Pilchy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Pilchy | |nazwa = Pilchy | ||
| Linia 6: | Linia 4: | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Pilch |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | '''Pilchy''' (niem. ''Pilchen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat piski|powiecie piskim]], w [[Pisz (gmina miejsko-wiejska)|gminie Pisz]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 138 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Krystian Świenc]]<ref> [http://www.bip.pisz.hi.pl/index.php?k=853/ Strona Urzędu Gminy Pisz] [20.09.2013]</ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| + | ==Położenie== | ||
| + | Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego na [[Równina Mazurska|Równinie Mazurskiej]], 16 km (w linii prostej około 10 km) na północny wschód od [[Pisz|Pisza]], na brzegu jeziora [[Jezioro Roś|Roś]]. W pobliżu wsi (między Pilchami a [[Bielice|Bielicami]]) płynie strumyk [[Strumień Dziękałówka | Dziękałówka]], dopływ jeziora Roś. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Dzieje miejscowości == |
| − | + | Osada istniała prawdopodobnie już w pierwszej połowie XV wieku. Przywilej lokacyjny otrzymała jednak dopiero w 1465 roku, gdy nadano ją na [[Prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]] braciom Tomkowi i Janikowi Pilchom. Obejmowała wówczas 16 łanów; Pilchom zezwolono również na założenie karczmy. Od owych braci – a pochodzili oni z rodu rycerskiego – wywodzi się nazwa wsi. W późniejszym czasie wieś powiększyła się o 2 łany w 1519 roku i o kolejne 2,5 łana w 1554 roku. W wyniku epidemii dżumy, która dotarła do wsi latem 1710 roku, populacja znacznie się zmniejszyła (zmarło 76 mieszkańców). Wieś należała do [[Parafia ewangelicka w Piszu|parafii ewangelickiej w Piszu]]. W 1737 roku powstała we wsi szkoła. W 1935 roku pracował w niej jeden nauczyciel, uczyło się 62 dzieci. | |
| − | |||
| − | + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | Liczba mieszkańców wsi w poszczególnych okresach: | |
| + | *1857 r. – 216 osób | ||
| − | + | *1864 r. – 275 osób | |
| − | + | *1867 r. – 289 osób | |
| − | + | *1933 r. – 353 osoby | |
| − | + | *1939 r. – 314 osób | |
| − | + | *1988 r. – 131 osób | |
| − | + | ==Szkolnictwo== | |
| − | + | W Pilchach, nad brzegiem jeziora Roś, znajduje się [[Stacja Hydrobiologiczna Uniwersytetu Warszawskiego]], w której prowadzone są badania naukowe i zajęcia dla studentów. | |
| − | + | <br/> | |
| − | + | ==Zabytki== | |
| + | *dawny cmentarz ewangelicki z początku XX wieku | ||
| + | *zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy, murowane | ||
| + | *dwa murowane domy (nr 8 i 17) z początku XX wieku | ||
| − | == | + | == Bibliografia == |
| − | + | Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002.<br/> | |
| − | + | Białuński Grzegorz, ''Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709–1711'', Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 51–57.<br/> | |
| − | + | von Hippel Rudolf, ''Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868'', Znad Pisy, nr 19–20, 2010–2011, ss. 83–157.<br/> | |
| + | Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004. <br/> | ||
| + | Olszak Piotr, ''Przegląd budownictwa drewnianego na Ziemi Piskiej'', Znad Pisy, nr 10, 2001, ss. 106–121.<br/> | ||
| + | ''Pisz. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.<br/> | ||
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | ||
| + | Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., ''Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej'', Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 73–90.<br/> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [04.09.2013]<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [04.09.2013]<br/> | ||
| + | [http://www.bip.pisz.hi.pl/zalaczniki/prawo/110131120520.doc/ Strona Urzędu Gminy Pisz] [04.09.2013]<br/> | ||
| + | [http://www.hydro.biol.uw.edu.pl/pilchy/index.htm/ Strona Stacji Hydrobiologicznej Uniwersytetu Warszawskiego] [04.09.2013] | ||
| − | < | + | {{Przypisy}} |
| + | <references/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat piski]] | |
| − | [[ | + | [[Kategoria: Pisz (gmina miejsko-wiejska)]] |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: 1401-1500]] |
| − | [[ | ||
Aktualna wersja na dzień 18:39, 17 sty 2015
| Pilchy | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | piski |
| Gmina | Pisz |
| Liczba ludności (2010) | 138 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 12-200 |
| Tablice rejestracyjne | NPI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Pilchy | |
| Położenie na mapie Polski  Pilchy | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Pilchy (niem. Pilchen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Pisz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 138 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Krystian Świenc[1].
Położenie
Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego na Równinie Mazurskiej, 16 km (w linii prostej około 10 km) na północny wschód od Pisza, na brzegu jeziora Roś. W pobliżu wsi (między Pilchami a Bielicami) płynie strumyk Dziękałówka, dopływ jeziora Roś.
Dzieje miejscowości
Osada istniała prawdopodobnie już w pierwszej połowie XV wieku. Przywilej lokacyjny otrzymała jednak dopiero w 1465 roku, gdy nadano ją na prawie chełmińskim braciom Tomkowi i Janikowi Pilchom. Obejmowała wówczas 16 łanów; Pilchom zezwolono również na założenie karczmy. Od owych braci – a pochodzili oni z rodu rycerskiego – wywodzi się nazwa wsi. W późniejszym czasie wieś powiększyła się o 2 łany w 1519 roku i o kolejne 2,5 łana w 1554 roku. W wyniku epidemii dżumy, która dotarła do wsi latem 1710 roku, populacja znacznie się zmniejszyła (zmarło 76 mieszkańców). Wieś należała do parafii ewangelickiej w Piszu. W 1737 roku powstała we wsi szkoła. W 1935 roku pracował w niej jeden nauczyciel, uczyło się 62 dzieci.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców wsi w poszczególnych okresach:
- 1857 r. – 216 osób
- 1864 r. – 275 osób
- 1867 r. – 289 osób
- 1933 r. – 353 osoby
- 1939 r. – 314 osób
- 1988 r. – 131 osób
Szkolnictwo
W Pilchach, nad brzegiem jeziora Roś, znajduje się Stacja Hydrobiologiczna Uniwersytetu Warszawskiego, w której prowadzone są badania naukowe i zajęcia dla studentów.
Zabytki
- dawny cmentarz ewangelicki z początku XX wieku
- zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy, murowane
- dwa murowane domy (nr 8 i 17) z początku XX wieku
Bibliografia
Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Białuński Grzegorz, Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709–1711, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 51–57.
von Hippel Rudolf, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19–20, 2010–2011, ss. 83–157.
Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
Olszak Piotr, Przegląd budownictwa drewnianego na Ziemi Piskiej, Znad Pisy, nr 10, 2001, ss. 106–121.
Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 73–90.
Deutsche Verwaltungsgeschichte [04.09.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [04.09.2013]
Strona Urzędu Gminy Pisz [04.09.2013]
Strona Stacji Hydrobiologicznej Uniwersytetu Warszawskiego [04.09.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Pisz [20.09.2013]
