Wojciechy (gmina Bartoszyce): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
m (Arom przeniósł stronę Wojciechy (gm. Bartoszyce) na Wojciechy (gmina Bartoszyce), bez pozostawienia przekierowania pod starym tytułem) |
|||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Wojciechy ''' (niem. ''Albrechtsdorf'') – | + | ''' Wojciechy ''' (niem. ''Albrechtsdorf'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat bartoszycki|powiecie bartoszyckim]], w [[Bartoszyce (gmina wiejska)|gminie Bartoszyce]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946–1961 wieś wchodziła w skład powiatu górowskiego. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 532 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie Wojciechy i [[Borki (gmina Bartoszyce)|Borki]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Andrzej Wierzbicki]]<ref>[http://gmina-bartoszyce.pl/wykaz-soltysow/ gmina-bartoszyce.pl] [05.03.2014]</ref>. | ||
| + | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Równina Sępopolska|Równinie Sępopolskiej]], 10 km na wschód od [[Bartoszyce|Bartoszyc]]. | Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Równina Sępopolska|Równinie Sępopolskiej]], 10 km na wschód od [[Bartoszyce|Bartoszyc]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa [[Zakon | + | Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa [[Zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]. Została założona w 1335 roku na 80 łanach, na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]] jako własność zakonu, jednak już w drugiej połowie tego samego stulecia przeszła na własność szlacheckiej rodziny Malgedinów. W 1414 roku została spustoszona podczas [[Wojna polsko-krzyżacka 1414 roku|wojny polsko-krzyżackiej]]. W XVIII wieku wieś ponownie należała do państwa i stan te utrzymał się do reform uwłaszczeniowych z początku XIX wieku. |
[[File:Wojciechy. Plebania.jpg|thumb|250 px|left|Wojciechy. Plebania]] | [[File:Wojciechy. Plebania.jpg|thumb|250 px|left|Wojciechy. Plebania]] | ||
| − | |||
| − | Szkołę we wsi założono przy kościele po 1525 roku. W 1737 roku stała się ona placówką państwową. W 1935 roku uczęszczało do niej 129 uczniów, a zatrudnionych było dwóch nauczycieli. Po | + | [[lkwim: Kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Wojciechach|Kościół w Wojciechach]] po raz pierwszy wzmiankowany jest w 1498 roku. Został on zniszczony w 1527 roku, następnie odbudowany, a w 1655 roku przebudowany. W XVIII wieku dalszej przebudowie poddano kruchtę (1720) i wieżę (1751), a w XIX wieku zakrystię (1869). Przed 1945 rokiem była to siedziba parafii ewangelickiej w Wojciechach, a następnie [[Parafia pw. św. Andrzeja Boboli w Wojciechach|parafii rzymskokatolickiej]]. |
| + | |||
| + | Szkołę we wsi założono przy kościele po 1525 roku. W 1737 roku stała się ona placówką państwową. W 1935 roku uczęszczało do niej 129 uczniów, a zatrudnionych było dwóch nauczycieli. Po II wojnie światowej uruchomiono ją ponownie w 1946 roku; pierwszym kierownikiem był [[Stanisław Czarnecki]]. W latach 60. wybudowano dla niej nową siedzibę. | ||
| − | Po II wojnie światowej Wojciechy zostały zagospodarowane przez nowych osadników już w 1945 roku. W latach | + | Po II wojnie światowej Wojciechy zostały zagospodarowane przez nowych osadników już w 1945 roku. W latach 1945–1954 znajdowała się tu siedziba gminy Wojciechy, a następnie, do 1972 roku, gromady. Przy wsi funkcjonował PGR [[Borki]]. W 1983 roku we wsi było 119 budynków mieszkalnych i 128 indywidualnych gospodarstw rolnych o łącznej powierzchni 1182 ha. W Wojciechach znajdował się wówczas urząd pocztowy, dom kultury, ale i sala kinowa na 120 miejsc, ośrodek zdrowia, apteka, świetlica, klub, filia biblioteczna, boisko sportowe, punkt weterynaryjny, sklep spożywczy, sklep przemysłowy, zakład fryzjerski, dwa prywatne zakłady remontowo-budowlane oraz siedziba leśnictwa. |
[[File:Wojciechy. Dawna kaplica baptystów.jpg|thumb|250 px|left|Wojciechy. Dawna kaplica baptystów]] | [[File:Wojciechy. Dawna kaplica baptystów.jpg|thumb|250 px|left|Wojciechy. Dawna kaplica baptystów]] | ||
| − | Liczba mieszkańców | + | Liczba mieszkańców w XIX i XX wieku kształtowała się następująco: |
| − | + | *1857 – 788 osób | |
| − | 1857 | + | *1885 – 1214 osób |
| − | + | *1933 – 882 osoby | |
| − | 1885 | + | *1939 – 841 osób |
| − | + | *1983 – 688 osób | |
| − | 1933 | ||
| − | |||
| − | 1939 | ||
| − | |||
| − | 1983 | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Edukacja == | == Edukacja == | ||
| − | *[[Szkoła Podstawowa im. Jana Brzechwy w Wojciechach]] | + | *[[Szkoła Podstawowa w Wojciechach|Szkoła Podstawowa im. Jana Brzechwy w Wojciechach]] |
| − | |||
| − | |||
== Kultura == | == Kultura == | ||
*[[Wiejski Dom Kultury w Wojciechach]] | *[[Wiejski Dom Kultury w Wojciechach]] | ||
| − | |||
| − | |||
== Turystyka == | == Turystyka == | ||
| − | + | We wsi znajdują się gospodarstwa agroturystyczne należące do [[Bartoszyckie Stowarzyszenie Agroturystyki "Warmiacy"| Bartoszyckiego Stowarzyszenia Agroturystyki "Warmiacy"]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *Kościół pw. św. Andrzeja Boboli z końca XV wieku (przebudowywany w XVII i XIX wieku) wraz z cmentarzem przykościelnym |
| − | * | + | *plebania murowana z przełomu XIX i XX wieku (budynek nr 73) |
| − | * | + | *przykłady budownictwa murowanego z końca XIX wieku (m.in. domy nr 15, 17, 18, 41, 42, 75, 77) oraz z początku XX wieku (domy i budynki gospodarcze) |
| + | {{Przypisy}} | ||
| + | <references/> | ||
| + | == Zobacz też == | ||
| + | *[[Wojciechy (gmina Miłakowo)]] | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | ''Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.<br/> | ||
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | ||
| + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | ||
| + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy Bartoszyce, [http://bip.warmia.mazury.pl/bartoszyce_gmina_wiejska/201/Planowanie_i_zagospodarowanie_przestrzenne/ bip.warmia.mazury.pl] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/preylau.html| verwaltungsgeschichte.de] [05.03.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat bartoszycki]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat bartoszycki]] [[Kategoria: Bartoszyce (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]] |
Wersja z 13:28, 18 wrz 2014
| Wojciechy | |
| | |
 Kościół w Wojciechach
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | bartoszycki |
| Gmina | Bartoszyce |
| Liczba ludności (2010) | 532 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Wojciechy | |
| Położenie na mapie Polski  Wojciechy | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Wojciechy (niem. Albrechtsdorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Bartoszyce. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946–1961 wieś wchodziła w skład powiatu górowskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 532 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie Wojciechy i Borki. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Andrzej Wierzbicki[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Sępopolskiej, 10 km na wschód od Bartoszyc.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa zakonu krzyżackiego. Została założona w 1335 roku na 80 łanach, na prawie chełmińskim jako własność zakonu, jednak już w drugiej połowie tego samego stulecia przeszła na własność szlacheckiej rodziny Malgedinów. W 1414 roku została spustoszona podczas wojny polsko-krzyżackiej. W XVIII wieku wieś ponownie należała do państwa i stan te utrzymał się do reform uwłaszczeniowych z początku XIX wieku.
Kościół w Wojciechach po raz pierwszy wzmiankowany jest w 1498 roku. Został on zniszczony w 1527 roku, następnie odbudowany, a w 1655 roku przebudowany. W XVIII wieku dalszej przebudowie poddano kruchtę (1720) i wieżę (1751), a w XIX wieku zakrystię (1869). Przed 1945 rokiem była to siedziba parafii ewangelickiej w Wojciechach, a następnie parafii rzymskokatolickiej.
Szkołę we wsi założono przy kościele po 1525 roku. W 1737 roku stała się ona placówką państwową. W 1935 roku uczęszczało do niej 129 uczniów, a zatrudnionych było dwóch nauczycieli. Po II wojnie światowej uruchomiono ją ponownie w 1946 roku; pierwszym kierownikiem był Stanisław Czarnecki. W latach 60. wybudowano dla niej nową siedzibę.
Po II wojnie światowej Wojciechy zostały zagospodarowane przez nowych osadników już w 1945 roku. W latach 1945–1954 znajdowała się tu siedziba gminy Wojciechy, a następnie, do 1972 roku, gromady. Przy wsi funkcjonował PGR Borki. W 1983 roku we wsi było 119 budynków mieszkalnych i 128 indywidualnych gospodarstw rolnych o łącznej powierzchni 1182 ha. W Wojciechach znajdował się wówczas urząd pocztowy, dom kultury, ale i sala kinowa na 120 miejsc, ośrodek zdrowia, apteka, świetlica, klub, filia biblioteczna, boisko sportowe, punkt weterynaryjny, sklep spożywczy, sklep przemysłowy, zakład fryzjerski, dwa prywatne zakłady remontowo-budowlane oraz siedziba leśnictwa.
Liczba mieszkańców w XIX i XX wieku kształtowała się następująco:
- 1857 – 788 osób
- 1885 – 1214 osób
- 1933 – 882 osoby
- 1939 – 841 osób
- 1983 – 688 osób
Edukacja
Kultura
Turystyka
We wsi znajdują się gospodarstwa agroturystyczne należące do Bartoszyckiego Stowarzyszenia Agroturystyki "Warmiacy"
Zabytki
- Kościół pw. św. Andrzeja Boboli z końca XV wieku (przebudowywany w XVII i XIX wieku) wraz z cmentarzem przykościelnym
- plebania murowana z przełomu XIX i XX wieku (budynek nr 73)
- przykłady budownictwa murowanego z końca XIX wieku (m.in. domy nr 15, 17, 18, 41, 42, 75, 77) oraz z początku XX wieku (domy i budynki gospodarcze)
Przypisy
- ↑ gmina-bartoszyce.pl [05.03.2014]
Zobacz też
Bibliografia
Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy Bartoszyce, bip.warmia.mazury.pl [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
