Skomack Mały: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Bibliografia) |
(→Bibliografia) |
||
| (Nie pokazano 4 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
| Linia 37: | Linia 37: | ||
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów państwa [[Zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]. Została założona jako wieś czynszowa między 1513 a 1519 rokiem. Jej zasiedlanie przerwała [[wojna polsko-krzyżacka 1519-1521|wojna polsko-krzyżacka]]. Przez długi czas we wsi gospodarował jedynie sołtys Jan Skomacki, który | + | Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów państwa [[Zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]. Została założona jako wieś czynszowa między 1513 a 1519 rokiem. Jej zasiedlanie przerwała [[wojna polsko-krzyżacka 1519-1521|wojna polsko-krzyżacka]]. Przez długi czas we wsi gospodarował jedynie sołtys Jan Skomacki, który posiadał cztery łany. W 1534 roku ponadto zasiedlone były dalsze cztery łany. W związku z tym starosta [[Fryderyk von Heydeck]] sprzedał Janowi oraz Marcinowi Sokołowi i Marcinowi Koltschlotowi dodatkowe cztery łany na [[prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]], za co zobowiązali się oni do wystawienia jednej służby konnej. W ten sposób Skomack Mały przestał być wsią czynszową i stał się dobrami wolnych. W 1617 r. obszar Skomacka Małego powiększył się o kolejne trzy łany. W XVII w. dobra zmieniały właścicieli: w 1652 roku kupił je Gotfryd von Oelsen, później posiadał je polski szlachcic Czaplic, który po [[epidemia dżumy 1709-1711|wielkiej epidemii dżumy]] opuścił wieś z powodu długów. Kolejnym polskim właścicielem był niejaki Łubieński. Następnie dwór został opuszczony. Skomack Mały należał do [[parafia ewangelicka w Miłkach|parafii ewangelickiej w Miłkach]]. |
| − | W 1816 roku była to wolna wieś, w której było czterech gospodarzy | + | W 1816 roku była to wolna wieś, w której było czterech gospodarzy. Przed II wojną światową obejmowała ona obszar 202 ha. Po wojnie uruchomiono tu Państwowe Gospodarstwo Rolne Skomack Mały. W latach 1954 – 1972 wieś należała do gromady Talki. |
Liczba mieszkańców na przestrzeni lat: | Liczba mieszkańców na przestrzeni lat: | ||
| Linia 45: | Linia 45: | ||
*1933 – 56 osób | *1933 – 56 osób | ||
*1939 – 48 osób | *1939 – 48 osób | ||
| − | *1970 – 73 osoby (łącznie z | + | *1970 – 73 osoby (łącznie z Okrągłym) |
| + | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
*cmentarz ewangelicki z XIX wieku | *cmentarz ewangelicki z XIX wieku | ||
| Linia 53: | Linia 54: | ||
[[Skomack Wielki]] w gminie [[Stare Juchy (gmina wiejska)|Stare Juchy]] | [[Skomack Wielki]] w gminie [[Stare Juchy (gmina wiejska)|Stare Juchy]] | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | Białuński Grzegorz, ''Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku | + | Białuński Grzegorz, ''Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie'', Olsztyn 1996.<br/> |
''Giżycko. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.<br/> | ''Giżycko. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.<br/> | ||
| − | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> |
| − | Gminna ewidencja zabytków, w: [http://bip.warmia.mazury.pl/wydminy_gmina_wiejska/akty/118/40/w_sprawie_uchwalenia_zmiany___Studium_uwarunkowan_i_kierunkow_zagospodarowania_przestrzennego_Gminy_Wydminy__-_w_obrebach_geodezyjnych__Okragle__Talki__Siedliska/ | + | Gminna ewidencja zabytków, w: [http://bip.warmia.mazury.pl/wydminy_gmina_wiejska/akty/118/40/w_sprawie_uchwalenia_zmiany___Studium_uwarunkowan_i_kierunkow_zagospodarowania_przestrzennego_Gminy_Wydminy__-_w_obrebach_geodezyjnych__Okragle__Talki__Siedliska/ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wydminy], Wydminy 2009 [05.03.2014]<br/> |
| − | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> |
| − | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/loetzen.html | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/loetzen.html Deutsche Verwaltungsgeschichte] [05.03.2014]<br/> |
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat giżycki]] [[Kategoria: Wydminy (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie niesołeckie]] [[Kategoria: 1501-1600]] | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat giżycki]] [[Kategoria: Wydminy (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie niesołeckie]] [[Kategoria: 1501-1600]] | ||
Aktualna wersja na dzień 12:08, 12 sty 2015
| Skomack Mały | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | giżycki |
| Gmina | Wydminy |
| Liczba ludności | brak danych za rok 2010 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Skomack Mały | |
| Położenie na mapie Polski  Skomack Mały | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Skomack Mały (niem. Klein Skomatzko, od 1938 r. Skomand) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Wydminy. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.
Wieś wchodzi w skład sołectwa Okrągłe, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Mikołaj Opar[1].
Położenie
Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, między jeziorami Okrągłym i Białym, 34 km na południowy zachód od Giżycka i 12 km na południe od Wydmin, w pobliżu granicy z powiatem piskim.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów państwa zakonu krzyżackiego. Została założona jako wieś czynszowa między 1513 a 1519 rokiem. Jej zasiedlanie przerwała wojna polsko-krzyżacka. Przez długi czas we wsi gospodarował jedynie sołtys Jan Skomacki, który posiadał cztery łany. W 1534 roku ponadto zasiedlone były dalsze cztery łany. W związku z tym starosta Fryderyk von Heydeck sprzedał Janowi oraz Marcinowi Sokołowi i Marcinowi Koltschlotowi dodatkowe cztery łany na prawie magdeburskim, za co zobowiązali się oni do wystawienia jednej służby konnej. W ten sposób Skomack Mały przestał być wsią czynszową i stał się dobrami wolnych. W 1617 r. obszar Skomacka Małego powiększył się o kolejne trzy łany. W XVII w. dobra zmieniały właścicieli: w 1652 roku kupił je Gotfryd von Oelsen, później posiadał je polski szlachcic Czaplic, który po wielkiej epidemii dżumy opuścił wieś z powodu długów. Kolejnym polskim właścicielem był niejaki Łubieński. Następnie dwór został opuszczony. Skomack Mały należał do parafii ewangelickiej w Miłkach.
W 1816 roku była to wolna wieś, w której było czterech gospodarzy. Przed II wojną światową obejmowała ona obszar 202 ha. Po wojnie uruchomiono tu Państwowe Gospodarstwo Rolne Skomack Mały. W latach 1954 – 1972 wieś należała do gromady Talki.
Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:
- 1857 – 42 osoby
- 1933 – 56 osób
- 1939 – 48 osób
- 1970 – 73 osoby (łącznie z Okrągłym)
Zabytki
- cmentarz ewangelicki z XIX wieku
Przypisy
- ↑ bip.warmia.mazury.pl [05.03.2014]
Zobacz też
Skomack Wielki w gminie Stare Juchy
Bibliografia
Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Gminna ewidencja zabytków, w: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wydminy, Wydminy 2009 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]
