Nawty: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
− | |liczba ludności = 182<ref>Łącznie: [[Grużajny]], Nawty, [[Siedlisko ( | + | |liczba ludności = 182<ref>Łącznie: [[Grużajny]], Nawty, [[Siedlisko (gmina Godkowo)|Siedlisko]].</ref> |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
Linia 31: | Linia 31: | ||
''' Nawty ''' (niem. ''Nauten'') – [[wieś sołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat elbląski|powiecie elbląskim]], w [[gmina Godkowo|gminie Godkowo]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała [[podział administracyjny|administracyjnie]] do [[województwo elbląskie|województwa elbląskiego]]. | ''' Nawty ''' (niem. ''Nauten'') – [[wieś sołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat elbląski|powiecie elbląskim]], w [[gmina Godkowo|gminie Godkowo]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała [[podział administracyjny|administracyjnie]] do [[województwo elbląskie|województwa elbląskiego]]. | ||
− | Miejscowość w 2010 roku liczyła 182 mieszkańców (łącznie z [[Grużajny|Grużajnami]] i [[Siedlisko ( | + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 182 mieszkańców (łącznie z [[Grużajny|Grużajnami]] i [[Siedlisko (gmina Godkowo)|Siedliskiem]]). |
<br/> | <br/> | ||
Linia 41: | Linia 41: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1351 roku. Wówczas wielki mistrz [[Henryk Dusemer]] przekazał Prusom: Thomasowi, Bande, Grobe, Slabeyke, Tustirowi i Sankete 17 łanów i 4 morgi jako dobra służebne w miejscowości ''Naudin''. Na przełomie XIV i XV wieku Nawty podlegały komornictwu krzyżackiemu w [[Pasłęk|Pasłęku]], a później komornictwu z siedzibą w[[Burdajny|Burdajnach]]. W 1528 roku Nawty znajdowały się w posiadaniu Ecka [[von Reppichau|von Reppichaua]]. Rodzina była właścicielem dóbr do roku 1589. Około 1543 roku miejscowość została podporządkowana parafii protestanckiej w [[Skowrony|Skowronach]]. W 1589 roku właścicielem Nawt został Wilhelm [[von Perbandt|von Perbandt]] - marszałek dworu królewskiego. Dobra odziedziczył jego syn - Otto Wilhelm. Natomiast w 1754 roku majątek przejął syn Otto Wilhelma - Johann Friedrich, który zginął w bitwie pod Zorndorf w 1758 roku. Zgodnie z postanowieniem wyroku sądowego Nawty zostały przejęte przez hrabiego Filipa Otto [[von Dönhoff|von Dönhoffa]] z [[Kwitajny|Kiwtajn]]. W 1820 roku dobra funkcjonowały jako folwark szlachecki, podlegający Fundacji Dönhoffów dla Biednych w Kwitajnach. W tym czasie wieś liczyła 98 mieszkańców i składała się z 9 budynków mieszkalnych. W 1885 roku Nawty były zamieszkane przez 135 osób, a liczba zabudowań wzrosła do 22. | Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1351 roku. Wówczas wielki mistrz [[Henryk Dusemer]] przekazał Prusom: Thomasowi, Bande, Grobe, Slabeyke, Tustirowi i Sankete 17 łanów i 4 morgi jako dobra służebne w miejscowości ''Naudin''. Na przełomie XIV i XV wieku Nawty podlegały komornictwu krzyżackiemu w [[Pasłęk|Pasłęku]], a później komornictwu z siedzibą w[[Burdajny|Burdajnach]]. W 1528 roku Nawty znajdowały się w posiadaniu Ecka [[von Reppichau|von Reppichaua]]. Rodzina była właścicielem dóbr do roku 1589. Około 1543 roku miejscowość została podporządkowana parafii protestanckiej w [[Skowrony|Skowronach]]. W 1589 roku właścicielem Nawt został Wilhelm [[von Perbandt|von Perbandt]] - marszałek dworu królewskiego. Dobra odziedziczył jego syn - Otto Wilhelm. Natomiast w 1754 roku majątek przejął syn Otto Wilhelma - Johann Friedrich, który zginął w bitwie pod Zorndorf w 1758 roku. Zgodnie z postanowieniem wyroku sądowego Nawty zostały przejęte przez hrabiego Filipa Otto [[von Dönhoff|von Dönhoffa]] z [[Kwitajny|Kiwtajn]]. W 1820 roku dobra funkcjonowały jako folwark szlachecki, podlegający Fundacji Dönhoffów dla Biednych w Kwitajnach. W tym czasie wieś liczyła 98 mieszkańców i składała się z 9 budynków mieszkalnych. W 1885 roku Nawty były zamieszkane przez 135 osób, a liczba zabudowań wzrosła do 22. | ||
− | 134 mieszkańców było ewangelikami, a tylko jeden katolikiem. W 1903 roku dobra w Nawtach, [[Siedlisko|Siedlisku]] i [[Kandyty|Kandytach]] obejmowały łącznie 483 ha. W 1905 roku wieś liczyła 117 mieszkańców. W 1908 roku miejscowe dobra dzierżawił wójt Nawt - Fritz Bolt. W okresie [[I Wojna Światowa|I wojny światowej]] w miejscowości pracowali rosyjscy jeńcy wojenni. Wojna odebrała życie siedmiu mieszkańcom wsi. Ich nazwiska znalazły się na pomniku ku czci poległych, który w 1926 roku odsłonięto w [[Skowrony|Skowronach]]. | + | 134 mieszkańców było ewangelikami, a tylko jeden katolikiem. W 1903 roku dobra w Nawtach, [[Siedlisko (gmina Godkowo)|Siedlisku]] i [[Kandyty|Kandytach]] obejmowały łącznie 483 ha. W 1905 roku wieś liczyła 117 mieszkańców. W 1908 roku miejscowe dobra dzierżawił wójt Nawt - Fritz Bolt. W okresie [[I Wojna Światowa|I wojny światowej]] w miejscowości pracowali rosyjscy jeńcy wojenni. Wojna odebrała życie siedmiu mieszkańcom wsi. Ich nazwiska znalazły się na pomniku ku czci poległych, który w 1926 roku odsłonięto w [[Skowrony|Skowronach]]. |
W 1925 roku Nawty liczyły 231 mieszkańców (wszyscy byli ewangelikami) i składały się z 21 budynków mieszkalnych. W 1928 roku utworzona została gmina Nawty, której podlegały: Grużajny, Kandyty i Siedlisko. W 1939 roku wieś była zamieszkana przez 200 osób. W Nawtach działała przed [[II Wojna Światowa|II wojną światową]] mleczarnia, kuźnia oraz szkoła. Po wybuchu wojny w Nawtach pracowali robotnicy przymusowi z Polski, Francji, Serbii i Rosji. Ewakuacja wsi rozpoczęła się 22 stycznia 1945 roku. Kolumna uciekinierów została zatrzymana w [[Bogaczewo (gm. Elbląg)|Bogaczewie]]. Tutaj samobójstwo popełnił ostatni przedwojenny wójt Nawt - Fritz Bolt. Taki sam los wybrała dla siebie jego żona Gertruda i córka Anna. 2 lutego wieś została ostatecznie zajęta przez Armię Czerwoną. | W 1925 roku Nawty liczyły 231 mieszkańców (wszyscy byli ewangelikami) i składały się z 21 budynków mieszkalnych. W 1928 roku utworzona została gmina Nawty, której podlegały: Grużajny, Kandyty i Siedlisko. W 1939 roku wieś była zamieszkana przez 200 osób. W Nawtach działała przed [[II Wojna Światowa|II wojną światową]] mleczarnia, kuźnia oraz szkoła. Po wybuchu wojny w Nawtach pracowali robotnicy przymusowi z Polski, Francji, Serbii i Rosji. Ewakuacja wsi rozpoczęła się 22 stycznia 1945 roku. Kolumna uciekinierów została zatrzymana w [[Bogaczewo (gm. Elbląg)|Bogaczewie]]. Tutaj samobójstwo popełnił ostatni przedwojenny wójt Nawt - Fritz Bolt. Taki sam los wybrała dla siebie jego żona Gertruda i córka Anna. 2 lutego wieś została ostatecznie zajęta przez Armię Czerwoną. |
Wersja z 10:02, 23 sie 2014
Nawty | |
| |
Nawty przed 1918 rokiem Nawty przed 1918 rokiem
| |
Państwo | ![]() |
Województwo | warmińsko-mazurskie |
Powiat | elbląski |
Gmina | Godkowo |
Liczba ludności (2010) | 182[1] |
![]() {{#invoke:Koordynaty|szablon}} |
Nawty (niem. Nauten) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Godkowo. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 182 mieszkańców (łącznie z Grużajnami i Siedliskiem).
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, 4 km na południowy zachód od Godkowa.
Dzieje miejscowości
Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1351 roku. Wówczas wielki mistrz Henryk Dusemer przekazał Prusom: Thomasowi, Bande, Grobe, Slabeyke, Tustirowi i Sankete 17 łanów i 4 morgi jako dobra służebne w miejscowości Naudin. Na przełomie XIV i XV wieku Nawty podlegały komornictwu krzyżackiemu w Pasłęku, a później komornictwu z siedzibą wBurdajnach. W 1528 roku Nawty znajdowały się w posiadaniu Ecka von Reppichaua. Rodzina była właścicielem dóbr do roku 1589. Około 1543 roku miejscowość została podporządkowana parafii protestanckiej w Skowronach. W 1589 roku właścicielem Nawt został Wilhelm von Perbandt - marszałek dworu królewskiego. Dobra odziedziczył jego syn - Otto Wilhelm. Natomiast w 1754 roku majątek przejął syn Otto Wilhelma - Johann Friedrich, który zginął w bitwie pod Zorndorf w 1758 roku. Zgodnie z postanowieniem wyroku sądowego Nawty zostały przejęte przez hrabiego Filipa Otto von Dönhoffa z Kiwtajn. W 1820 roku dobra funkcjonowały jako folwark szlachecki, podlegający Fundacji Dönhoffów dla Biednych w Kwitajnach. W tym czasie wieś liczyła 98 mieszkańców i składała się z 9 budynków mieszkalnych. W 1885 roku Nawty były zamieszkane przez 135 osób, a liczba zabudowań wzrosła do 22. 134 mieszkańców było ewangelikami, a tylko jeden katolikiem. W 1903 roku dobra w Nawtach, Siedlisku i Kandytach obejmowały łącznie 483 ha. W 1905 roku wieś liczyła 117 mieszkańców. W 1908 roku miejscowe dobra dzierżawił wójt Nawt - Fritz Bolt. W okresie I wojny światowej w miejscowości pracowali rosyjscy jeńcy wojenni. Wojna odebrała życie siedmiu mieszkańcom wsi. Ich nazwiska znalazły się na pomniku ku czci poległych, który w 1926 roku odsłonięto w Skowronach.
W 1925 roku Nawty liczyły 231 mieszkańców (wszyscy byli ewangelikami) i składały się z 21 budynków mieszkalnych. W 1928 roku utworzona została gmina Nawty, której podlegały: Grużajny, Kandyty i Siedlisko. W 1939 roku wieś była zamieszkana przez 200 osób. W Nawtach działała przed II wojną światową mleczarnia, kuźnia oraz szkoła. Po wybuchu wojny w Nawtach pracowali robotnicy przymusowi z Polski, Francji, Serbii i Rosji. Ewakuacja wsi rozpoczęła się 22 stycznia 1945 roku. Kolumna uciekinierów została zatrzymana w Bogaczewie. Tutaj samobójstwo popełnił ostatni przedwojenny wójt Nawt - Fritz Bolt. Taki sam los wybrała dla siebie jego żona Gertruda i córka Anna. 2 lutego wieś została ostatecznie zajęta przez Armię Czerwoną.
Po wojnie do Nawt trafili między innymi przesiedleni w ramach Akcji "Wisła". Po 1945 roku uruchomiono miejscową czteroklasową szkołę, którą zamknięto na początku lat 70. Nazwę Nawty wprowadzono w roku 1948. W latach 60. Nawty zostały włączone do Państwowego Gospodarstwa Rolnego w Grużajnach. Obecnie dawny teren PGR-u znajduje się w rękach prywatnych.
Ludzie związani z miejscowością
- Günther Kalinowski (1932-2006) - urodzony w Nawtach członek Stowarzyszenia Mniejszości Niemieckiej w Pasłęku
Bibliografia
- Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, Rowerem po krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych, Elbląg 2012.
- Pasłęk. Z dziejów miasta i okolic 1297-1997, red. Józef Włodarski, Pasłęk 1997.
- Strategia zrównoważonego rozwoju gminy Godkowo na lata 2013-2020 [data dostępu: 5.05.2014]
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.05.2014]
- Lech Słodownik, Nawty [data dostępu: 5.05.2014]
Przypisy