Trękus: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Zobacz też) |
(→Położenie) |
||
| Linia 36: | Linia 36: | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], 10 km na południe od [[Olsztyn|Olsztyna]]. | + | Wieś położona jest na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], 10 km na południe od [[Olsztyn|Olsztyna]]. Miejscowość leży na południowym brzegu [[Jezioro Linowskie|Jeziora Linowskiego]]. |
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 21:40, 1 lut 2014
| Trękus | |
| | |
| Trękus Trękus
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Purda |
| Liczba ludności (2010) | 131 (łącznie Trękus, Kołpaki) |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Trękus | |
| Położenie na mapie Polski  Trękus | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Trękus (niem. Gross Trinkhaus) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Purda. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 131 mieszkańców (łącznie Trękus, Kołpaki). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Marek Orłowski[1].
Spis treści
[ukryj]Położenie
Wieś położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, 10 km na południe od Olsztyna. Miejscowość leży na południowym brzegu Jeziora Linowskiego.
Dzieje miejscowości
Teren wsi w XIV stuleciu porastała puszcza. Wieś, jako część większego nadania powstała na mocy przywileju lennego kapituły warmińskiej z 1359 roku. Czterej bracia pruscy zwani Katyothen otrzymali na prawie chełmińskim obszar lasu zwany Absmedie, liczący aż 130 łanów. Ze względu na puszczański charakter obszaru co wiązało się z trudnością jego zasiedlenia, otrzymali zwolnienie z powinności lennych na okres 18 lat. Otrzymali zezwolenie na połów ryb w Jeziorze Linowskim oraz budowę młyna. Najstarszy z braci - Nadraw, otrzymał pas rycerski.
Bracia wyróżnili się zapewne w walce z Litwinami, którzy najechali okolice zimą 1353-1354 roku. Na terenie swych posiadłości założyli kilka wsi: Trękus, Trękusek, Kaborno, Wyrandy. Nazwa Trinkhaus stanowi zniekształcenie pierwotnej nazwy pruskiej, która zapewne pochodziła od pruskiego imienia Trinkuse. Mogła to być osoba, która odziedziczyła część majątku po jednym z braci.
W 1473 roku nowym właścicielem wsi był Albert Witgewalt, który uzyskał odnowienie zaginionego przywileju wsi. Po jego śmierci majątek wrócił do kapituły. Około 1500 roku Trękus został przekształcony w wieś wolnych chłopów czynszowych, osadzonych na prawie chełmińskim. Wieś zasiedlali głównie Prusowie. Pierwszy odnotowany Polak nazywał się Jan Roman.
W 1578 roku wszyscy wolni chłopi byli już Polakami. W XVII wieku wieś liczyła 30 łanów na prawie chełmińskim. W 1673 roku istniał w Trękusie młyn.
Według spisu majątkowego sporządzonego po zaborze Warmii przez Prusy, Trękus był zamieszkany przez 99 osób. W 1836 roku wieś liczyła 112 mieszkańców i 15 budynków. W tym czasie w miejscowości działała szkoła. W 1825 roku do placówki uczęszczało 28 dzieci. Po zakończeniu II wojny światowej gospodarstwo zostało upaństwowione i przyłączone do Państwowego Gospodarstwa Rolnego w Starym Olsztynie.
Zabytki
- Cztery zabytkowe kapliczki warmińskie
- Stara warmińska chałupa, którą w latach 70. XX wieku uratował przed zniszczeniem Władysław Ogrodziński, były dyrektor olsztyńskiego muzeum, twórca Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Bibliografia
- Przewodnik turystyczny po gminie Purda, Purda 2013.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Historia wsi na stronie gminy Purda [data dostępu: 12.11.2013]
- Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 12.11.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]
- Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 12.11.2013]
Przypisy
