Borzymy

Borzymy
Kościół ewangelicki w Borzymach w roku 1930 Forum historii Mazur i okolic [16.07.2014]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	ełcki
Gmina	Kalinowo
Liczba ludności (2010)	495
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	19-314
Tablice rejestracyjne	NEL
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Borzymy
Położenie na mapie Polski Borzymy
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Borzymy (niem. Borschymmen, od 1938 r. Borschimmen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ełckim, w gminie Kalinowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 495 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Mirosław Milewski.

Aglity

Borzymy. Pomnik poległych olsztyńska Strona Rowerowa [16.07.2014]

 

Położenie

Miejscowość jest położona w odległości 24,5 km od Ełku i 8 km od Kalinowa.

Dzieje miejscowości

W 1503 r. bracia Grzegorz i Jan Borzymowie otrzymali od wielkiego mistrza Fryderyka 50 łanów na prawie magdeburskim i 50 włók ziemi. W XVIII wieku Borzymy składały się z 46 gospodarstw. Na początku XIX wieku (1817 rok) Borzymy posiadały własną parafię. W latach 20. XIX wieku wieś zamieszkiwało 198 osób. Liczba wiernych wzrastała stopniowo, a wraz z nią odsetek niemieckich parafian. Pod koniec XIX wieku na 2641 wiernych przypadało 41 Niemców. Natomiast w latach 1901–1907 liczba ta wzrosła do 884 osób, przy ogólnej liczbie 2884 parafian. W 1895 roku Borzymy liczyły 740 mieszkańców, w tym 652 ewangelików, 23 katolików i 65 chrześcijan innych wyznań. Wśród miejscowych pastorów na uwagę zasługują postacie Augusta Karola Maletiusa oraz Jana Wilhelma Ebela, szanujących i broniących praw polskojęzycznych parafian.

Podczas działań wojennych w latach 1914–1915 wieś została niemal całkowicie zniszczona. W okresie międzywojennym prowadzono tu badania archeologiczne na cmentarzysku z II–III w. n. e. (groby płaskie, ciałopalne). W tym czasie w Borzymach działały dwa tartaki, dwie gospody i cztery młyny. W latach 1936–1945 dwukrotnie zmieniano nazwę wsi, wprowadzając najpierw formę Borschymmen, a następnie Borschimmen. U progu II wojny światowej w 1939 roku Borzymy liczyły 683 mieszkańców. Na skutek działań wojennych w roku 1945 większość wsi spłonęła.

W 1949 roku w Borzymach powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Religia

Tutejszy kościół jest siedzibą parafii rzymskokatolickiej.

Ludzie związani z miejscowością

• Jan Wilhelm Ebel (1824–1873) – ewangelicki kaznodzieja i pedagog
• August Karol Maletius – w latach 1865–1873 pastor w Borzymach, obrońca liturgii w języku polskim

Zabytki

• cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej, na którym pochowano 54 żołnierzy rosyjskich i 73 żołnierzy niemieckich
• pomnik ku czci poległych w latach 1914–1945
• kwatery wojenne na dawnym cmentarzu ewangelickim, miejsce spoczynku czterech żołnierzy poległych w 1914 roku

Bibliografia

Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Kawecki Jan, Roman Bolesław, Ełk. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1970.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [24.07.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [24.07.2013]
Wojewódzki Rejestr Zabytków [24.07.2013]
Strona poświęcona cmentarzom wojennym [24.07.2013]
Forum historii Mazur i okolic [16.07.2014]