Falknowo

Falknowo
Pocztówka z Falknow. 1901
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	iławski
Gmina	Susz
Liczba ludności (2010)	130
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Falknowo
Położenie na mapie Polski Falknowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Falknowo (niem. Gross Falkenau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Susz. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 130 mieszkańców (łącznie z Falknowem Małym). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Piotr Wiśniewski.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, 14 km na północny zachód od Iławy i 7 km na południowy wschód od Suszu; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 521.

Dzieje miejscowości

Nazwa miejscowości pojawiła się po raz pierwszy w dokumencie lokacyjnym wsi Babięta Wielkie. Trzy lata później zasadźca o imieniu Kundrat otrzymał z rąk kapituły pomezańskiej 80 łanów ziemi oraz przywilej prowadzenia karczmy. Miejscowość została doszczętnie zniszczona w czasie wojny trzynastoletniej. Po roku 1466 opuszczone grunty zostały włączone do domeny lennej Zakonu Krzyżackiego. Od 1800 roku Falknowo Duże znalazło się w rękach barona von Schleinitz, który był również właścicielem folwarku Falknowo Małe oraz majątek Piotrkowo Duże. Po 1807 roku Falknowo Duże oraz Falknowo Małe przeszły w posiadanie zamożnego kupca rodem z Elbląga o nazwisku du Bois. Jednak w 1840 roku pojawia się nazwisko nowego właściciela wspomnianych dóbr. Został nim wówczas pochodzący z Meklemburgii, członek rady powiatu von Hasse. Po jego śmierci w 1898 roku dobra przeszły w ręce Banku Ziemskiego. W części dóbr Falknowa i Piotrkowa zasiedlili osadnikami z Grabowca. Pozostałe grunty Falknowa Dużego wykupił cieśla o nazwisku Gollnick. Gollnick wybudował tartak, a w 1905 roku dobra ziemskie odsprzedał Refschlagerowi.

W 1902 roku jednoklasową szkołę powiększono o dodatkowe pomieszczenie. Dziesięć lat później Refschlager sprzedał majątek Brunowi Ritgerowi. W 1918 roku Falknowo Duże, Piotrkowo i Różankę kupił od wdowy Ritger Otto Jahr. Rok później udało mu się odkupić Falknowo Małe. Jahr wzniósł okazały dworek, nowe budynki gospodarcze oraz mieszkania dla robotników. W 1922 roku została zawiązana spółka wodna obejmująca teren Różanki, Falknowa Dużego oraz Falknowa Małego. W 1940 roku ukończono budowę dużej szkoły i mieszkań dla nauczycieli. W tym okresie Falknowo Duże wchodziło w skład parafii w Ząbrowie. W 1939 roku Falknowo Duże składało się z 59 budynków mieszkalnych i liczyło 322 mieszkańców.

Liczba mieszkańców i budynków mieszkalnych (folwark Falknowo)

1817 - 60 osób, 4 domy

1831 - 62 osoby, 4 domy

1864 - 31 osób, 2 domy

1871 - 41 osób, 2 domy

1885 - 24 osoby, 1 dom

1895 - 29 osób, 1 dom

1905 - 33osoby, 3 domy

1933 - 270 osób (łącznie z Falknowem Małym, Modrakami oraz Różanką)

Bibliografia

1. Iława. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.
2. Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
3. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
4. Plan rozwoju lokalnego gminy i miasta Susz [data dostępu: 5.03.2014]
5. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.03.2014]
6. Deutsche Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 5.03.2014]

Zobacz też

• Falknowo Małe w gminie Susz