Bałoszyce: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 22 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 541<ref>Łącznie Bałoszyce, | + | |liczba ludności = 541<ref>Łącznie: Bałoszyce, Bałoszyce Małe i Wądoły.</ref> |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Bałoszyce ''' (niem. ''Gross Bellschwitz'') – | + | ''' Bałoszyce ''' (niem. ''Gross Bellschwitz'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[Susz (gmina miejsko-wiejska)|gminie Susz]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego. |
| − | + | W 2010 r. miejscowość liczyła 541 mieszkańców (łącznie z osadami [[Bałoszyce Małe]] i [[Wądoły]]). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Gabriela Lichaczewska. | |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | + | [[Plik:Przedwojenna pocztówka z Bałoszyc.jpg|thumb|right|290px|Przedwojenna pocztówka z Bałoszyc.<br>Źródło: [http://aefl.de/rosenberg/Rosenberg/doerfer_1/doerfer_teil1.htm www.aefl.de]]] | |
| − | |||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Iławskie|Pojezierzu Iławskim]], 25 km na północny zachód od [[Iława|Iławy]] i 7 km na południowy zachód od [[Susz| | + | Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Iławskie|Pojezierzu Iławskim]], 25 km na północny zachód od [[Iława|Iławy]] i 7 km na południowy zachód od [[Susz|Susza]]. |
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | + | Dokładna data założenia wsi nie jest znana. Pierwsza wzmianka dotycząca Bałoszyc pochodzi z 1316 r., kiedy to przywołana została postać proboszcza miejscowej parafii. Kościół został zatem wzniesiony o wiele wcześniej, być może pod koniec XIII w. W XVI wieku trudno już doszukać się informacji o świątyni, która została zniszczona w 1414 r. lub w okresie [[Wojna trzynastoletnia|wojny trzynastoletniej]]. W XVI stuleciu Bałoszyce włączono do parafii w [[Jawty Wielkie|Jawtach Wielkich]]. Nowy kościół został wybudowany w XVII w.; wówczas ponownie miejscowość stała się siedzibą [[Parafia pw. Świętej Rodziny w Bałoszycach|parafii w Bałoszycach]]. Świątynia uległa przebudowie w XIX stuleciu. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | Po 1466 r. na porzuconych 15 łanach utworzony został folwark Bałoszyce Małe. W 1532 r. Bałoszyce stały się własnością biskupa [[Georg von Polenz|Georga von Polenza]]. Polenz w pierwszej połowie stulecia wybudował w majątku [[lkwim:Pałac w Bałoszycach|pałac]]. W 1683 r. dobra zostały sprzedane grafowi von Brunneck. | |
| − | + | Rezydujący w XVIII w. w Bałoszycach potomek rodu, feldmarszałek Manfred von Brunneck, wybudował miejscową dwuklasową szkołę, rozbudował świątynię i ufundował kościelną dzwonnicę. W 1848 roku do szkoły uczęszczało 75 dzieci. | |
| − | + | Po 1850 r. kolejny spadkobierca rodu, Karl Otto Magnus von Brunneck, przebudował pałac w Bałoszycach w stylu neogotyku. Autorem projektu przebudowy był architekt Luis Runge. Pod koniec XIX w. w Bałoszycach działała cegielnia, gorzelnia oraz młyn parowy. | |
| + | Pałac uległ zniszczeniu w styczniu 1945 r. Odbudowano go latach 1973–1979. Obecnie mieści się w nim hotel. | ||
| − | + | Liczba mieszkańców i budynków mieszkalnych w następujących latach wynosiła: | |
| − | [[ | + | *1817 – 229 osób, 28 domów |
| − | + | *1831 – 339 osób, 26 domów | |
| − | + | *1864 – 363 osoby, 23 domy | |
| − | + | *1871 – 382 osoby, 22 domy | |
| + | *1885 – 357 osób, 22 domy | ||
| + | *1895 – 313 osób, 22 domy | ||
| + | *1905 – 342 osoby, 24 domy | ||
| + | *1933 – 517 osób (łącznie z Bałoszycami Małymi, [[Czernikowo|Czernikowem]], [[Wądoły|Wądołami]] oraz [[Huta (gmina Susz)|Hutą]]. | ||
| + | *1939 – 458 osób | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *zespół rezydencjonalny |
| − | *[[lkwim:Pałac w Bałoszycach|Pałac w Bałoszycach]] z | + | *[[lkwim:Pałac w Bałoszycach|Pałac w Bałoszycach]] z poł. XIX w. |
| − | * | + | *park pałacowy |
| − | *[[Kościół pw. | + | *[[Kościół pw. Świętej Rodziny w Bałoszycach|kościół pw. Świętej Rodziny]] pochodzący z XVII stulecia, przebudowany dwa wieki później |
| − | < | + | {{Przypisy}} |
| − | + | <references/> | |
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | ''Iława. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.<br/> | |
| − | + | Niesiobędzki Wiesław, ''Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne'', wyd. II, popr. i poszerzone, Iława 2008.<br/> | |
| − | + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier'', Danzig und Elbing 1858.<br/> | |
| − | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://bip.susz.sisco.info/?id=539 Plan rozwoju lokalnego gminy i miasta Susz] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/rosenberg.html verwaltungsgeschichte.de] [05.03.2014]<br/> | |
| + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#252/pl/i/baloszyce_-_zabytkowy_zespol_palacowy ciekawemazury.pl] [05.03.2014]<br/>[http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/3884,baloszyce-po-energie-do-baloszyc.html polskaniezwykła.pl] [05.03.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat iławski]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat iławski]] [[Kategoria: Susz (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1201-1300]] |
Aktualna wersja na dzień 12:19, 28 maj 2020
| Bałoszyce | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | iławski |
| Gmina | Susz |
| Liczba ludności (2010) | 541[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Bałoszyce | |
| Położenie na mapie Polski  Bałoszyce | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Bałoszyce (niem. Gross Bellschwitz) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Susz. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.
W 2010 r. miejscowość liczyła 541 mieszkańców (łącznie z osadami Bałoszyce Małe i Wądoły). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Gabriela Lichaczewska.
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, 25 km na północny zachód od Iławy i 7 km na południowy zachód od Susza.
Dzieje miejscowości
Dokładna data założenia wsi nie jest znana. Pierwsza wzmianka dotycząca Bałoszyc pochodzi z 1316 r., kiedy to przywołana została postać proboszcza miejscowej parafii. Kościół został zatem wzniesiony o wiele wcześniej, być może pod koniec XIII w. W XVI wieku trudno już doszukać się informacji o świątyni, która została zniszczona w 1414 r. lub w okresie wojny trzynastoletniej. W XVI stuleciu Bałoszyce włączono do parafii w Jawtach Wielkich. Nowy kościół został wybudowany w XVII w.; wówczas ponownie miejscowość stała się siedzibą parafii w Bałoszycach. Świątynia uległa przebudowie w XIX stuleciu.
Po 1466 r. na porzuconych 15 łanach utworzony został folwark Bałoszyce Małe. W 1532 r. Bałoszyce stały się własnością biskupa Georga von Polenza. Polenz w pierwszej połowie stulecia wybudował w majątku pałac. W 1683 r. dobra zostały sprzedane grafowi von Brunneck.
Rezydujący w XVIII w. w Bałoszycach potomek rodu, feldmarszałek Manfred von Brunneck, wybudował miejscową dwuklasową szkołę, rozbudował świątynię i ufundował kościelną dzwonnicę. W 1848 roku do szkoły uczęszczało 75 dzieci.
Po 1850 r. kolejny spadkobierca rodu, Karl Otto Magnus von Brunneck, przebudował pałac w Bałoszycach w stylu neogotyku. Autorem projektu przebudowy był architekt Luis Runge. Pod koniec XIX w. w Bałoszycach działała cegielnia, gorzelnia oraz młyn parowy.
Pałac uległ zniszczeniu w styczniu 1945 r. Odbudowano go latach 1973–1979. Obecnie mieści się w nim hotel.
Liczba mieszkańców i budynków mieszkalnych w następujących latach wynosiła:
- 1817 – 229 osób, 28 domów
- 1831 – 339 osób, 26 domów
- 1864 – 363 osoby, 23 domy
- 1871 – 382 osoby, 22 domy
- 1885 – 357 osób, 22 domy
- 1895 – 313 osób, 22 domy
- 1905 – 342 osoby, 24 domy
- 1933 – 517 osób (łącznie z Bałoszycami Małymi, Czernikowem, Wądołami oraz Hutą.
- 1939 – 458 osób
Zabytki
- zespół rezydencjonalny
- Pałac w Bałoszycach z poł. XIX w.
- park pałacowy
- kościół pw. Świętej Rodziny pochodzący z XVII stulecia, przebudowany dwa wieki później
Przypisy
- ↑ Łącznie: Bałoszyce, Bałoszyce Małe i Wądoły.
Bibliografia
Iława. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.
Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wyd. II, popr. i poszerzone, Iława 2008.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Plan rozwoju lokalnego gminy i miasta Susz [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
ciekawemazury.pl [05.03.2014]
polskaniezwykła.pl [05.03.2014]
