Monety: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
Linia 31: Linia 31:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}
 
}}
<big>''' Monety''' (niem. ''Monethen'') – [[wieś  sołecka]] w Polsce, położona w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat piski | powiecie piskim]], w [[gmina Biała Piska|gminie Biała Piska]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[administracja|administracyjnie]] należała do [[województwo suwalskie|województwa suwalskiego]].
+
<big>''' Monety''' (niem. ''Monethen'') – [[wieś  sołecka]] w Polsce, położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat piski |powiecie piskim]], w [[Biała Piska (gmina miejsko-wiejska)|gminie Biała Piska]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]].
  
 
<br/>
 
<br/>
  
 
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
 
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
Wieś położona jest na terenie [[Pojezierze Ełckie|Pojezierza Ełckiego]] wchodzącego w skład [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]]. Miejscowość leży w odległości 18 km na północ od [[Biała Piska|Białej Piskiej]], przy drodze wojewódzkiej nr 667 w kierunku [[Ełk|Ełku]], w pobliżu granicy z [[powiat ełcki|powiatem ełckim]]. Około 2 km na północny wschód od wsi leży góra [[Chojniaczka]] (Chójniak) o wysokości 188 m n.p.m.
+
Wieś położona jest na terenie [[Pojezierze Ełckie|Pojezierza Ełckiego]] wchodzącego w skład [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]]. Miejscowość leży w odległości 18 km na północ od [[Biała Piska|Białej Piskiej]], przy drodze wojewódzkiej nr 667 w kierunku [[Ełk|Ełku]], w pobliżu granicy z [[Powiat ełcki|powiatem ełckim]]. Około 2 km na północny wschód od wsi leży góra [[Chojniaczka]] (Chójniak) o wysokości 188 m n.p.m.
  
 
<br/>
 
<br/>
Linia 89: Linia 89:
 
<br/>
 
<br/>
  
== Zobacz też ==
+
[[Kategoria: Powiat piski]]   
~~~~
+
[[Kategoria: Biała Piska (gmina miejsko-wiejska)]]
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 11:02, 24 wrz 2013 (CEST)
+
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]  
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: wieś sołecka]] [[Kategoria: powiat piski]]  [[Kategoria: gmina Biała Piska]]
+
[[Kategoria: 1401-1500]]
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 11:01, 24 wrz 2013 (CEST)
 

Wersja z 15:41, 28 lip 2014


Monety

Pole-obowiązkowe
Pole-obowiązkowe
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat piski
Gmina Biała Piska
Liczba ludności (2010) 347 (łącznie Monety i Rakowo Małe)
Strefa numeracyjna (+48) 87
Kod pocztowy 12-230
Tablice rejestracyjne NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Monety
Monety
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Monety
Monety
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Monety (niem. Monethen) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Biała Piska. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.


Charakterystyka fizjograficzna

Wieś położona jest na terenie Pojezierza Ełckiego wchodzącego w skład Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Miejscowość leży w odległości 18 km na północ od Białej Piskiej, przy drodze wojewódzkiej nr 667 w kierunku Ełku, w pobliżu granicy z powiatem ełckim. Około 2 km na północny wschód od wsi leży góra Chojniaczka (Chójniak) o wysokości 188 m n.p.m.


Dzieje miejscowości

Wieś została założona w 1474 roku na prawie magdeburskim na 40 łanach jako zupełnie nowa osada. Otrzymał ją Maciej Pawłoczyński. W tym czasie istniał tu należący do Zakonu młyn. Kolejny młyn założony został w 1532 roku – prawdopodobnie na miejscu poprzedniego. Zgodę na jego budowę otrzymał Piotr Rakowski, właściciel sąsiednich dóbr. Ów młyn dał później początek nowej osadzie, która powstała na części gruntów (11 łanów) należących do Monet. Z kolei w drugiej połowie tego samego stulecia włączono do Monet inny młyn (zwany Voschel), który od 1559 roku znajdował się między Monetami a Olszewem. W 1540 roku we wsi mieszkało 9 rodzin chłopskich i 8 zagrodników. Już w XVI wieku Monety weszły w posiadanie Rakowskich. Odbiło się to w nazewnictwie wsi: o ile w XV wieku nazywana była Monethen, Moneten, Moneth – to w następnym stuleciu nazwa Moneth występowała wymiennie z nazwą Bartusch Ratzoffsky, Bartusch Rakoffsky (Bartosze Rakowskie). Jako ciekawostkę można podać fakt, iż w 1630 roku w centrum wsi zbudowano chatę, która przetrwała do 1948 roku (została rozebrana).

W pierwszej połowie XX wieku we wsi działała gospoda u Kleingaertnera.

Szkoła we wsi powstała w 1737 roku. W 1935 roku w miejscowej szkole dwóch nauczycieli kształciło 63 dzieci.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Marta Niedźwiecka[1].


Liczba mieszkańców

1857 – 234 osoby

1864 – 255 osób

1867 – 285 osób

1939 – 279 osób


Zabytki:

  • Zespół budynków szkolnych z okresu międzywojennego: szkoła i budynek gospodarczy, murowane
  • Dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku; pochowanych jest tutaj 7 żołnierzy armii niemieckiej, poległych w 1915 roku
  • Murowana zagroda z początku XX wieku


Bibliografia:

  1. Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2011.
  2. Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
  3. Hippel Rudolf von, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, s. 83-157.
  4. Olszak Piotr, Najstarsza chata mazurska, Znad Pisy, nr 11, 2002, s. 64-74.
  5. Pawlicki Ryszard Wojciech, Cmentarze i mogiły wojenne z okresu pierwszej wojny światowej na obszarze byłego powiatu piskiego, Znad Pisy, nr 4, 1996, s. 49-69.
  6. Pawlicki Ryszard W., Ziemia piska jako region turystyczny do 1945, Znad Pisy, nr 1, 1995, s. 9-25.
  7. Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
  8. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
  9. Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, s. 73-90.
  10. Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 17.08.2013]
  11. Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html [data dostępu: 17.08.2013]
  12. Gminna Ewidencja Zabytków bip.bialapiska.pl/zalaczniki/art/050506130925.doc [data dostępu: 17.08.2013]

Przypisy

<references>