Guty (gmina Giżycko): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Guty ''' (niem. ''Gutten'') – | + | ''' Guty ''' (niem. ''Gutten'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat giżycki|powiecie giżyckim]], w [[ Giżycko (gmina wiejska)|gminie Giżycko]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. |
| − | + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 32 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Kamila Zielińska. | |
| − | Miejscowość w 2010 roku liczyła 32 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje | + | <br/><br/> |
| − | |||
| − | <br/> | ||
| − | |||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], 10 km na zachód od [[Giżycko|Giżycka]], na zachodnim brzegu jeziora [[Jezioro Kisajno|Kisajno]]. Na południowy wschód od Gut znajduje się [[Gucki Ostrów]], niewielki półwysep, zaś około 1 km na północny wschód od wsi | + | Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], 10 km na zachód od [[Giżycko|Giżycka]], na zachodnim brzegu jeziora [[Jezioro Kisajno|Kisajno]]. Na południowy wschód od Gut znajduje się [[Gucki Ostrów]], niewielki półwysep, zaś około 1 km na północny wschód od wsi znajduje się wyspa [[Lipowy Ostrów]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. Około 1526 roku 8-łanowe dobra na [[prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]] nad jeziorem Kisajno otrzymał niejaki Gut (Gutt)<ref>Błędne jest datowanie początków wsi na okres przed 1513 rokiem, tak np. w: ''Giżycko. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983, s. 232. Kwestię ostatecznie wyjaśnił G. Białuński | + | Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. Około 1526 roku 8-łanowe dobra na [[prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]] nad jeziorem Kisajno otrzymał niejaki Gut (Gutt)<ref>Błędne jest datowanie początków wsi na okres przed 1513 rokiem, tak np. [w:] ''Giżycko. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983, s. 232. Kwestię ostatecznie wyjaśnił G. Białuński w pracy ''Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie'', Olsztyn 1996, s. 109-110.</ref>, zobowiązując się w zamian do wystawienia jednej służby zbrojnej. W pierwszym okresie istnienia w Gutach mieszkało zaledwie kilku wolnych (w 1526 roku czterech, w 1560 – trzech). W 1560 roku książę [[Albrecht Hohenzollern]] wystawił dla Gut nowy przywilej, którym zwalniał Piotra Guta i dwóch wolnych z płużnego. Z czasem wieś powiększyła swój areał i na przełomie XVI i XVII wieku liczyła prawie 10 łanów. Miejscowość należała do parafii ewangelickiej w [[Giżycko|Giżycku]]. |
| − | U progu | + | U progu II wojny światowej wieś obejmowała 689 ha. Została poważnie zniszczona podczas działań wojennych, znacznie zmniejszył się też jej obszar. W 1970 roku w Gutach było zaledwie 8 gospodarstw rolnych (łącznie 89 ha) i 7 budynków mieszkalnych. W latach 1954–1972 Guty należały do gromady Giżycko. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Liczba mieszkańców w następujących latach wynosiła: | ||
| + | *1857 - 91 osób | ||
| + | *1925 - 96 osób | ||
| + | *1933 - 80 osób | ||
| + | *1939 - 89 osób | ||
| + | *1970 - 45 osób | ||
| + | ==Turystyka== | ||
| + | *Szlak rowerowy o długości 85 km | ||
| + | Przebieg trasy: [[Mikołajki]] – [[Wierzba]] – [[Wejsuny]] – [[Niedźwiedzi Róg]] – [[Karwik]] - [[Jeglin]] – [[Zdory]] – [[Kwik]] – [[Nowe Guty]] – [[Okartowo]] – [[Suchy Róg]] – [[Dziubiele]] - [[Łuknajno]] – Mikołajki | ||
| + | == Zobacz też == | ||
| + | *[[Guty]] w gminie [[Wieliczki (gmina wiejska)|Wieliczki]] | ||
| + | *[[Guty Różyńskie]] w gminie [[Prostki (gmina wiejska)|Prostki]] | ||
| + | *[[Nowe Guty]] w gminie [[Orzysz (gmina miejsko-wiejska)|Orzysz]] | ||
| + | *[[Stare Guty]] w gminie [[Pisz (gmina miejsko-wiejska)|Pisz]] | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | Białuński Grzegorz, ''Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku - starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie'', Olsztyn 1996.<br/> | ||
| + | ''Giżycko. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.<br/> | ||
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/loetzen.html| Deutsche Verwaltungsgeschichte] [05.03.2014]<br/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat giżycki]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat giżycki]] [[Kategoria: Giżycko (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1501-1600]] |
Aktualna wersja na dzień 08:22, 11 maj 2020
| Guty | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | giżycki |
| Gmina | Giżycko |
| Liczba ludności (2010) | 32 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Guty | |
| Położenie na mapie Polski  Guty | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Guty (niem. Gutten) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Giżycko. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 32 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Kamila Zielińska.
Położenie
Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, 10 km na zachód od Giżycka, na zachodnim brzegu jeziora Kisajno. Na południowy wschód od Gut znajduje się Gucki Ostrów, niewielki półwysep, zaś około 1 km na północny wschód od wsi znajduje się wyspa Lipowy Ostrów.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów Prus Książęcych. Około 1526 roku 8-łanowe dobra na prawie magdeburskim nad jeziorem Kisajno otrzymał niejaki Gut (Gutt)[1], zobowiązując się w zamian do wystawienia jednej służby zbrojnej. W pierwszym okresie istnienia w Gutach mieszkało zaledwie kilku wolnych (w 1526 roku czterech, w 1560 – trzech). W 1560 roku książę Albrecht Hohenzollern wystawił dla Gut nowy przywilej, którym zwalniał Piotra Guta i dwóch wolnych z płużnego. Z czasem wieś powiększyła swój areał i na przełomie XVI i XVII wieku liczyła prawie 10 łanów. Miejscowość należała do parafii ewangelickiej w Giżycku.
U progu II wojny światowej wieś obejmowała 689 ha. Została poważnie zniszczona podczas działań wojennych, znacznie zmniejszył się też jej obszar. W 1970 roku w Gutach było zaledwie 8 gospodarstw rolnych (łącznie 89 ha) i 7 budynków mieszkalnych. W latach 1954–1972 Guty należały do gromady Giżycko.
Liczba mieszkańców w następujących latach wynosiła:
- 1857 - 91 osób
- 1925 - 96 osób
- 1933 - 80 osób
- 1939 - 89 osób
- 1970 - 45 osób
Turystyka
- Szlak rowerowy o długości 85 km
Przebieg trasy: Mikołajki – Wierzba – Wejsuny – Niedźwiedzi Róg – Karwik - Jeglin – Zdory – Kwik – Nowe Guty – Okartowo – Suchy Róg – Dziubiele - Łuknajno – Mikołajki
Zobacz też
- Guty w gminie Wieliczki
- Guty Różyńskie w gminie Prostki
- Nowe Guty w gminie Orzysz
- Stare Guty w gminie Pisz
Przypisy
- ↑ Błędne jest datowanie początków wsi na okres przed 1513 rokiem, tak np. [w:] Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983, s. 232. Kwestię ostatecznie wyjaśnił G. Białuński w pracy Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996, s. 109-110.
Bibliografia
Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku - starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]
