Frączki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Kultura) |
|||
| Linia 40: | Linia 40: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
Obecna nazwa wsi została utworzona po zakończeniu [[II wojna światowa| II wojny światowej]] od imienia Franciszek i nie ma nic wspólnego z oryginalną niemieckojęzyczną nazwą. na wzór innych nazw miejscowości, pochodzących od imienia, w tym przypadku Franciszek. Pierwotna nazwa wsi ulegała na przestrzeni wieków stopniowym przekształceniom:Flemingswalt (1358), Flemingswald (1369), Flemingswalde (1376), Fleminck (1597), Fleming (1615), Flemming (1820). | Obecna nazwa wsi została utworzona po zakończeniu [[II wojna światowa| II wojny światowej]] od imienia Franciszek i nie ma nic wspólnego z oryginalną niemieckojęzyczną nazwą. na wzór innych nazw miejscowości, pochodzących od imienia, w tym przypadku Franciszek. Pierwotna nazwa wsi ulegała na przestrzeni wieków stopniowym przekształceniom:Flemingswalt (1358), Flemingswald (1369), Flemingswalde (1376), Fleminck (1597), Fleming (1615), Flemming (1820). | ||
| − | Miejscowość otrzymała przywilej lokacyjny w rąk biskupa [[Jan Stryprock|Jan Stryprocka]] w roku 1358. Nadanie zobowiązywało zasadźcę do wystawienia kościoła we wsi. W okresie rządów biskupa [[Franciszek Kuuhschmalz| Franciszka Kuhschmalza]] w latach 1424-1457, świątynia we Frączkach była filią kościoła w [[Radostowo|Radostowie]]. W XV wieku w okresie [[wojna polsko-krzyżacka|wojny polsko-krzyżackiej]] w latach 1519-1521 uległ zniszczeniu. Nowa świątynia powstała pod koniec kolejnego stulecia - konsekracji dokonał wówczas w roku 1580 biskup [[Marcin Kromer]]. Po upływie 300 lat na jego miejscu powstał zachowany do czasów obecnych neogotycki kościół, konsekrowany w 1883 roku przez biskupa [[Filip Krementz| Filipa Krementza]]. 21 stycznia 1905 roku biskup [[Andrzej Thiel]] utworzył we Frączkach samodzielną [[rzymskokatolicka parafia pw. św. Marii Magdaleny we Frączkach|parafię]]. | + | Miejscowość otrzymała przywilej lokacyjny w rąk biskupa [[Jan Stryprock|Jan Stryprocka]] w roku 1358. Nadanie zobowiązywało zasadźcę do wystawienia kościoła we wsi. Pierwszym właścicielem wsi był Wilhelm Fleming von Wusen. W okresie rządów biskupa [[Franciszek Kuuhschmalz| Franciszka Kuhschmalza]] w latach 1424-1457, świątynia we Frączkach była filią kościoła w [[Radostowo|Radostowie]]. W XV wieku w okresie [[wojna polsko-krzyżacka|wojny polsko-krzyżackiej]] w latach 1519-1521 uległ zniszczeniu. Nowa świątynia powstała pod koniec kolejnego stulecia - konsekracji dokonał wówczas w roku 1580 biskup [[Marcin Kromer]]. Po upływie 300 lat na jego miejscu powstał zachowany do czasów obecnych neogotycki kościół, konsekrowany w 1883 roku przez biskupa [[Filip Krementz| Filipa Krementza]]. 21 stycznia 1905 roku biskup [[Andrzej Thiel]] utworzył we Frączkach samodzielną [[rzymskokatolicka parafia pw. św. Marii Magdaleny we Frączkach|parafię]]. |
W XIX wieku miejscowość była zamieszkana wyłącznie przez Polaków. | W XIX wieku miejscowość była zamieszkana wyłącznie przez Polaków. | ||
| Linia 50: | Linia 50: | ||
W miejscowości funkcjonuje [[szkoła podstawowa we Frączkach|szkoła podstawowa]]. | W miejscowości funkcjonuje [[szkoła podstawowa we Frączkach|szkoła podstawowa]]. | ||
| − | == | + | == Turystyka == |
| − | + | *Szlak rowerowy: [[Jeziorany]]-[[Lekity]]-[[Derc]]-Frączki-[[Studzianka]]-[[Radostowo]]-[[Studnica]]-Jeziorany | |
| − | [[ | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 60: | Linia 59: | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *Kościół neogotycki z XIX | + | *Kościół neogotycki z XIX wieku pw. św. Marii Magdaleny. |
| − | * | + | *Ceglana kapliczka z końca XIX wieku, zlokalizowana przy kościele |
| − | *Przed II wojną światową | + | *Kapliczka z 1819 roku przy budynku dawnej szkoły |
| + | *Kapliczka przydrożna zlokalizowana przy kamieniu pamiątkowym | ||
| + | *Kapliczka z końca XIX stulecia zlokalizowana przy posesji nr 12 | ||
| + | *Przed II wojną światową w centrum wsi stał pomnik upamiętniający mieszkańców Frączek i Studzianki, poległych w czasie [[I wojna światowa|I wojny światowej]]. Po 1945 roku uległ zniszczeniu. Na ocalałej podmurówce umieszczony został w roku 2008 kamień i tablicę upamiętniającą jubileusz 650-lecia Frączek. | ||
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 12:56, 14 gru 2013
| Frączki | |
| | |
 Neogotycki kościół we Frączkach z XIX wieku.
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Dywity |
| Liczba ludności (2010) | 282 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Frączki | |
| Położenie na mapie Polski  Frączki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Frączki (niem.Fleming) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dywity. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 282 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Maria Preweda[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 23 km na północ od Olsztyna.
Dzieje miejscowości
Obecna nazwa wsi została utworzona po zakończeniu II wojny światowej od imienia Franciszek i nie ma nic wspólnego z oryginalną niemieckojęzyczną nazwą. na wzór innych nazw miejscowości, pochodzących od imienia, w tym przypadku Franciszek. Pierwotna nazwa wsi ulegała na przestrzeni wieków stopniowym przekształceniom:Flemingswalt (1358), Flemingswald (1369), Flemingswalde (1376), Fleminck (1597), Fleming (1615), Flemming (1820). Miejscowość otrzymała przywilej lokacyjny w rąk biskupa Jan Stryprocka w roku 1358. Nadanie zobowiązywało zasadźcę do wystawienia kościoła we wsi. Pierwszym właścicielem wsi był Wilhelm Fleming von Wusen. W okresie rządów biskupa Franciszka Kuhschmalza w latach 1424-1457, świątynia we Frączkach była filią kościoła w Radostowie. W XV wieku w okresie wojny polsko-krzyżackiej w latach 1519-1521 uległ zniszczeniu. Nowa świątynia powstała pod koniec kolejnego stulecia - konsekracji dokonał wówczas w roku 1580 biskup Marcin Kromer. Po upływie 300 lat na jego miejscu powstał zachowany do czasów obecnych neogotycki kościół, konsekrowany w 1883 roku przez biskupa Filipa Krementza. 21 stycznia 1905 roku biskup Andrzej Thiel utworzył we Frączkach samodzielną parafię.
W XIX wieku miejscowość była zamieszkana wyłącznie przez Polaków.
Edukacja
W miejscowości funkcjonuje szkoła podstawowa.
Turystyka
Kultura
We Frączkach działa Stowarzyszenie Nasza Wieś, skupiające się na integracji i aktywizacji mieszkańców oraz popularyzacji walorów historycznych, przyrodniczych i kulturowych regionu. We wsi istnieje również Centrum Kultury i Aktywności. Cyklicznie w miejscowości organizowany jest zlot rowerowy oraz Noc Sobótkowa.
Zabytki
- Kościół neogotycki z XIX wieku pw. św. Marii Magdaleny.
- Ceglana kapliczka z końca XIX wieku, zlokalizowana przy kościele
- Kapliczka z 1819 roku przy budynku dawnej szkoły
- Kapliczka przydrożna zlokalizowana przy kamieniu pamiątkowym
- Kapliczka z końca XIX stulecia zlokalizowana przy posesji nr 12
- Przed II wojną światową w centrum wsi stał pomnik upamiętniający mieszkańców Frączek i Studzianki, poległych w czasie I wojny światowej. Po 1945 roku uległ zniszczeniu. Na ocalałej podmurówce umieszczony został w roku 2008 kamień i tablicę upamiętniającą jubileusz 650-lecia Frączek.
Bibliografia
- Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
- Jadwiszczak Andrzej S., Klimek Robert, Kosińska Teresa, Warmia znana i nieznana: Ługwałd, Spręcowo, Sętal, Nowe Włóki, Plutki, Gradki, Tuławki, Gady, Frączki, Studzianka, Derc, Barczewko, Maruny, Gady 2011.
- Lewicka Daniela, Tomkiewicz Ryszard, Gmina Dywity: teraźniejszość i przeszłość, Olsztyn 1994.
- "Mój Fleming, moje Frączki. Wspomnienia mieszkańców", oprac. hist. Stanisław Achremczyk, Frączki 2008.
- Skurzyński Piotr, Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny, Gdynia 2012.
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 10.12.2013]
- Wikipedia: Frączki [data dostępu: 10.12.2013]
Przypisy
- ↑ http://bip.warmia.mazury.pl/dywity_gmina_wiejska/170/299/Solectwa/ [data dostępu: 4.12.2013]
Zobacz też
