Kamieniec: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Kamieniec ''' (niem. ''Finckenstein'') – | + | ''' Kamieniec ''' (niem. ''Finckenstein'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[Susz (gmina miejsko-wiejska)|gminie Susz]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego. |
| − | + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 640 mieszkańców (łącznie z [[Piaski (gmina Susz)|Piaskami]]). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Magdalena Osińska. | |
| − | Miejscowość w 2010 roku liczyła 640 mieszkańców (łącznie z [[Piaski (gmina Susz)|Piaskami]]). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje | + | <br/><br/> |
| − | |||
| − | <br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Iławskie|Pojezierzu Iławskim]], na zachód od jeziora [[Jezioro Gaudy|Gaudy]], 27 km na północny zachód od [[Iława|Iławy]] i 6 km na północ od [[Susz| | + | Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Iławskie|Pojezierzu Iławskim]], na zachód od jeziora [[Jezioro Gaudy|Gaudy]], 27 km na północny zachód od [[Iława|Iławy]] i 6 km na północ od [[Susz|Susza]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych obszarów państwa [[Zakon | + | Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych obszarów państwa [[Zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]. Pierwotnie nosiła nazwę ''Hewisdorf''. W roku 1321 pojawiła się wersja ''Habersdorf''. W okresie wpływów zakonu miejscowość wchodziła w skład dóbr kapituły pomezańskiej. W 1532 roku Kamieniec trafił w ręce biskupa [[Georg von Polenz| Georga von Polenza]]. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | W 1653 roku nowym właścicielem majątku został Jonasz zu Eulenberg. | |
| − | + | W 1705 roku Kamieniec, [[Różnowo (gmina Susz)|Różnowo]], [[Michałowo]], [[Piotrkowo (gmina Susz)|Piotrkowo]], [[Grodziec]] oraz [[Bornice]] kupił marszałek polny [[Albrecht Konrad Finck von Finckenstein]]. W 1718 roku król Fryderyk Wilhelm I zezwolił Finckensteinom na budowę pałacu w Kamieńcu. Jednocześnie zmienił nazwę wsi z ''Habersdorf'' na ''Finckenstein''. Budowa rezydencji zakończyła się w 1720 roku. Zgodnie z królewską wolą oddzielne skrzydło pałacu zostało przeznaczone dla królewskiej pary, która zatrzymywała się w Kamieńcu w drodze do Królewca. Autorem projektu pałacu był architekt angielski John von Collas. Rezydencję otaczał okazały park krajobrazowy oraz malownicze ogrody. | |
| − | + | Jednym z najbardziej niezwykłych gości pałacu był Napoleon. Cesarz Francuzów przeniósł się do luksusowej rezydencji z przedstawiającej się w porównaniu do Kamieńca nader skromnie [[Ostróda|Ostródy]]. Napoleon przybył tu 1 kwietnia 1807 roku w towarzystwie Marii Walewskiej. W pałacu pozostał do końca czerwca. | |
| − | + | Z rodem Finckensteinów skoligacona była rodzina zu Dohna-Schlobitten, w której rękach pozostawał Kamieniec aż do 1945 roku. Do 1825 roku na czele majątku stała Karolina zu Dohna, a następnie jej syn Wilhelm. Od 1831 do 1850 roku właścicielem dóbr był jego młodszy brat Wilhelma Fabian. Następnie do 1900 roku majątek należał do jego najstarszego syna Rodrigo zu Dohny. Ostatnim właścicielem był Albert zu Dohna, który przebywał w Kamieńcu od 1942 do 1945 roku. | |
| − | + | Pałac został splądrowany i spalony przez czerwonoarmistów w 1945 roku. Po zakończeniu wojny na bazie dawnego majątku uruchomiono Państwowe Gospodarstwo Rolne Kamieniec. Na początku lat 90. XX w. pałac był własnością Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, a następnie przeszedł w ręce prywatnych właścicieli. | |
| − | + | Liczba mieszkańców (łącznie z folwarkami) w następujących latach wynosiła: | |
| − | + | *1818 – 1812 osób | |
| − | < | + | *1828 – 1802 osoby |
| + | *1838 – 2187 osób | ||
| + | *1849 – 469 osób (wyłącznie majątek Kamieniec) | ||
| + | *1867 – 1602 osoby | ||
| + | *1885 – 1597 osób | ||
| + | *1895 – 1469 osób | ||
| + | *1905 – 1468 osób | ||
| + | *1933 – 1886 osób<ref>Łącznie z [[Olbrachtowo|Olbrachtowem]], [[Janowo (gmina Susz)|Janowem]], [[Zieleń|Zielenią]], [[Fabianki|Fabiankami]], [[Lubnowy Małe|Lubnowami Małymi]], [[Rudniki|Rudnikami]], [[Stawiec|Stawcem]], [[Michałowo|Michałowem]], [[Ciemny Staw|Ciemnym Stawem]], [[Gostyczyn|Gostyczynem]], [[Dolina|Doliną]] oraz [[Bronowo|Bronowem]].</ref> | ||
| + | *1939 – 1823 osoby | ||
== Edukacja == | == Edukacja == | ||
*[[Szkoła Podstawowa w Kamieńcu]] | *[[Szkoła Podstawowa w Kamieńcu]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[lkwim:Pałac w Kamieńcu| | + | *[[lkwim:Pałac w Kamieńcu|pałac w Kamieńcu]] |
| − | * | + | *park pałacowy w pawilonem, bramami wjazdowymi |
| − | * | + | *budynek tzw. groty |
| − | * | + | *dawna kaplica |
| − | * | + | *oficyna pałacowa |
| − | * | + | *zabudowania folwarczne: stajnia cugowa, spichlerz, kuźnia |
| − | * | + | *budynki mieszkalne robotników folwarcznych: czworak, dwa domy (nr 1 i 3) |
| − | *[[Kościół pw. Matki Boskiej Królowej Świata w Kamieńcu| | + | *[[Kościół pw. Matki Boskiej Królowej Świata w Kamieńcu|kościół pw. MB Królowej Świata]] wraz z wyposażeniem |
| − | * | + | *rozplanowanie i zabudowa wsi |
| − | * | + | *cmentarz przykościelny |
| + | {{Przypisy}} | ||
| + | <references/> | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | ''Iława. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.<br/> | ||
| + | Niesiobędzki Wiesław, ''Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne'', wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.<br/> | ||
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier'', Danzig und Elbing 1858.<br/> | ||
| + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | ||
| + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://bip.susz.sisco.info/?id=539| Plan rozwoju lokalnego gminy i miasta Susz] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://bip.susz.sisco.info/?id=539| bip.susz.sisco.info, Plan odnowy miejscowości Kamieniec] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/rosenberg.html| verwaltungsgeschichte.de] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#336/pl/i/kamieniec_-_zabytkowy_zespol_palacowy| ciekawemazury.pl] [05.03.2014]<br/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria:Napoleon na Warmii i Mazurach]] | |
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat iławski]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat iławski]] [[Kategoria: Susz (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]] |
Aktualna wersja na dzień 12:22, 28 maj 2020
| Kamieniec | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | iławski |
| Gmina | Susz |
| Liczba ludności (2010) | 640[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Kamieniec | |
| Położenie na mapie Polski  Kamieniec | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Kamieniec (niem. Finckenstein) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Susz. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 640 mieszkańców (łącznie z Piaskami). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Magdalena Osińska.
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, na zachód od jeziora Gaudy, 27 km na północny zachód od Iławy i 6 km na północ od Susza.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych obszarów państwa zakonu krzyżackiego. Pierwotnie nosiła nazwę Hewisdorf. W roku 1321 pojawiła się wersja Habersdorf. W okresie wpływów zakonu miejscowość wchodziła w skład dóbr kapituły pomezańskiej. W 1532 roku Kamieniec trafił w ręce biskupa Georga von Polenza.
W 1653 roku nowym właścicielem majątku został Jonasz zu Eulenberg.
W 1705 roku Kamieniec, Różnowo, Michałowo, Piotrkowo, Grodziec oraz Bornice kupił marszałek polny Albrecht Konrad Finck von Finckenstein. W 1718 roku król Fryderyk Wilhelm I zezwolił Finckensteinom na budowę pałacu w Kamieńcu. Jednocześnie zmienił nazwę wsi z Habersdorf na Finckenstein. Budowa rezydencji zakończyła się w 1720 roku. Zgodnie z królewską wolą oddzielne skrzydło pałacu zostało przeznaczone dla królewskiej pary, która zatrzymywała się w Kamieńcu w drodze do Królewca. Autorem projektu pałacu był architekt angielski John von Collas. Rezydencję otaczał okazały park krajobrazowy oraz malownicze ogrody.
Jednym z najbardziej niezwykłych gości pałacu był Napoleon. Cesarz Francuzów przeniósł się do luksusowej rezydencji z przedstawiającej się w porównaniu do Kamieńca nader skromnie Ostródy. Napoleon przybył tu 1 kwietnia 1807 roku w towarzystwie Marii Walewskiej. W pałacu pozostał do końca czerwca.
Z rodem Finckensteinów skoligacona była rodzina zu Dohna-Schlobitten, w której rękach pozostawał Kamieniec aż do 1945 roku. Do 1825 roku na czele majątku stała Karolina zu Dohna, a następnie jej syn Wilhelm. Od 1831 do 1850 roku właścicielem dóbr był jego młodszy brat Wilhelma Fabian. Następnie do 1900 roku majątek należał do jego najstarszego syna Rodrigo zu Dohny. Ostatnim właścicielem był Albert zu Dohna, który przebywał w Kamieńcu od 1942 do 1945 roku.
Pałac został splądrowany i spalony przez czerwonoarmistów w 1945 roku. Po zakończeniu wojny na bazie dawnego majątku uruchomiono Państwowe Gospodarstwo Rolne Kamieniec. Na początku lat 90. XX w. pałac był własnością Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, a następnie przeszedł w ręce prywatnych właścicieli.
Liczba mieszkańców (łącznie z folwarkami) w następujących latach wynosiła:
- 1818 – 1812 osób
- 1828 – 1802 osoby
- 1838 – 2187 osób
- 1849 – 469 osób (wyłącznie majątek Kamieniec)
- 1867 – 1602 osoby
- 1885 – 1597 osób
- 1895 – 1469 osób
- 1905 – 1468 osób
- 1933 – 1886 osób[2]
- 1939 – 1823 osoby
Edukacja
Zabytki
- pałac w Kamieńcu
- park pałacowy w pawilonem, bramami wjazdowymi
- budynek tzw. groty
- dawna kaplica
- oficyna pałacowa
- zabudowania folwarczne: stajnia cugowa, spichlerz, kuźnia
- budynki mieszkalne robotników folwarcznych: czworak, dwa domy (nr 1 i 3)
- kościół pw. MB Królowej Świata wraz z wyposażeniem
- rozplanowanie i zabudowa wsi
- cmentarz przykościelny
Przypisy
- ↑ Łącznie Kamieniec i Piaski.
- ↑ Łącznie z Olbrachtowem, Janowem, Zielenią, Fabiankami, Lubnowami Małymi, Rudnikami, Stawcem, Michałowem, Ciemnym Stawem, Gostyczynem, Doliną oraz Bronowem.
Bibliografia
Iława. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.
Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Plan rozwoju lokalnego gminy i miasta Susz [05.03.2014]
bip.susz.sisco.info, Plan odnowy miejscowości Kamieniec [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
ciekawemazury.pl [05.03.2014]
