Falknowo

Falknowo
Pocztówka z Falknowa (1901). Źródło: www.aefl.de
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	iławski
Gmina	Susz
Liczba ludności (2010)	130
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Falknowo
Położenie na mapie Polski Falknowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Falknowo (niem. Gross Falkenau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Susz. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 130 mieszkańców (łącznie z Falknowem Małym). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Tomasz Drzewiński.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, 14 km na północny zachód od Iławy i 7 km na południowy wschód od Susza; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 521.

Dzieje miejscowości

Nazwa miejscowości pojawiła się po raz pierwszy w dokumencie lokacyjnym wsi Babięta Wielkie. Trzy lata później zasadźca o imieniu Kundrat otrzymał z rąk kapituły pomezańskiej 80 łanów ziemi oraz przywilej prowadzenia karczmy. Miejscowość została doszczętnie zniszczona w czasie wojny trzynastoletniej. Po roku 1466 opuszczone grunty zostały włączone do domeny lennej zakonu krzyżackiego.

Od 1800 roku Falknowo Duże znalazło się w rękach barona von Schleinitz, który był również właścicielem folwarku Falknowo Małe oraz majątku Piotrkowo Duże. Po 1807 roku Falknowo Duże oraz Falknowo Małe przeszły w posiadanie zamożnego kupca pochodzącego z Elbląga o nazwisku du Bois. Jednak w 1840 roku pojawia się nazwisko nowego właściciela wspomnianych dóbr. Został nim wówczas pochodzący z Meklemburgii członek rady powiatu – von Hasse. Po jego śmierci w 1898 roku dobra przeszły w ręce Banku Ziemskiego. Część dóbr Falknowa i Piotrkowa zasiedlili osadnikami z Grabowca. Pozostałe grunty Falknowa Dużego wykupił cieśla o nazwisku Gollnick. Gollnick wybudował tartak, a w 1905 roku dobra ziemskie odsprzedał Refschlagerowi.

W 1902 roku jednoklasową szkołę powiększono o dodatkowe pomieszczenie. Dziesięć lat później Refschlager sprzedał majątek Brunowi Ritgerowi. W 1918 roku Falknowo Duże, Piotrkowo i Różankę kupił od wdowy Ritger Otto Jahr. Rok później udało mu się odkupić Falknowo Małe. Jahr wzniósł okazały dworek, nowe budynki gospodarcze oraz mieszkania dla robotników. W 1922 roku została zawiązana spółka wodna obejmująca teren Różanki, Falknowa Dużego oraz Falknowa Małego. W 1940 roku ukończono budowę dużej szkoły i mieszkań dla nauczycieli. W tym okresie Falknowo Duże wchodziło w skład parafii w Ząbrowie. W 1939 roku Falknowo Duże składało się z 59 budynków mieszkalnych i liczyło 322 mieszkańców.

Liczba mieszkańców i budynków mieszkalnych (folwark Falknowo) na przestrzeni lat:

• 1817 – 60 osób, 4 domy
• 1831 – 62 osoby, 4 domy
• 1864 – 31 osób, 2 domy
• 1871 – 41 osób, 2 domy
• 1885 – 24 osoby, 1 dom
• 1895 – 29 osób, 1 dom
• 1905 – 33 osoby, 3 domy
• 1933 – 270 osób (łącznie z Falknowem Małym, Modrakami oraz Różanką)

Gospodarka

W miejscowości działa firma produkująca okna i drzwi oraz producent artykułów rolnych.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Redakach.

Bibliografia

Iława. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.
Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Plan rozwoju lokalnego gminy i miasta Susz [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]