Pomorska Wieś: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(→‎Dzieje miejscowości)
(→‎Dzieje miejscowości)
Linia 40: Linia 40:
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
−
Pomorska Wieś jest jedną z najstarszych miejscowości na Wzniesieniu Elbląski, położoną przy starym trakcie biegnącym z [[Elbląg|Elbląga]] do [[Młynary|Młynar]]. Pierwotnie na obszarze dzisiejszej wsi znajdowała się osada Pogezanów. Lokacja miejscowości miała miejsce pod koniec XIII stulecia. Ponowienie przywileju lokacyjnego nastąpiło w 1344 roku. Miejscowy proboszcz o imieniu Mateusz został po raz pierwszy wymieniony w roku 1378. Pomorska Wieś posiadała 57 włók ziemi oraz karczmę.
+
Pomorska Wieś jest jedną z najstarszych miejscowości na Wzniesieniu Elbląski, położoną przy starym trakcie biegnącym z [[Elbląg|Elbląga]] do [[Młynary|Młynar]]. Pierwotnie na obszarze dzisiejszej wsi znajdowała się osada Pogezanów. Lokacja miejscowości miała miejsce pod koniec XIII stulecia. Ponowienie przywileju lokacyjnego nastąpiło w 1344 roku. Miejscowy proboszcz o imieniu Mateusz został po raz pierwszy wymieniony w roku 1378. Pomorska Wieś posiadała 57 włók ziemi oraz karczmę. Latem 1671 roku wybuchł wielki pożar, który strawił część miejscowości. Spłonął kościół, szkoła, karczma, 12 zagród chłopskich.
  
  
−
Około 1820r. należało do wsi 67 włók ziemi, istniało 14 gospodarstw kmiecych i żyło 331 osób. Zajmowano się wyrobem płótna, które sprzedawano w Gdańsku.
+
Około roku 1820 Pomorska Wieś posiadała 67 włók ziemi i 14 gospodarstw. Liczyła w tym czasie 331 mieszkańców. Około 1820 roku miejscowość była zamieszkana przez 428 osób. Miejscowa szkoła parafialna istniała już od dawna. Budynek nowej szkoły wzniesiony został w XVIII wieku. Po zakończeniu [[II Wojna Światowa|II wojny światowej]] placówka została uruchomiona w roku 1946.  
  
−
Nazwa Pomehrendorf utrzymała się w pieczęciach nagłówkowych Urzędu Gminnego, obok nadanej przez władzę nazwy Bierutowo, aż do roku 1947. Pomorska Wieś została stosunkowo szybko zasiedlona przez przybyszów z Polski i już w roku 1945 działał tu urząd gminny. Nie udało się ustalić stanu spustoszenia kościoła. Ludność miejscowa zadbała jednak, by doprowadzić go do stanu używalności i poprosić polskiego księdza katolickiego o poświęcenie domu Bożego. Stało się to udziałem ks. Pracz-Praczyńskiego lub ks. Żynela, bo tylko ci dwaj pracowali wtedy na terenie Elbląga. Poświecenia dokonano w dniu 1.11.1945 roku. Poświadcza ten fakt Starostwo Powiatowe w piśmie skierowanym do Urzędu Bezpieczeństwa w kwietniu 1946 roku. Była to odpowiedź na pismo UB z dnia 29.03.1946 roku nr 234/46. Komunikuje się w tym piśmie, "że dnia 1.11.1945 roku kościół ewangelicki w Bierutowie został samorzutnie przejęty przez polskie społeczeństwo wyznania rzymsko-katolickiego, które sprowadziło księdza z Elbląga do wyświęcenia".
 
  
−
8 sierpnia 1946 roku Urząd Gminny w Bierutowie zawiadamia w odpowiedzi na pismo Starostwa Powiatowego z dnia 23.08.1946 nr VIII/6/46, że na terenie gminy Bierutowo nie ma żadnego duszpasterza. Do Bierutowa i do Wańkowicz (Przezmark) dojeżdża co drugą niedzielę ks. mjr Białek z Elbląga. W trzy miesiące później ks. Białek zawiadamia Kurię Biskupią o dokonanym wcześniej poświęceniu kościoła w Pomehrendorf - Bierutowo i o tym, że odprawia się tam Mszę św. w każdą pierwszą niedzielę miesiąca. Ze sprawozdania Urzędu Gminnego (bez daty, lecz, jak wynika z okoliczności, pisanego na początku 1947 roku) można się dowiedzieć, że przed wojną do majątku kościelnego należały następujące składniki majątkowe: ośmiopokojowa plebania, dom dla służby kościelnej i 69 ha ziemi.
+
Nazwa Pomehrendorf utrzymała się w pieczęciach nagłówkowych Urzędu Gminnego, obok nadanej przez władzę nazwy Bierutowo, aż do roku 1947. Pomorska Wieś została stosunkowo szybko zasiedlona przez przybyszów z Polski i już w roku 1945 działał tu urząd gminny. Do 1 stycznia 1973r. mieściła się w Pomorskiej Wsi siedziba Gromadzkiej Rady Narodowej, obecnie wieś włączona jest jako wieś sołecka do gminy Milejewo. W Pomorskiej Wsi znajduje się 6-klasowa Szkoła Podstawowa im. Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku, Filia Biblioteczna oraz sklep spożywczy, świetlica wiejska.
  
  
−
Nazwa Pomehrendorf utrzymała się w pieczęciach nagłówkowych Urzędu Gminnego, obok nadanej przez władzę nazwy Bierutowo, aż do roku 1947. Pomorska Wieś została stosunkowo szybko zasiedlona przez przybyszów z Polski i już w roku 1945 działał tu urząd gminny. Nie udało się ustalić stanu spustoszenia kościoła. Ludność miejscowa zadbała jednak, by doprowadzić go do stanu używalności i poprosić polskiego księdza katolickiego o poświęcenie domu Bożego. Stało się to udziałem ks. Pracz-Praczyńskiego lub ks. Żynela, bo tylko ci dwaj pracowali wtedy na terenie Elbląga. Poświecenia dokonano w dniu 1.11.1945 roku. Poświadcza ten fakt Starostwo Powiatowe w piśmie skierowanym do Urzędu Bezpieczeństwa w kwietniu 1946 roku. Była to odpowiedź na pismo UB z dnia 29.03.1946 roku nr 234/46. Komunikuje się w tym piśmie, "że dnia 1.11.1945 roku kościół ewangelicki w Bierutowie został samorzutnie przejęty przez polskie społeczeństwo wyznania rzymsko-katolickiego, które sprowadziło księdza z Elbląga do wyświęcenia".
+
Już podczas gromadzenia materiałów budowlanych zdarzyło się wiele nieszczęść: podczas transportu drewna złamała się oś u wozu i bale przygniotły parobka z Rogowa, to znów cegły wyrabiane w miejscowej cegielni pękały podczas wypalania, mimo, że procesu wypalania pilnował mistrz w tej sztuce. Podczas zakładania fundamentów zmarł, rażony apopleksją, budowniczy z Kamiennika, a kiedy zaczęto wznosić mury, wszystko co wzniesiono w dzień, nocą zostawało zburzone. Uznano więc, że należy zaprzestać budowy w Kamienniku. Jak zapisał kronikarz: „ludzie doszli do wniosku, że nie jest wolą Bożą posiadanie Domu w Kamienniku, wybudowano go więc na miejscu starej świątyni”. Wierni Kamienniccy przystali na to pod warunkiem, że miejsca w kościele będą zajmowali przy samym ołtarzu.
−
 
 
−
8 sierpnia 1946 roku Urząd Gminny w Bierutowie zawiadamia w odpowiedzi na pismo Starostwa Powiatowego z dnia 23.08.1946 nr VIII/6/46, że na terenie gminy Bierutowo nie ma żadnego duszpasterza. Do Bierutowa i do Wańkowicz (Przezmark) dojeżdża co drugą niedzielę ks. mjr Białek z Elbląga. W trzy miesiące później ks. Białek zawiadamia Kurię Biskupią o dokonanym wcześniej poświęceniu kościoła w Pomehrendorf - Bierutowo i o tym, że odprawia się tam Mszę św. w każdą pierwszą niedzielę miesiąca. Ze sprawozdania Urzędu Gminnego (bez daty, lecz, jak wynika z okoliczności, pisanego na początku 1947 roku) można się dowiedzieć, że przed wojną do majątku kościelnego należały następujące składniki majątkowe: ośmiopokojowa plebania, dom dla służby kościelnej i 69 ha ziemi.
 
−
 
 
−
 
 
−
Szkoła parafialna istniała tam już od kilku wieków, nowy budynek szkoły wzniesiono w XVIIIw. Po wojnie otwarto szkołę już w 1946r. Około 1920r. wieś posiadała 1025 ha ziemi i liczyła 428 mieszkańców. Do 1 stycznia 1973r. mieściła się w Pomorskiej Wsi siedziba Gromadzkiej Rady Narodowej, obecnie wieś włączona jest jako wieś sołecka do gminy Milejewo. W Pomorskiej Wsi znajduje się 6-klasowa Szkoła Podstawowa im. Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku, Filia Biblioteczna oraz sklep spożywczy, świetlica wiejska.
 
−
 
 
−
 
 
−
Wielki pożar strawił latem 1671 roku znaczną część Pomorskiej Wsi. Spłonęło 12 zagród chłopskich, szkoła, karczma i stary gotycki kościół. Świątynia zniszczała do tego stopnia, że trudno było mówić o jej odbudowie, trzeba było wznieść nowy kościół. Ciężar inwestycji mieli ponieść parafianie, a największą i najbogatszą wsią był wówczas Kamiennik Wielki. Wszystkim wydało się oczywistym, że właśnie ta wieś poniesie największy ciężar. Postanowiono nowy kościół wznieść w Kamienniku Wielkim, nie oponowali przeciw temu nawet mieszkańcy Pomorskiej Wsi. Miejsce na budowę wybrano ładne - wyniosły pagórek w centrum wsi.Kiedy jednak wiosną 1672 roku rozpoczęto budowę, wszystko szło nie tak jak powinno. Już podczas gromadzenia materiałów budowlanych zdarzyło się wiele nieszczęść: podczas transportu drewna złamała się oś u wozu i bale przygniotły parobka z Rogowa, to znów cegły wyrabiane w miejscowej cegielni pękały podczas wypalania, mimo, że procesu wypalania pilnował mistrz w tej sztuce. Podczas zakładania fundamentów zmarł, rażony apopleksją, budowniczy z Kamiennika, a kiedy zaczęto wznosić mury, wszystko co wzniesiono w dzień, nocą zostawało zburzone. Uznano więc, że należy zaprzestać budowy w Kamienniku. Jak zapisał kronikarz: „ludzie doszli do wniosku, że nie jest wolą Bożą posiadanie Domu w Kamienniku, wybudowano go więc na miejscu starej świątyni”. Wierni Kamienniccy przystali na to pod warunkiem, że miejsca w kościele będą zajmowali przy samym ołtarzu.
 
  
  

Wersja z 16:18, 29 cze 2014

Pomorska Wieś
Kościół parafialny w Pomorskiej Wsi
Kościół parafialny w Pomorskiej Wsi
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat elbląski
Gmina Milejewo
Liczba ludności (2010) 262
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Pomorska Wieś
Pomorska Wieś
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Pomorska Wieś
Pomorska Wieś
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Pomorska Wieś (niem. Pomehrendorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Milejewo. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 262 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Krystyna Gliwa[1].


Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, 8 km na południe od Milejewa, przy drodze wojewódzkiej nr 509.

Dzieje miejscowości

Pomorska Wieś jest jedną z najstarszych miejscowości na Wzniesieniu Elbląski, położoną przy starym trakcie biegnącym z Elbląga do Młynar. Pierwotnie na obszarze dzisiejszej wsi znajdowała się osada Pogezanów. Lokacja miejscowości miała miejsce pod koniec XIII stulecia. Ponowienie przywileju lokacyjnego nastąpiło w 1344 roku. Miejscowy proboszcz o imieniu Mateusz został po raz pierwszy wymieniony w roku 1378. Pomorska Wieś posiadała 57 włók ziemi oraz karczmę. Latem 1671 roku wybuchł wielki pożar, który strawił część miejscowości. Spłonął kościół, szkoła, karczma, 12 zagród chłopskich.


Około roku 1820 Pomorska Wieś posiadała 67 włók ziemi i 14 gospodarstw. Liczyła w tym czasie 331 mieszkańców. Około 1820 roku miejscowość była zamieszkana przez 428 osób. Miejscowa szkoła parafialna istniała już od dawna. Budynek nowej szkoły wzniesiony został w XVIII wieku. Po zakończeniu II wojny światowej placówka została uruchomiona w roku 1946.


Nazwa Pomehrendorf utrzymała się w pieczęciach nagłówkowych Urzędu Gminnego, obok nadanej przez władzę nazwy Bierutowo, aż do roku 1947. Pomorska Wieś została stosunkowo szybko zasiedlona przez przybyszów z Polski i już w roku 1945 działał tu urząd gminny. Do 1 stycznia 1973r. mieściła się w Pomorskiej Wsi siedziba Gromadzkiej Rady Narodowej, obecnie wieś włączona jest jako wieś sołecka do gminy Milejewo. W Pomorskiej Wsi znajduje się 6-klasowa Szkoła Podstawowa im. Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku, Filia Biblioteczna oraz sklep spożywczy, świetlica wiejska. 


Już podczas gromadzenia materiałów budowlanych zdarzyło się wiele nieszczęść: podczas transportu drewna złamała się oś u wozu i bale przygniotły parobka z Rogowa, to znów cegły wyrabiane w miejscowej cegielni pękały podczas wypalania, mimo, że procesu wypalania pilnował mistrz w tej sztuce. Podczas zakładania fundamentów zmarł, rażony apopleksją, budowniczy z Kamiennika, a kiedy zaczęto wznosić mury, wszystko co wzniesiono w dzień, nocą zostawało zburzone. Uznano więc, że należy zaprzestać budowy w Kamienniku. Jak zapisał kronikarz: „ludzie doszli do wniosku, że nie jest wolą Bożą posiadanie Domu w Kamienniku, wybudowano go więc na miejscu starej świątyni”. Wierni Kamienniccy przystali na to pod warunkiem, że miejsca w kościele będą zajmowali przy samym ołtarzu.


Parafia pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny

Edukacja


Zabytki

  • Zabytkowy kościół pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny; wzniesiony w stylu gotyckim, z XIV-wiecznym prezbiterium, nawą z 1672 roku i drewnianą wieżą z 1766 roku. Pierwotną świątynię strawił pożar w 1671 roku, po którym pozostały tylko mury obwiednie i wschodni szczyt. Kościół częściowo odbudowano już w kolejnym roku
  • Pomnik ku czci poległych w czasie I wojny światowej, znajdujący się przy kościele


Bibliografia

  1. Informacji Lokalnej [data dostępu: 4.05.2014]
  2. Szkoła Podstawowa w Pomorskiej Wsi [data dostępu: 4.05.2014]
  3. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Milejewo [data dostępu: 4.05.2014]
  4. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 4.05.2014]
  5. Wysoczyzny Elbląskiej [data dostępu: 4.05.2014]


Przypisy

  1. ↑ http://milejewo-ug.bip-wm.pl/public/?id=89390 [data dostępu: 5.05.2014]


[Kategoria: Kościoły]]

Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Pomorska_Wieś&oldid=53315”