Rezerwat Źródła Rzeki Łyny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 16: | Linia 16: | ||
| sekundE= 17 | | sekundE= 17 | ||
}} | }} | ||
| − | '''Rezerwat Źródła Rzeki Łyny im. Prof. Romana Kobendzy''' – | + | '''Rezerwat Źródła Rzeki Łyny im. Prof. Romana Kobendzy''' – rezerwat krajobrazowy utworzony w 1959 r. w pobliżu wsi [[Łyna]] w [[Nidzica (gmina miejsko-wiejska)|gminie Nidzica]] w celu zachowania źródeł [[Rzeka Łyna|rzeki Łyny]] wraz z interesującym zjawiskiem geologicznym, jakim jest wsteczna erozja źródliskowa. Rrezerwat zajmuje obszar 120,54 ha, w tym 112,04 ha lasów, 3,96 gruntów rolnych oraz 0,99 ha wód. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
[[Plik:zrodla lyny tablica.jpg|250px|thumb|right|Tablica informacyjna w rezerwacie]] | [[Plik:zrodla lyny tablica.jpg|250px|thumb|right|Tablica informacyjna w rezerwacie]] | ||
== Fizjogeografia terenu i szata roślinna == | == Fizjogeografia terenu i szata roślinna == | ||
| − | Rezerwat obejmuje rozległą dolinę z wieloma bocznymi wąwozami, na terenie której znajdują się liczne systemy źródliskowe. Zachodzące tu zjawisko erozji wstecznej polega na wymywaniu przez wody wysiękowe piasków | + | Rezerwat obejmuje rozległą dolinę z wieloma bocznymi wąwozami, na terenie której znajdują się liczne systemy źródliskowe. Zachodzące tu zjawisko erozji wstecznej polega na wymywaniu przez wody wysiękowe piasków zalegających na wypiętrzonych w tym miejscu nieprzepuszczalnych iłach mioceńskich. W efekcie tego procesu wytworzyły się półkoliste nisze zwane cyrkami dolinnymi, kształtujące zbocze doliny w prawie pionowe ściany. Dna tych obniżeń znajdują się na wysokości 153 m n.p.m. i są miejscami obniżone o 20 m w stosunku do terenów przyległych. |
| + | |||
| + | Wypływające ze zboczy dziesiątki strumyków dają początek rzece Łynie, która spada kaskadami ku niżej leżącemu wąwozowi, wciętemu do głębokości 60 m w podłoże. Ujście doliny zamyka niewielki (ok. 1,5 ha) staw młyński powstały na skutek wybudowania tamy rzecznej. | ||
| + | |||
| + | Dna cyrków porośnięte są przez roślinność źródliskową, a niżej położone aluwialne doliny porastają zbiorowiska łęgowe z rzadkim drzewostanem łęgowym. Większą część wysoczyzny, która znajduje się w granicach rezerwatu, porastają drzewostany sosnowe, w przeważającej części posadzone na siedlisku grądu subkontynentalnego (''Tilio-Carpinetum''). Wiek tego drzewostanu oceniany jest na 120-140 lat. | ||
| + | |||
| + | Niespotykane ukształtowanie terenu tworzy swoisty mikroklimat. Duża ilość zimnych wód źródlanych oraz obniżenie terenu i jego lesistość powodują utrzymywanie się tu, w porównaniu z terenem otaczającym, niższych temperatur latem i wyższych zimą. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Rośliny == | == Rośliny == | ||
| − | Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie 454 gatunków roślin, w tym: 14 wątrobowców, 78 mchów, 12 paprotników i 350 roślin nasiennych. Wśród nich odnotowano siedem gatunków objętych całkowitą ochroną prawną i 20 podlegających ochronie częściowej (stan na | + | Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie 454 gatunków roślin, w tym: 14 wątrobowców, 78 mchów, 12 paprotników i 350 roślin nasiennych. Wśród nich odnotowano siedem gatunków objętych całkowitą ochroną prawną i 20 podlegających ochronie częściowej (stan na 2002 r.). Do rzadszych gatunków roślin naczyniowych w rezerwacie należą: [[Listera jajowata|''Listera ovata'']], ''Dactylorhiza maculata'', ''D. incarnata'', ''D. majalis'', [[Lilia złotogłów|''Lilium martagon'']], [[Czerniec gronkowy|''Actaea spicata'']], [[Kokorycz wątła|''Corydalis intermedia'']], [[Wierzbownica rózgowata|''Epilobium obscurum'']], [[Nerecznica szerokolistna|''Dryopteris dilatata'']], [[Poziomka wysoka|''Fragaria moschata'']], [[Gwiazdnica bagienna|''Stellaria uliginosa'']] i [[Gwiazdnica długolistna|''S. longifolia'']]. |
<br/> | <br/> | ||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
| − | Rezerwat | + | Rezerwat Źródła Rzeki Łyny został nazwany imieniem Romana Kobendzy (1886-1955) - słynnego polskiego botanika, dendrologa, profesora SGGW - dla podkreślenia jego zasług położonych m.in. na polu ochrony przyrody [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierza Mazurskiego]]. |
| − | Rezerwat wchodzi w skład dwóch obszarów [[Natura 2000]]: | + | Rezerwat wchodzi w skład dwóch obszarów [[Natura 2000]]. Są to: obszar specjalnej ochrony ptaków [[Puszcza Napiwodzko-Ramucka]] (kodPLB280007) oraz specjalny obszar ochrony siedlisk [[Ostoja Napiwodzko Ramucka]] (kod PLH280052). |
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Dąbrowski Stanisław, Polakowski Benon, Wołos Lucjan, ''Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego'', Olsztyn 1999.<br/> | |
| − | <br/> | + | |
| − | W. | + | Pisarek W., Sawicki J., Szczecińska M.,''Flora roślin naczyniowych i mszaków rezerwatu "Źródła rzeki Łyny im. prof. R. Kobendzy"'', "Acta Botanica Warmiae et Masuriae" 2002, nr 2, s. 93-110. <br/> |
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Zobacz też == |
| − | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat_przyrody_%C5%B9r%C3%B3d%C5%82a_Rzeki_%C5%81yny pl.wikipedia.org, | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat_przyrody_%C5%B9r%C3%B3d%C5%82a_Rzeki_%C5%81yny pl.wikipedia.org, rezerwat Źródła Rzeki Łyny] [21.04.2014] |
<br/> | <br/> | ||
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Roman_Kobendza pl.wikipedia.org, Roman Kobendza] [21.04.2014] | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Roman_Kobendza pl.wikipedia.org, Roman Kobendza] [21.04.2014] | ||
Wersja z 10:20, 16 lip 2014
| Rezerwat Źródła Rzeki Łyny im. Prof. Romana Kobendzy | |
| | |
 Głaz w rezerwacie upamiętniający postać prof. Romana Kobendzy | |
| Rodzaj rezerwatu | krajobrazowy |
| Państwo |  Polska
|
| Data utworzenia | 1959 |
| Powierzchnia | 121,04 ha |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Rezerwat Źródła Rzeki Łyny im. Prof. Romana Kobendzy | |
| Położenie na mapie Polski  Rezerwat Źródła Rzeki Łyny im. Prof. Romana Kobendzy | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Rezerwat Źródła Rzeki Łyny im. Prof. Romana Kobendzy – rezerwat krajobrazowy utworzony w 1959 r. w pobliżu wsi Łyna w gminie Nidzica w celu zachowania źródeł rzeki Łyny wraz z interesującym zjawiskiem geologicznym, jakim jest wsteczna erozja źródliskowa. Rrezerwat zajmuje obszar 120,54 ha, w tym 112,04 ha lasów, 3,96 gruntów rolnych oraz 0,99 ha wód.
Spis treści
Fizjogeografia terenu i szata roślinna
Rezerwat obejmuje rozległą dolinę z wieloma bocznymi wąwozami, na terenie której znajdują się liczne systemy źródliskowe. Zachodzące tu zjawisko erozji wstecznej polega na wymywaniu przez wody wysiękowe piasków zalegających na wypiętrzonych w tym miejscu nieprzepuszczalnych iłach mioceńskich. W efekcie tego procesu wytworzyły się półkoliste nisze zwane cyrkami dolinnymi, kształtujące zbocze doliny w prawie pionowe ściany. Dna tych obniżeń znajdują się na wysokości 153 m n.p.m. i są miejscami obniżone o 20 m w stosunku do terenów przyległych.
Wypływające ze zboczy dziesiątki strumyków dają początek rzece Łynie, która spada kaskadami ku niżej leżącemu wąwozowi, wciętemu do głębokości 60 m w podłoże. Ujście doliny zamyka niewielki (ok. 1,5 ha) staw młyński powstały na skutek wybudowania tamy rzecznej.
Dna cyrków porośnięte są przez roślinność źródliskową, a niżej położone aluwialne doliny porastają zbiorowiska łęgowe z rzadkim drzewostanem łęgowym. Większą część wysoczyzny, która znajduje się w granicach rezerwatu, porastają drzewostany sosnowe, w przeważającej części posadzone na siedlisku grądu subkontynentalnego (Tilio-Carpinetum). Wiek tego drzewostanu oceniany jest na 120-140 lat.
Niespotykane ukształtowanie terenu tworzy swoisty mikroklimat. Duża ilość zimnych wód źródlanych oraz obniżenie terenu i jego lesistość powodują utrzymywanie się tu, w porównaniu z terenem otaczającym, niższych temperatur latem i wyższych zimą.
Rośliny
Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie 454 gatunków roślin, w tym: 14 wątrobowców, 78 mchów, 12 paprotników i 350 roślin nasiennych. Wśród nich odnotowano siedem gatunków objętych całkowitą ochroną prawną i 20 podlegających ochronie częściowej (stan na 2002 r.). Do rzadszych gatunków roślin naczyniowych w rezerwacie należą: Listera ovata, Dactylorhiza maculata, D. incarnata, D. majalis, Lilium martagon, Actaea spicata, Corydalis intermedia, Epilobium obscurum, Dryopteris dilatata, Fragaria moschata, Stellaria uliginosa i S. longifolia.
Ciekawostki
Rezerwat Źródła Rzeki Łyny został nazwany imieniem Romana Kobendzy (1886-1955) - słynnego polskiego botanika, dendrologa, profesora SGGW - dla podkreślenia jego zasług położonych m.in. na polu ochrony przyrody Pojezierza Mazurskiego.
Rezerwat wchodzi w skład dwóch obszarów Natura 2000. Są to: obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Napiwodzko-Ramucka (kodPLB280007) oraz specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Napiwodzko Ramucka (kod PLH280052).
Bibliografia
Dąbrowski Stanisław, Polakowski Benon, Wołos Lucjan, Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego, Olsztyn 1999.
Pisarek W., Sawicki J., Szczecińska M.,Flora roślin naczyniowych i mszaków rezerwatu "Źródła rzeki Łyny im. prof. R. Kobendzy", "Acta Botanica Warmiae et Masuriae" 2002, nr 2, s. 93-110.
Zobacz też
pl.wikipedia.org, rezerwat Źródła Rzeki Łyny [21.04.2014]
pl.wikipedia.org, Roman Kobendza [21.04.2014]
