Stare Kawkowo

Stare Kawkowo
Stare Kawkowo. Zabytkowa chałupa Stare Kawkowo. Zabytkowa chałupa
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Jonkowo
Liczba ludności (2010)	132
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Stare Kawkowo
Położenie na mapie Polski Stare Kawkowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Stare Kawkowo (niem. Alt Kockendorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jonkowo. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 132 mieszkańców (łącznie z Szatankami).

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Olszyńskim, na wschód od Pasłęki, 9 km na północny zachód od Jonkowa i 14 km na północny zachód od Olsztyna, przy granicy z powiatem ostródzkim.

Dzieje miejscowości

Stare Kawkowo. Kapliczka przydrożna

Wieś została założona prawdopodobnie wraz z Nowym Kawkowem, a więc w 1380 roku, jednak jej przywilej lokacyjny nie zachował się. Jako odrębna wieś wzmiankowana jest w źródłach z połowy XVI wieku jako osada o 39 łanach, zamieszkała przez czynszowników i posiadająca karczmę. Stare Kawkowo poniosło nieznaczne straty podczas ostatniej wojny polsko-krzyżackiej (odłogiem leżały dwa łany). Na początku XVII wieku wieś posiadała już 44 łany ziemi, w tym pięć sołeckich. Podobnie sytuacja wyglądała do połowy XVIII wieku; we wsi w dalszym ciągu funkcjonowała karczma. W 1717 roku Stare Kawkowo miało dwóch sołtysów i 13 chłopów, a przed 1772 rokiem - dwóch sołtysów (łącznie osiem łanów) i 14 gospodarzy.

Na początku XIX wieku w ramach reform uwłaszczeniowych tutejsi chłopi za odszkodowaniem otrzymali uprawianą przez nich ziemię; w 1820 roku wieś posiadała 24 budynki mieszkalne, zaś w 1861 roku obejmowała powierzchnię około 673 ha (w tym ok. 1/10 stanowiły lasy). W czasie plebiscytu 1920 roku za przyłączeniem do Polski nie padł tu żaden głos (za Prusami Wschodnimi - 288 głosów). W okresie międzywojennym Stare Kawkowo miało sklep, karczmę oraz punkt zaopatrywania mieszkańców w naftę na potrzeby gospodarstw domowych.

Obecnie we wsi działa sklep spożywczo-przemysłowy, a także świetlica oraz gospodarstwo agroturystyczne. Mieszkańcy założyli również stowarzyszenie "Kawkowiacy.

Liczba mieszkańców

1820 - 132 osoby

1857 - 293 osoby

1861 - 320 osób

1895 - 388 osób

1933 - 306 osób

1939 - 307 osób

Zabytki

• Kapliczka przydrożna z początku XX wieku
• Chałupa nr 20 z połowy XIX wieku
• Chałupa nr 10 z końca XIX wieku
• Dom nr 33 z XIX wieku

Bibliografia

1. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
2. Syrwid Robert, Warmińska gmina Jonkowo: historia i współczesność, Jonkowo 2010.
3. Historia wsi na stronie gminy Jonkowo [data dostępu: 5.03.2014]
4. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Jonkowo [data dostępu: 5.03.2014]
5. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.03.2014]
6. Deutsche Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 5.03.2014]
7. Ciekawe Mazury.pl [data dostępu: 5.03.2014]

Zobacz też

• Nowe Kawkowo