Kochanówka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Bibliografia) |
(→Ludzie związani z miejscowością) |
||
| (Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Kochanówki | |dopełniacz wsi = Kochanówki | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 179<ref>Łącznie Kochanówka i | + | |liczba ludności = 179<ref>Łącznie: Kochanówka i Swajnie.</ref> |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Kochanówka''' (niem. ''Stolzhagen'') – | + | ''' Kochanówka''' (niem. ''Stolzhagen'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat lidzbarski|powiecie lidzbarskim]], w [[Lidzbark Warmiński (gmina wiejska)|gminie Lidzbark Warmiński]]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | W 2010 roku miejscowość liczyła 179 mieszkańców (łącznie ze [[Swajnie|Swajniami]]). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Małgorzata Sajkowska]]<ref>[http://www.gminalidzbark.com/pl/aktualnosci/25-2011/198-wykaz-sotysow.html gminalidzbark.com] [05.03.2014]</ref>. | ||
| + | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
Miejscowość leży w odległości 12,5 km od [[Lidzbark Warmiński|Lidzbarka Warmińskiego]]. | Miejscowość leży w odległości 12,5 km od [[Lidzbark Warmiński|Lidzbarka Warmińskiego]]. | ||
| Linia 39: | Linia 38: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś została założona między 1332 a 1342 rokiem przez ówczesnego wójta krajowego [[Henryk z Lutr|Henryka z Lutr]]. Lokację osady potwierdził w 1342 roku biskup warmiński [[Jan Stryprock]]. Miejscowość otrzymała 40 | + | Wieś została założona między 1332 a 1342 rokiem przez ówczesnego wójta krajowego [[Henryk z Lutr|Henryka z Lutr]]. Lokację osady potwierdził w 1342 roku biskup warmiński [[Jan Stryprock]]. Miejscowość otrzymała 40 łanów ziemi. W tym okresie funkcję sołtysa sprawował niejaki Mikołaj. Pod koniec XIV stulecia w Kochanówce powstał młyn. |
| + | |||
| + | Na przełomie XIV i XV wieku wybudowany został pierwszy kościół. Posługę duszpasterską pełnił w tym czasie Baltazar Rabe. W okresie wojen polsko-krzyżackich miejscowość została dotkliwie zniszczona. Ucierpiała również miejscowa świątynia. Najprawdopodobniej wieś wyludniła się, o czym świadczy decyzja biskupa [[Maurycy Ferber|Maurycego Ferbera]], który w 1528 roku wystawił nowy przywilej lokacyjny dla Kochanówki. Akcja obsadzania opuszczonej ziemi musiała jednak przebiegać z trudnościami. W 1580 roku odbudowany kościół konsekrował ówczesny biskup warmiński [[lkwim: Marcin Kromer| Marcin Kromer]]. Siedem lat później w miejscowości gospodarzyło zaledwie 8 chłopów. Do Kochanówki dotarła zapewne [[epidemia dżumy 1709-1711|epidemia dżumy]] pustosząca [[Prusy Królewskie]] na początku XVIII wieku. Nie znamy jednak liczby ofiar w Kochanówce. | ||
| + | |||
| + | W latach 80. XVIII stulecia miejscowość składała się z 33 budynków. W XIX wieku wzrost liczby mieszkańców przebiegał stosunkowo równomiernie. W 1905 roku wieś była zamieszkana przez 447 osób. U progu II wojny światowej liczba mieszkańców wzrosła do 456 osób. Na codzienne życie społeczności Kochanówki w latach 1935–1945 wpłynęła bez wątpienia postać ówczesnego duszpasterza [[Karol Langwald| Karola Langwalda]], prezesa [[Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmii|Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego na Warmii]]. | ||
| + | |||
| + | Po 1945 roku Kochanówka uzyskała status wsi sołeckiej. W roku 1998 miejscowość liczyła 181 mieszkańców. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Ludzie związani z miejscowością == | == Ludzie związani z miejscowością == | ||
| − | *[[Karol Langwald]] ( | + | *[[Karol Langwald]] (1886–1945) – proboszcz w Kochanówce w latach 1935–1945, prezes Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego na Warmii. W styczniu 1945 roku Langwald został aresztowany przez żołnierzy Armii Czerwonej, a następnie deportowany w głąb Rosji, gdzie wkrótce zmarł. |
| + | *[[Baltazar Rabe]] (zm. ok. 3 lipca 1430 r.) – duchowny rzymskokatolicki, prawnik biskupi, kanonik warmiński | ||
| + | <br/> | ||
| + | ==Turystyka== | ||
| + | Szlak rowerowy o długości 32 km | ||
| + | Przebieg trasy: Lidzbark Warmiński – [[Łabno]] – [[Jarandowo]] – Kochanówka – [[Suryty]] – [[Blanki]] – Ośrodek "Świteź" – [[Medyny]] – Lidzbark Warmiński | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[lkwim:Kościół pw. św. Wawrzyńca w Kochanówce| | + | *[[lkwim:Kościół pw. św. Wawrzyńca w Kochanówce|kościół pw. św. Wawrzyńca]] wzniesiony w stylu neogotyckim w roku 1918 |
| − | * | + | We wnętrzu zachowały się elementy poprzedniej budowli pochodzącej z przełomu XIV i XV wieku. Wśród szczególnie cennych zabytków należy wymienić wczesnobarokowy ołtarz główny, barokowe ołtarze boczne, zegar szafkowy z XVIII stulecia, autorstwa londyńskiego zegarmistrza Williama Smitha, konfesjonały z XVII i XVIII wieku oraz relikwiarz rokokowy z drugiej połowy XVIII wieku. |
| − | + | *tradycyjne przydrożne kapliczki warmińskie | |
| − | + | *pomnik poległych w czasie I wojny światowej | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | Chłosta Jan, ''Słownik Warmii'', Olsztyn 2002.<br/> | ||
| + | Chrzanowski Tadeusz, ''Przewodnik po zabytkowych kościołach Północnej Warmii'', Olsztyn 1978.<br/> | ||
| + | Kopiczko Andrzej, ''Historia parafii i kościoła w Kochanówce'', Olsztyn 2012.<br/> | ||
| + | ''Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej'', redaktor prowadzący Bronisław Magdziarz, t. II, Olsztyn 1999.<br/> | ||
| + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [10.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#608/pl/i/kochanowka_-_zabytkowy_kosciol_par._p.w._sw._wawrzynca| ciekawemazury.pl][05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014]<br/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat lidzbarski]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat lidzbarski]] [[Kategoria: Lidzbark Warmiński (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]] |
Aktualna wersja na dzień 22:48, 22 sty 2015
| Kochanówka | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | lidzbarski |
| Gmina | Lidzbark Warmiński |
| Liczba ludności (2010) | 179[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Kochanówka | |
| Położenie na mapie Polski  Kochanówka | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Kochanówka (niem. Stolzhagen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim, w gminie Lidzbark Warmiński. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
W 2010 roku miejscowość liczyła 179 mieszkańców (łącznie ze Swajniami). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Małgorzata Sajkowska[2].
Spis treści
Położenie
Miejscowość leży w odległości 12,5 km od Lidzbarka Warmińskiego.
Dzieje miejscowości
Wieś została założona między 1332 a 1342 rokiem przez ówczesnego wójta krajowego Henryka z Lutr. Lokację osady potwierdził w 1342 roku biskup warmiński Jan Stryprock. Miejscowość otrzymała 40 łanów ziemi. W tym okresie funkcję sołtysa sprawował niejaki Mikołaj. Pod koniec XIV stulecia w Kochanówce powstał młyn.
Na przełomie XIV i XV wieku wybudowany został pierwszy kościół. Posługę duszpasterską pełnił w tym czasie Baltazar Rabe. W okresie wojen polsko-krzyżackich miejscowość została dotkliwie zniszczona. Ucierpiała również miejscowa świątynia. Najprawdopodobniej wieś wyludniła się, o czym świadczy decyzja biskupa Maurycego Ferbera, który w 1528 roku wystawił nowy przywilej lokacyjny dla Kochanówki. Akcja obsadzania opuszczonej ziemi musiała jednak przebiegać z trudnościami. W 1580 roku odbudowany kościół konsekrował ówczesny biskup warmiński Marcin Kromer. Siedem lat później w miejscowości gospodarzyło zaledwie 8 chłopów. Do Kochanówki dotarła zapewne epidemia dżumy pustosząca Prusy Królewskie na początku XVIII wieku. Nie znamy jednak liczby ofiar w Kochanówce.
W latach 80. XVIII stulecia miejscowość składała się z 33 budynków. W XIX wieku wzrost liczby mieszkańców przebiegał stosunkowo równomiernie. W 1905 roku wieś była zamieszkana przez 447 osób. U progu II wojny światowej liczba mieszkańców wzrosła do 456 osób. Na codzienne życie społeczności Kochanówki w latach 1935–1945 wpłynęła bez wątpienia postać ówczesnego duszpasterza Karola Langwalda, prezesa Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego na Warmii.
Po 1945 roku Kochanówka uzyskała status wsi sołeckiej. W roku 1998 miejscowość liczyła 181 mieszkańców.
Ludzie związani z miejscowością
- Karol Langwald (1886–1945) – proboszcz w Kochanówce w latach 1935–1945, prezes Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego na Warmii. W styczniu 1945 roku Langwald został aresztowany przez żołnierzy Armii Czerwonej, a następnie deportowany w głąb Rosji, gdzie wkrótce zmarł.
- Baltazar Rabe (zm. ok. 3 lipca 1430 r.) – duchowny rzymskokatolicki, prawnik biskupi, kanonik warmiński
Turystyka
Szlak rowerowy o długości 32 km
Przebieg trasy: Lidzbark Warmiński – Łabno – Jarandowo – Kochanówka – Suryty – Blanki – Ośrodek "Świteź" – Medyny – Lidzbark Warmiński
Zabytki
- kościół pw. św. Wawrzyńca wzniesiony w stylu neogotyckim w roku 1918
We wnętrzu zachowały się elementy poprzedniej budowli pochodzącej z przełomu XIV i XV wieku. Wśród szczególnie cennych zabytków należy wymienić wczesnobarokowy ołtarz główny, barokowe ołtarze boczne, zegar szafkowy z XVIII stulecia, autorstwa londyńskiego zegarmistrza Williama Smitha, konfesjonały z XVII i XVIII wieku oraz relikwiarz rokokowy z drugiej połowy XVIII wieku.
- tradycyjne przydrożne kapliczki warmińskie
- pomnik poległych w czasie I wojny światowej
Przypisy
- ↑ Łącznie: Kochanówka i Swajnie.
- ↑ gminalidzbark.com [05.03.2014]
Bibliografia
Chłosta Jan, Słownik Warmii, Olsztyn 2002.
Chrzanowski Tadeusz, Przewodnik po zabytkowych kościołach Północnej Warmii, Olsztyn 1978.
Kopiczko Andrzej, Historia parafii i kościoła w Kochanówce, Olsztyn 2012.
Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, redaktor prowadzący Bronisław Magdziarz, t. II, Olsztyn 1999.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.03.2014]
ciekawemazury.pl[05.03.2014]
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
