Osiek: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Bibliografia)
 
(Nie pokazano 16 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 5: Linia 5:
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        =       
 
  |dopełniacz wsi        =       
  |zdjęcie              = Kościół parafialny w Osieku.jpg 
+
  |zdjęcie              =  
  |opis zdjęcia          = Kościół parafialny w Osieku
+
  |opis zdjęcia          =  
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
Linia 28: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}<br/>
+
}}
''' Osiek ''' (niem. '' Hermsdorf'') – [[wieś sołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat elbląski|powiecie elbląskim]], w [[gmina Godkowo|gminie Godkowo]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała [[podział administracyjny|administracyjnie]] do [[województwo elbląskie|województwa elbląskiego]].
+
''' Osiek ''' (niem. '' Hermsdorf'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat elbląski|powiecie elbląskim]], w [[Godkowo (gmina wiejska)|gminie Godkowo]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.
 
+
Miejscowość w 2010 roku liczyła 229 mieszkańców. Funkcję sołtysa sprawuje Urszula Maj.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 229 mieszkańców.
+
<br/><br/>
 
 
<br/>
 
 
 
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
 
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Wysoczyzna Elbląska|Wysoczyzny Elbląskiej]], 5 km na północny zachód od [[Godkowo|Godkowa]], w pobliżu granicy z [[powiat braniewski|powiatem braniewskim]].
 
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Wysoczyzna Elbląska|Wysoczyzny Elbląskiej]], 5 km na północny zachód od [[Godkowo|Godkowa]], w pobliżu granicy z [[powiat braniewski|powiatem braniewskim]].
 
<br/>
 
<br/>
 
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
Wieś położona 5 km od Godkowa. Do 1945 r. nosiła nazwę. Założona wg dokumentów źródłowych ok.1320-1331 r. była w posiadaniu rodziny zu Dohna. We wsi znajdowało się wiele domów podcieniowych, do dzisiaj zachowały się trzy, na ogół  w ruinie. Na zabytkowych domach świadczących o dawnym pięknie tej wsi uwiły sobie gniazda bociany. Liczba bocianich gniazd w Osieku jest największa w tej części Warmii i wynosi ok. 30, w tym także na wieży Kościoła.
+
Akt lokacyjny wsi nie zachował się. Miejscowość została założona między 1320 a 1331 rokiem. Znajdowała się w posiadaniu rodu [[zu Dohna]]. We wsi znajdowało się wiele domów podcieniowych, do dzisiaj zachowały się jedynie dwa, a ich stan techniczny nie jest zadowalający. Miejscowość słynie z barokowego kościoła. We wsi Osiek znajduje się również największa w tej części [[Warmia|Warmii]] liczba bocianich gniazd – jest ich około 30, w tym także na wieży kościoła.  
  
Do najcenniejszych zabytków należy zaliczyć Kościół p.w. Św. Stanisława zbudowany w 1709 r. przez jednego z Dohnów , o czym świadczy do dzisiaj zachowany przy bocznej ścianie pamiątkowy kamień z herbem rodowym.
+
5 lutego 1945 roku Osiek został zajęty przez oddziały Armii Czerwonej. Miejscowość nie ucierpiała znacznie w czasie najcięższych walk. Dzięki temu udało się uratować dużą część tradycyjnej zabudowy.  
  
Wieś zajęta przez wojska radzieckie 5.02.1945 r. stosunkowo mało zniszczona prezentuje się w zwartej ciekawej zabudowie.
+
Obecnie we wsi działają dwa sklepy spożywczo-przemysłowe, wiejska świetlica z niewielkim punktem gastronomicznym oraz jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.
 
 
Obecnie wieś liczy 229 mieszkańców, posiada dwa sklepy spożywczo-przemysłowe oraz świetlicę wiejską , w której również mieści się mała gastronomia, działa również OSP.
 
 
 
Dzisiaj Osiek z uwagi na swe ładne położenie, ciekawą architekturę i liczne bocianie gniazda zasługuje na promocję jako atrakcja turystyczna gminy.
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
== Ludzie związani z miejscowością ==
+
==Religia==
 
+
We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. św. Stanisława w Osieku|parafii rzymskokatolickiej pw. św. Stanisława]].
 
<br/>
 
<br/>
 
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
*Dom podcieniowy nr 21 z pierwszej połowy XIX wieku
+
*dom podcieniowy nr 21 z pierwszej połowy XIX wieku
*[[Parafia pw. św. Stanisława w Osieku|Kościół parafialny pw. św. Stanisława]] z XVIII wieku; Pierwotny Kościół w Osieku istniał już w czasach zakonnych. W okresie przedluterańskim kościół w Osieku był filią Dobrego i podporządkowany archiprezbiterowi z Ornety. Od 1612r. w rękach ewangelików. Zburzony w czasie wojen szwedzkich. W latach 1636-1709 każdorazowy pastor z Osieka świadczył przemiennie z pastorem z Wilcząt usługi duszpasterskie w kaplicy reformowanej w Karwinach.
+
*dom podcieniowy nr 23 z połowy XIX wieku
 
+
*cmentarz przykościelny
Drugi kościół z drewnianą wieżą ufundował w XVII w. Abraham von Dohna. Obecnie istniejący kościół ufundował w 1709r. Krzysztof von Dohna, a nadzorcą budowy był chłop z Osieka Georg Jordan. Przy ścianie wschodniej znajduje się wejście do kruchty Dohnów, były tu kiedyś herby i dwie tablice memorialne budowniczego kościoła i jego żony. Do dzisiaj przy bocznej ścianie znajduje się pamiątkowy kamień z herbem zu Dohna, upamiętniający dawnych patronów kościoła.
+
*[[Kościół pw. św. Stanisława w Osieku|kościół pw. św. Stanisława]] z XVIII wieku; pierwotna budowla istniała już w średniowieczu, od 1612 roku budynek był świątynią ewangelicką. Został zburzony w XVII wieku w okresie wojen szwedzkich. Zachowany do czasów obecnych kościół został ufundowany w 1709 roku przez Krzysztofa zu Dohnę. Przy wschodniej ścianie kościoła znajduje się wejście do kruchty Dohnów. Ołtarz główny pochodzi z 1735 roku; w 1927 roku został przerobiony i częściowo wymieniony. Murowana wieża została wzniesiona w latach 1788–1791, następnie odbudowana po pożarze z 1832 roku. Świątynia została odrestaurowana pod koniec lat 90. XX wieku
 
 
Wieża murowana została wybudowana na miejscu drewnianej w latach 1788-1791, po pożarze odbudowana w 1832r., wysokość 18,8m. Niegdyś były tu trzy dzwony, zachowały się dwa odlane przez Johanna Kreisela w Elblągu z ok. 1730r. Kościół barokowy, orientowany, murowany z cegły o wiązaniach krzyżowych, na podmurowaniu z kamienia polnego. Wnętrze salowe, zamknięte ścianą prostą, chór muzyczny w partii zachodniej na drewnianych słupach. Pięć łukowatych otworów okiennych. Na chorągiewce wiatrowej data renowacji kościoła – 1832, w czasie której zrekonstruowano sufit i resztki starych malowideł.
 
 
 
Ołtarz główny, barokowy z 1735r. przerobiony i wymieniony częściowo w 1927r. zachowane figury anioła i alegorie cnót. Organy z 1850r. pedałowe z 12 registrami, niestety zaginęły po wojnie i używano tylko fisharmonii.
 
 
 
Kościół został odrestaurowany pod koniec lat 90 XX w. przez proboszcza ks. Andrzeja Gazdę.
 
<br/>
 
 
 
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
 
+
Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, ''Rowerem po krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych'', Elbląg 2012.<br/>
#[http://www.uggodkowo.bip.doc.pl/index.php?wiad=78718| Strategia zrównoważonego rozwoju gminy Godkowo na lata 2013-2020] [data dostępu: 12.06.2014]
+
''Pasłęk. Z dziejów miasta i okolic 1297–1997'', red. Józef Włodarski, Pasłęk 1997.<br/>
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 12.06.2014]
+
[http://www.uggodkowo.bip.doc.pl/index.php?wiad=78718 Strategia zrównoważonego rozwoju gminy Godkowo na lata 2013–2020, uggodkowo.bip.doc.pl] [12.06.2014]<br/>
#[http://www.godkowo.bil-wm.pl/index.php| Baza Informacji Lokalnej] [data dostępu: 12.06.2014]
+
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [12.06.2014]<br/>
#[http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#705/pl/i/osiek_-_zabytkowy_kosciol_ewangelicki,_ob._rzym.-kat._par._p.w._sw._stanislawa| Ciekawe Mazury.pl]
+
[http://www.godkowo.bil-wm.pl/index.php Baza Informacji Lokalnej] [12.06.2014]<br/>
<br/>
+
[http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#705/pl/i/osiek_-_zabytkowy_kosciol_ewangelicki,_ob._rzym.-kat._par._p.w._sw._stanislawa| ciekawemazury.pl] [12.06.2014]<br/>
 
+
[http://www.baza.bociany.pl/gniazda/miejscowosc/m/83636 Baza Gniazd Bociana Białego]] [12.06.2014]
{{Przypisy}}
 
<references/>
 
 
<br/>
 
<br/>
[[Kategoria: Miejscowość]]  [[Kategoria: Powiat elbląski]] [[Kategoria: Gmina Godkowo]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: Zabytki]] [[Kategoria: Kościoły]]
+
[[Kategoria: Miejscowość]]  [[Kategoria: Powiat elbląski]] [[Kategoria: Godkowo (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]]

Aktualna wersja na dzień 08:24, 27 kwi 2020

Osiek

Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat elbląski
Gmina Godkowo
Liczba ludności (2010) 229
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Osiek
Osiek
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Osiek
Osiek
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Osiek (niem. Hermsdorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Godkowo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 229 mieszkańców. Funkcję sołtysa sprawuje Urszula Maj.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, 5 km na północny zachód od Godkowa, w pobliżu granicy z powiatem braniewskim.

Dzieje miejscowości

Akt lokacyjny wsi nie zachował się. Miejscowość została założona między 1320 a 1331 rokiem. Znajdowała się w posiadaniu rodu zu Dohna. We wsi znajdowało się wiele domów podcieniowych, do dzisiaj zachowały się jedynie dwa, a ich stan techniczny nie jest zadowalający. Miejscowość słynie z barokowego kościoła. We wsi Osiek znajduje się również największa w tej części Warmii liczba bocianich gniazd – jest ich około 30, w tym także na wieży kościoła.

5 lutego 1945 roku Osiek został zajęty przez oddziały Armii Czerwonej. Miejscowość nie ucierpiała znacznie w czasie najcięższych walk. Dzięki temu udało się uratować dużą część tradycyjnej zabudowy.

Obecnie we wsi działają dwa sklepy spożywczo-przemysłowe, wiejska świetlica z niewielkim punktem gastronomicznym oraz jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.

Religia

We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej pw. św. Stanisława.

Zabytki

  • dom podcieniowy nr 21 z pierwszej połowy XIX wieku
  • dom podcieniowy nr 23 z połowy XIX wieku
  • cmentarz przykościelny
  • kościół pw. św. Stanisława z XVIII wieku; pierwotna budowla istniała już w średniowieczu, od 1612 roku budynek był świątynią ewangelicką. Został zburzony w XVII wieku w okresie wojen szwedzkich. Zachowany do czasów obecnych kościół został ufundowany w 1709 roku przez Krzysztofa zu Dohnę. Przy wschodniej ścianie kościoła znajduje się wejście do kruchty Dohnów. Ołtarz główny pochodzi z 1735 roku; w 1927 roku został przerobiony i częściowo wymieniony. Murowana wieża została wzniesiona w latach 1788–1791, następnie odbudowana po pożarze z 1832 roku. Świątynia została odrestaurowana pod koniec lat 90. XX wieku

Bibliografia

Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, Rowerem po krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych, Elbląg 2012.
Pasłęk. Z dziejów miasta i okolic 1297–1997, red. Józef Włodarski, Pasłęk 1997.
Strategia zrównoważonego rozwoju gminy Godkowo na lata 2013–2020, uggodkowo.bip.doc.pl [12.06.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.06.2014]
Baza Informacji Lokalnej [12.06.2014]
ciekawemazury.pl [12.06.2014]
Baza Gniazd Bociana Białego] [12.06.2014]