Gulb

Gulb
Zajazd w Gulbie. Pocztówka z początku XX wieku
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	iławski
Gmina	Iława
Liczba ludności (2010)	350
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Gulb
Położenie na mapie Polski Gulb
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Gulb (niem. Gulbien, Gulbin) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Iława. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 350 mieszkańców (łącznie z osadami Skarszewo i Zazdrość). W skład sołectwa wchodzą Gulb i Zazdrość. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Wiesław Pogoda.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, 11 km na zachód od Iławy, na południe od drogi krajowej nr 16. Miejscowość leży nad Jeziorem Gulbińskim.

Dzieje miejscowości

Data założenia wsi nie jest znana. W 1414 roku miejscowość została spustoszona i właśnie w tym czasie miał zaginąć pierwszy dokument lokacyjny. Nowy przywilej został wystawiony już po odbudowaniu Gulbia w 1447 roku. Najstarsze nazwy miejscowości: Golme, Gulbiens, nawiązywały do pruskich początków osady. Tereny te były niegdyś strefą graniczną, oddzielającą terytoria polskie i pruskie. Gulb w 1789 roku składał się z wsi wraz z karczmą, folwarku oraz majątku szlacheckiego - łącznie 28 domów. W tym czasie istniała karczma, a w skład miejscowości wchodził również folwark i majątek ziemski. W 1896 roku Pruskie Towarzystwo Osiedleńcze w Poznaniu rozparcelowało majątek ziemski, którego ostatnim właścicielem był niejaki Wentscher. W 1906 roku resztki majątku znalazły się w rękach rodziny von Willisch. Sześć lat później został zakupiony przez Edwarda Schimanskiego. W tym okresie miejscowe dzieci uczęszczały do jednoklasowej szkoły w Mózgowie. Po 1934 roku wybudowana została droga łącząca miejscowość z Lasecznem i Ząbrowem. Od tego momentu mieszkańcy mogli bez problemu docierać do stacji kolejowych w Ząbrowie i Kisielicach i tym sposobem dostarczać swoje produkty na lokalne rynki w Prabutach, Iławie, Suszu oraz Biskupcu. W tym okresie jeden z mieszkańców - Adolf Wolff zbudował w Gulbiu zajazd oraz sklep z artykułami kolonialnymi. W 1937 roku dzięki wsparciu Powiatowego Towarzystwa Sportowego oddano do użytku kąpielisko oraz... trampolinę.

Liczba mieszkańców i budynków mieszkalnych

1817 - 53 osoby, 24 domy

1831 - 116 osób, 16 domów

1864 - 186 osób, 9 domów

1871 - 176 osób, 10 domów

1885 - 150 osób, 10 domów

1895 - 262 osoby, 19 domów

1905 - 341 osób, 53 domy

1933 - 477 osób (łącznie z Zazdrością i Skarszewem)

Zabytki

• Cmentarz ewangelicki z początku XX wieku, w centrum wsi, przy szkole, własność parafii ewangelickiej; obiekt nieczynny, powierzchnia 0,16 ha
• Cmentarz ewangelicki z XIX wieku, na wschód od wsi, w lesie, przy drodze do Skarszewa, własność parafii ewangelickiej; obiekt nieczynny, powierzchnia 0,16 ha
• W pobliżu jeziora zlokalizowane jest owalne grodzisko, pochodzące z I tysiąclecia n.e.

Bibliografia

1. Iława. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.
2. Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
3. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
4. Plan zagospodarowania przestrzennego gminy Iława 2003: Uchwała Nr XIII/108/2003 z dnia 3 grudnia 2003 [data dostępu: 5.03.2014]
5. Strategia rozwoju gminy Iława 2000-2015 [data dostępu 5.03.2014]
6. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.03.2014]
7. Deutsche Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 5.03.2014]