Gizewo: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Zabytki:) |
|||
Linia 6: | Linia 6: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Gizewa | |dopełniacz wsi = Gizewa | ||
− | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = Gizewo.jpg |
− | + | |opis zdjęcia = Siedlisko w Gizewie,źródło: www.siedliskogizewo.123.pl, 12.09.2013. | |
− | |rodzaj miejscowości = wieś | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko - mazurskie | |województwo = warmińsko - mazurskie | ||
|powiat = mrągowski | |powiat = mrągowski | ||
Linia 30: | Linia 30: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
− | <big>'''Gizewo'''</big> (niem. Giesoewen)– wieś sołecka w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Sorkwity. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego. | + | <big>'''Gizewo'''</big> (niem. Giesoewen)– wieś sołecka w Polsce w [[województwo warmińsko - mazurskie |województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat mrągowski| powiecie mrągowskim]], w [[gmina Sorkwity |gminie Sorkwity]]. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do [[województwo olsztyńskie |województwa olsztyńskiego]]. |
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
− | Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów : cześć zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). Ponadto miejscowość położona jest na terenie gminy Sorkwity gdzie występujące osady wiążą się ze zlodowaceniem północnopolskim dwóch faz: leszczyńskiej i pomorskiej. W obszarze gminy znajdują | + | Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla [[powiat mrągowski| powiatu mrągowskiego]], który znajduje się w obrębie dwóch regionów: cześć zachodnia do linii [[Lipowo]] - [[Kosewo]] - [[Baranowo]] - [[Cudnochy]] to obszar wyniesień [[Pojezierze Mrągowskie |Pojezierza Mrągowskiego]]; część wschodnia to [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich]], stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). Ponadto miejscowość położona jest na terenie [[gmina Sorkwity| gminy Sorkwity]] gdzie występujące osady wiążą się ze zlodowaceniem północnopolskim dwóch faz: leszczyńskiej i pomorskiej. W obszarze gminy znajdują się zasoby kruszywa naturalnego oraz kopaliny rolnicze (kreda jeziorna).Występują tutaj dwa ciągi morenowe, które poprzecinane są szeregiem jezior rynnowych (towarzyszą im piaszczysto-żwirowe wały ozów i tworów szczelinowych typu kemów. Do rynien zaliczymy jeziora: [[Stromek]], [[Warpuńskie]], [[Zyndackie]], [[Gielądzkie]], [[Lampasz]]. Wzdłuż [[Jezioro Gielądzkie |Jeziora Gielądzkiego]] i [[Lampackie| Lampackiego]] występują bardzo wysokie strome krawędzie - spadki dochodzą do 40 i więcej stopni nachylenia. Natomiast najwyższy punkt na terenie gminy, na zachód od [[Jezioro Gielądzkie |Jeziora Gielądzkiego]], koło [[Surmówka |Surmówki]] ma wysokość 208 m n.p.m. |
− | Natomiast najwyższy punkt na terenie gminy, na zachód od | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
− | Wieś założona została w 1573 r. Jan von Hoyten – dawny starosta sześcieński sprzedał Wojtkowi Gize ze Stamki, 4 włóki sołeckie za 160 grzywien. W 1573 r. starosta sześcieński – Andrzej Jonasz sprzedał Janowi, Jakubowi i Wawrzyńcowi – synom Gizy 2 włóki. 21, 5 włóki miano obsadzić czynszownikami. Wieś ogółem posiadał 60 włók. Nazwa miejscowości pochodzi od rodziny Gizów. W wyniku klęsk w XVIII w. wiele włók opustoszało. Ok 1760 r. powstała szkoła, w której nauczał Ludwik Monkowius. Gizewo przyjęło kształt ulicówki. | + | Wieś założona została w 1573 r. Jan von Hoyten – dawny starosta sześcieński sprzedał Wojtkowi Gize ze [[Stamka| Stamki]], 4 włóki sołeckie za 160 grzywien. W 1573 r. starosta sześcieński – [[Andrzej Jonasz]] sprzedał Janowi, Jakubowi i Wawrzyńcowi – synom Gizy 2 włóki. 21, 5 włóki miano obsadzić czynszownikami. Wieś ogółem posiadał 60 włók. Nazwa miejscowości pochodzi od rodziny Gizów. W wyniku klęsk w XVIII w. wiele włók opustoszało. Ok 1760 r. powstała szkoła, w której nauczał[[Ludwik Monkowius]]. Gizewo przyjęło kształt ulicówki. W 1785 r. było tu 38 dymów, w 1815 r. – 44, w 1838 r. – 37 . W 1815 r. mieszkały tu 274 osoby, w 1838 r. – 473, w 1939 – 440. W XIX w. wieś zamieszkiwana przez ludność polską wyznania ewangelickiego. Gizewo należała początkowo do [[parafia w Szestnie |parafii w Szestnie]] a potem do [[Warpuny |Warpun]]. |
− | W 1785 r. było tu 38 dymów, w 1815 r. – 44, w 1838 r. – 37 . W 1815 r. mieszkały tu 274 osoby, w 1838 r. – 473, w 1939 – 440 . | ||
− | W XIX w. wieś zamieszkiwana przez ludność polską wyznania ewangelickiego. Gizewo należała początkowo do parafii w Szestnie a potem do Warpun. | ||
Linia 50: | Linia 47: | ||
====Gizewo==== | ====Gizewo==== | ||
− | W miejscowości działa agroturystyka. | + | W miejscowości działa agroturystyka, która wpisuje się w obszar [[turystyka |turystyki]] [[Warmia| Warmii]] i[[Mazury| Mazur]]. |
<br/> | <br/> | ||
Linia 62: | Linia 59: | ||
=== Ludzie związani z miejscowością: === | === Ludzie związani z miejscowością: === | ||
− | Na kartach historii wsi zapisał się nauczyciel Ludwik Monkowius. | + | Na kartach historii wsi zapisał się nauczyciel [[Ludwik Monkowius]]. |
<br/> | <br/> | ||
Linia 79: | Linia 76: | ||
<br/> | <br/> | ||
− | [[Kategoria: Miejscowość]] | + | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: Powiat mrągowski]][[Kategoria:Gmina Sorkwity]][[Kategoria:Wieś sołecka]] |
[[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 18:43, 19 wrz 2013 (CEST) | [[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 18:43, 19 wrz 2013 (CEST) |
Wersja z 16:00, 24 paź 2013
Gizewo | |
| |
Siedlisko w Gizewie,źródło: www.siedliskogizewo.123.pl, 12.09.2013. Siedlisko w Gizewie,źródło: www.siedliskogizewo.123.pl, 12.09.2013.
| |
Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
Państwo | ![]() |
Województwo | warmińsko - mazurskie |
Powiat | mrągowski |
Gmina | Sorkwity |
Sołectwo | Gizewo |
Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) | Pole-obowiązkowe |
Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
Tablice rejestracyjne | NMR |
![]() {{#invoke:Koordynaty|szablon}} |
Gizewo (niem. Giesoewen)– wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Sorkwity. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego.
Spis treści
[ukryj]Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów: cześć zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). Ponadto miejscowość położona jest na terenie gminy Sorkwity gdzie występujące osady wiążą się ze zlodowaceniem północnopolskim dwóch faz: leszczyńskiej i pomorskiej. W obszarze gminy znajdują się zasoby kruszywa naturalnego oraz kopaliny rolnicze (kreda jeziorna).Występują tutaj dwa ciągi morenowe, które poprzecinane są szeregiem jezior rynnowych (towarzyszą im piaszczysto-żwirowe wały ozów i tworów szczelinowych typu kemów. Do rynien zaliczymy jeziora: Stromek, Warpuńskie, Zyndackie, Gielądzkie, Lampasz. Wzdłuż Jeziora Gielądzkiego i Lampackiego występują bardzo wysokie strome krawędzie - spadki dochodzą do 40 i więcej stopni nachylenia. Natomiast najwyższy punkt na terenie gminy, na zachód od Jeziora Gielądzkiego, koło Surmówki ma wysokość 208 m n.p.m.
Dzieje miejscowości
Wieś założona została w 1573 r. Jan von Hoyten – dawny starosta sześcieński sprzedał Wojtkowi Gize ze Stamki, 4 włóki sołeckie za 160 grzywien. W 1573 r. starosta sześcieński – Andrzej Jonasz sprzedał Janowi, Jakubowi i Wawrzyńcowi – synom Gizy 2 włóki. 21, 5 włóki miano obsadzić czynszownikami. Wieś ogółem posiadał 60 włók. Nazwa miejscowości pochodzi od rodziny Gizów. W wyniku klęsk w XVIII w. wiele włók opustoszało. Ok 1760 r. powstała szkoła, w której nauczałLudwik Monkowius. Gizewo przyjęło kształt ulicówki. W 1785 r. było tu 38 dymów, w 1815 r. – 44, w 1838 r. – 37 . W 1815 r. mieszkały tu 274 osoby, w 1838 r. – 473, w 1939 – 440. W XIX w. wieś zamieszkiwana przez ludność polską wyznania ewangelickiego. Gizewo należała początkowo do parafii w Szestnie a potem do Warpun.
Gizewo
W miejscowości działa agroturystyka, która wpisuje się w obszar turystyki Warmii i Mazur.
Kultura
We wsi odbywają się dożynki i festyny. Działa tutaj również świetlica.
Ludzie związani z miejscowością:
Na kartach historii wsi zapisał się nauczyciel Ludwik Monkowius.
Bibliografia:
Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. II, Warszawa 1881, 927 ss.