wikipodróże          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}<br/>
+
}}
''' Radostowo (niem. Freudenberg) – duża wieś warmińska w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jeziorany przy drodze wojewódzkiej nr 593.
+
''' Dąbrowa ''' (niem. ''Damerau'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat bartoszycki|powiecie bartoszyckim]], w [[Bartoszyce (gmina wiejska)|gminie Bartoszyce]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Do 1954 roku istniała gmina Radostowo. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
+
Miejscowość w 2010 roku liczyła 303 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Urszula Sośnicka.
<br/><br/>
+
== Położenie ==
 +
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Równina Sępopolska|Równinie Sępopolskiej]], 3 km na północ od [[Bartoszyce|Bartoszyc]], między drogą krajową nr 51 a drogą wojewódzką nr 512; przebiega przez nią linia kolejowa na odcinku Bartoszyce – [[Bezledy]].
 +
<br/>
 +
== Dzieje miejscowości ==
 +
Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa [[zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]. Została założona w 1348 roku jako wieś należąca do zakonu i obejmowała wówczas 48 łanów. W XVI i XVII w. była to wieś książęca, a następnie królewska (aż do reform uwłaszczeniowych na początku XIX w.). W XV w. dwukrotnie była niszczona podczas wojen Krzyżaków z Polską i Litwą, podobnie było w latach [[wojna polsko-krzyżacka 1519-1521|1519–1521]]. Dąbrowa była więc kilkakrotnie zasiedlana, a w późniejszym czasie państwo oddawało ją często w dzierżawę szlachcie. Do 1945 roku wieś należała do [[parafia ewangelicka w Bartoszycach|parafii ewangelickiej w Bartoszycach]].
  
== Charakterystyka fizjograficzna ==
+
Szkołę we wsi założono w połowie XVIII w. W 1935 roku uczęszczało do niej 119 uczniów, a zatrudnionych było dwóch nauczycieli. Po II wojnie światowej uruchomiono ją ponownie w grudniu 1945 roku jako jedną z pierwszych w powiecie; jej organizatorem i pierwszym nauczycielem był [[Wilhelm Tuszyński]].
Miejscowość położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim.
 
<br/>
 
  
== Dzieje miejscowości ==
+
W sierpniu 1945 roku wieś stała się siedzibą gminy. Jej pierwszym wójtem był [[Stanisław Woźniak]]. Mimo że po kilkunastu miesiącach siedzibę gminy przeniesiono do Bartoszyc, aż do 1954 roku nosiła ona nazwę gmina Dąbrowa. W 1948 roku założono tu spółdzielnię rolniczo-handlową Związku Samopomocy Chłopskiej. Przy wsi działało [[Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR)|Państwowe Gospodarstwo Rolne]] [[Jarkowo]]. Według spisu powszechnego z 1983 roku w Dąbrowie było 61 budynków mieszkalnych oraz 64 indywidualne gospodarstwa rolne o łącznej powierzchni 530 ha. Znajdowały się tu wówczas: filia biblioteczna, klub, przedszkole, sala kinowa na 70 miejsc, sklep wielobranżowy, zakład kowalski i zakład stolarski.
Wieś kościelna położona na obszarze rolniczym, na terenie zlewni jeziornej, w rejonie chronionego krajobrazu. Wieś o charakterystycznym kształcie owalnicy. W odległości ok. 3 km na południowy zachód od miasta wznosi się Święta Góra (179 m), będąca jednocześnie punktem widokowym. Zachowały się na niej ślady dawnych wałów i fos, świadczące o wcześniejszym osadnictwie Prusów. 2 km na północ od wsi znajduje się jezioro Blanki (440 ha, 7 km długości), przez które przepływa rzeka Symsarna.
 
Obecnie we wsi znajdują się: kościół, sklepy, poczta, punkt sprzedaży gazu, warsztat usługowy, ochotnicza straż pożarna oraz szkoła.
 
Wieś założona została w latach 1333-1342 przez warmińskiego wójta krajowego Henryka von Lutra. Lokacja wsi została odnowiona 24 maja 1362 przez biskupa warmińskiego Stryprocka. Wówczas przewidziano 6 włók na uposażenie kościoła. Gotycki kościół wybudowano po roku 1362.
 
W XVw. we wsi były dwie karczmy, które zostały zniszczone w czasie wojny polsko-krzyżackiej 1519-1521. Przywilejem z dnia 4 lipca 1595 biskup Andrzej Batory, jedną z nich (zniszczoną zagrodę karczemną) nadał na prawie chełmińskim miejscowemu nauczycielowi o nazwisku Jan Kasenitz. Dwie karczmy w Radostowie wymieniane są w opisie wsi z 1783roku, wówczas we wsi było 57 domów.
 
W protkółach z wizytacji parafii zachowały się informacje o funkcjonującej tu szkole w latch: 1565-1572, 1597-1598 i 1609. W roku 1662 nauczycielem był tu kleryk, który dwa lata studiował w kolegium braniewskim, a w 1667 roku nauczycielem był absolwent kolegium jezuickiego w Reszlu. Około 1891 w Radostowie powstała biblioteka Towarzystwa Czytelni Ludowych. W 1935 w szkole było trzech nauczycieli i 130 uczniów.
 
  
<br/>
+
Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:
 +
*1857 – 440 osób
 +
*1933 – 529 osób
 +
*1939 – 556 osób
 +
*1983 – 321 osób
  
 +
== Turystyka ==
 +
*We wsi znajdują się gospodarstwa agroturystyczne, należące do [[Bartoszyckie Stowarzyszenie Agroturystyki "Warmiacy"| Bartoszyckiego Stowarzyszenia Agroturystyki "Warmiacy"]].
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
...
+
*[[Walenty z Dąbrowy]] – kaznodzieja, współautor polskiego śpiewnika ewangelickiego
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|242 px|Miejscowość-Opis-Rysunku]]
+
*[[lkwim: Maria Kwaśniewska|Maria Kwaśniewska]] (ur. 1935) – hafciarka z Dąbrowy
<br/>
 
 
 
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
*Gotycki kościół św. Jerzego, orientowany, murowany z cegły z końca XIV w. Jest to budowla salowa wzniesiona w po 1362 r., ufundowany przez biskupa Jana Stryprocka. Wieża drewniana z XVIII wieku o konstrukcji słupowej. Barokowe wyposażenie wnętrza kościoła pochodzi z XVIII wieku. Ołtarz główny z 1769, a także ambona i baptysterium pochodzi z warsztatu Chrystiana Bernarda Schmidta z Reszla (jest to naśladownictwo prac Krzysztofa Pervangera). Na belce tęczowej z 1741 grupa pasyjna złożona z gotyckiego krucufiksu z XV w. i wczesnobarokowych figur Maryi i św. Jana. W ołtarzu głównym znajduje się obraz św. Jerzego (z 1763 r.), namalowany przez Józefa Korzeniewskiego z Lidzbarka.
+
*zabudowa murowana z przełomu XIX i XX w. (liczne domy mieszkalne i budynki gospodarskie, w tym również drewniana stodoła z początku XX w. oraz zagrody nr 22 i 24)
*W odległości ok. 3 km na południowy zachód od wsi (w stronę Krokowa) wznosi się Święta Góra, będąca jednocześnie punktem widokowym na wieś i okolice. Zachowały się na niej ślady dawnych wałów i fos.
+
*budynek dawnej szkoły z lat 20. XX w., murowany (dom nr 17)
*Kapliczka przydrożna murowana z XVIII wieku.
 
 
 
 
 
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|242 px|Miejscowość-Opis-Rysunku]]
 
<br/>
 
 
 
== Bibliografia ==
 
...
 
<br/>
 
 
 
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}
+
<references/>
<br/>
 
 
 
 
== Zobacz też ==
 
== Zobacz też ==
...
+
*[[Dąbrowa (gmina Bisztynek)|Dąbrowa]] w [[Bisztynek (gmina miejsko-wiejska)|gminie Bisztynek]]
<br/>
+
*[[Dąbrowa (gmina Braniewo)|Dąbrowa]] w [[Braniewo (gmina wiejska)|gminie Braniewo]]
 +
*[[Dąbrowa (gmina Płoskinia)|Dąbrowa]] w [[Dąbrówno (gmina wiejska)|gminie Dąbrówno]]
 +
*[[Dąbrowa (gmina Dźwierzuty)|Dąbrowa]] w gminie [[Dźwierzuty (gmina wiejska)|Dźwierzuty]]
 +
*[[Dąbrowa (gmina Iława)|Dąbrowa]] w [[Iława (gmina wiejska)|gminie Iława]]
 +
*[[Dąbrowa (gmina Kętrzyn)|Dąbrowa]] w gminie [[Kętrzyn (gmina wiejska)|Kętrzyn]]
 +
*[[Dąbrowa (gmina Płoskinia)|Dąbrowa]] w [[Płoskinia (gmina wiejska)|gminie Płoskinia]]
 +
*[[Dąbrowa (gmina Wielbark)|Dąbrowa]] w [[Wielbark (gmina wiejska)|gminie Wielbark]]
 +
*[[Dąbrowa (gmina Wieliczki)|Dąbrowa]] w [[Wieliczki (gmina wiejska)|gminie Wieliczki]]
 +
== Bibliografia ==
 +
''Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.<br/>
 +
''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/>
 +
[http://bip.warmia.mazury.pl/bartoszyce_gmina_wiejska/201/Planowanie_i_zagospodarowanie_przestrzenne/ Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy Bartoszyce] [05.03.2014]<br/>
 +
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/>
 +
[http://www.verwaltungsgeschichte.de/bartenstein.html Deutsche Verwaltungsgeschichte] [05.03.2014]<br/>
  
[[Kategoria: Miejscowość]]
+
[[Kategoria: Miejscowość]]  [[Kategoria: Powiat bartoszycki]] [[Kategoria: Bartoszyce (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]]

Aktualna wersja na dzień 08:20, 15 kwi 2020

Dąbrowa

Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat bartoszycki
Gmina Bartoszyce
Liczba ludności (2010) 303
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Dąbrowa
Dąbrowa
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Dąbrowa
Dąbrowa
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Dąbrowa (niem. Damerau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Bartoszyce. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 303 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Urszula Sośnicka.

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Sępopolskiej, 3 km na północ od Bartoszyc, między drogą krajową nr 51 a drogą wojewódzką nr 512; przebiega przez nią linia kolejowa na odcinku Bartoszyce – Bezledy.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa zakonu krzyżackiego. Została założona w 1348 roku jako wieś należąca do zakonu i obejmowała wówczas 48 łanów. W XVI i XVII w. była to wieś książęca, a następnie królewska (aż do reform uwłaszczeniowych na początku XIX w.). W XV w. dwukrotnie była niszczona podczas wojen Krzyżaków z Polską i Litwą, podobnie było w latach 1519–1521. Dąbrowa była więc kilkakrotnie zasiedlana, a w późniejszym czasie państwo oddawało ją często w dzierżawę szlachcie. Do 1945 roku wieś należała do parafii ewangelickiej w Bartoszycach.

Szkołę we wsi założono w połowie XVIII w. W 1935 roku uczęszczało do niej 119 uczniów, a zatrudnionych było dwóch nauczycieli. Po II wojnie światowej uruchomiono ją ponownie w grudniu 1945 roku jako jedną z pierwszych w powiecie; jej organizatorem i pierwszym nauczycielem był Wilhelm Tuszyński.

W sierpniu 1945 roku wieś stała się siedzibą gminy. Jej pierwszym wójtem był Stanisław Woźniak. Mimo że po kilkunastu miesiącach siedzibę gminy przeniesiono do Bartoszyc, aż do 1954 roku nosiła ona nazwę gmina Dąbrowa. W 1948 roku założono tu spółdzielnię rolniczo-handlową Związku Samopomocy Chłopskiej. Przy wsi działało Państwowe Gospodarstwo Rolne Jarkowo. Według spisu powszechnego z 1983 roku w Dąbrowie było 61 budynków mieszkalnych oraz 64 indywidualne gospodarstwa rolne o łącznej powierzchni 530 ha. Znajdowały się tu wówczas: filia biblioteczna, klub, przedszkole, sala kinowa na 70 miejsc, sklep wielobranżowy, zakład kowalski i zakład stolarski.

Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:

  • 1857 – 440 osób
  • 1933 – 529 osób
  • 1939 – 556 osób
  • 1983 – 321 osób

Turystyka

Ludzie związani z miejscowością

Zabytki

  • zabudowa murowana z przełomu XIX i XX w. (liczne domy mieszkalne i budynki gospodarskie, w tym również drewniana stodoła z początku XX w. oraz zagrody nr 22 i 24)
  • budynek dawnej szkoły z lat 20. XX w., murowany (dom nr 17)

Przypisy

Zobacz też

Bibliografia

Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy Bartoszyce [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]