Katolicka Szkoła Polska w Chaberkowie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 9: | Linia 9: | ||
|Adres = Chaberkowo | |Adres = Chaberkowo | ||
}} | }} | ||
| − | ''' Katolicka Szkoła Polska w | + | ''' Katolicka Szkoła Polska w Chaberkowie''' – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Powstała w 1929 r. i działała do 1939 r. Pierwszym kierownikiem szkoły była nauczycielka [[Maria Zientara-Malewska |Maria Zientara-Malewska]].<br/><br/> |
== Historia == | == Historia == | ||
| − | Szkoła polska w [[Chaberkowo |Chaberkowie]] powstała 10 | + | Szkoła polska w [[Chaberkowo |Chaberkowie]] powstała 10 kwietnia 1929 r. Mieściła się w domu Nowoczenia. Nauczaniem dzieci zajęła się Maria Zientara Malewska. Zorganizowała ogród szkolny oraz prowadziła pogadanki przyrodnicze. Pod koniec maja 1929 r. pracę w szkole podjął nauczyciel [[Jan Hedrych]]. Prowadził zajęcia pozaszkolne z młodzieżą, odwiedzał rodziców, założył chór i zespół teatralny, a także organizował zajęcia sportowe. Przy współudziale nauczyciela [[Edward Turowski |Edwarda Turowskiego]] i przedszkolanek [[Otylia Teszner-Groth |Otylii Teszner-Groth]] i [[ Anna Sendrowska |Anny Sendrowskiej]] przygotował mundurki harcerskie dla dzieci ze szkół w [[Nowa Kaletka| Nowej Kaletce]] i Chaberkowie. Dzieci wystąpiły w tych mundurkach na Święcie Dziecka w [[Gietrzwałd|Gietrzwałdzie]] w 1931 r. Za zbytnią aktywność na rzecz mniejszości polskiej w Prusach Wschodnich Hedrych został pozbawiony prawa nauczania. |
| + | |||
| + | W kwietniu 1932 r. obowiązki kierownika szkoły przejął nauczyciel [[Ryszard Ignacy Goetze]]. Z jego inicjatywy powstała w Chaberkowie drużyna harcerska. W czerwcu 1934 r. władze niemieckie odebrały mu prawo nauczania w Niemczech, ponieważ obywatele polscy nie mogli prowadzić działalności pozalekcyjnej. Na miejsce Goetzego przyszedł nauczyciel [[Ryszard Knosała]]. Łączył on obowiązki zawodowe z pracą w Nowej Kaletce. 10 września 1934 r. w sali szkoły polskiej w Chaberkowie otwarto świetlicę, w której znajdowały się gazety polskie oraz księgozbiór z 56 woluminami. W 1937 r. utworzona przez Ryszarda Knosałę drużyna siatkówki zdobyła pierwszą nagrodę w rozgrywkach międzyszkolnych. | ||
| + | |||
| + | W kwietniu 1939 r. do szkoły uczęszczało 5 dzieci, czyli o dwoje za mało, aby mogła istnieć szkoła polska. Z tego też powodu decyzją władz niemieckich 4 maja 1939 r. szkoła polska w Chaberkowie została zamknięta. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Cele i zadania == | == Cele i zadania == | ||
| − | Szkoła działała na podstawie ''Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim'', która weszła w życie 21 lutego | + | Szkoła działała na podstawie ''Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim'', która weszła w życie 21 lutego 1929 r. |
<br/> | <br/> | ||
== Kadra pedagogiczna == | == Kadra pedagogiczna == | ||
Kierownikami i jednocześnie nauczycielami szkoły byli: | Kierownikami i jednocześnie nauczycielami szkoły byli: | ||
| − | * | + | * Maria Zientara-Malewska |Maria Zientara-Malewska – 1929 |
| − | * | + | * Jan Hedrych – 1929-1932 |
| − | * | + | * Ryszard Ignacy Goetze – 1932-1934 |
| − | * | + | * Ryszard Knosała – 1934-1938 |
| − | * [[Franciszek Schnarbach]] | + | * [[Franciszek Schnarbach]] – 1938-1939 |
== Osiągnięcia == | == Osiągnięcia == | ||
| − | W szkole w | + | W szkole w Chaberkowie 31 sierpnia 1931 r. odbyła się kwartalna konferencja regionalna dla nauczycieli szkół polskich. Była ona formą dokształcania i składała się z lekcji pokazowej, referatu i dyskusji. Lekcję pokazową z języka polskiego prowadził nauczyciel Jan Hedrych, natomiast referat wygłosił nauczyciel [[Bolesław Jeziołowicz]] ze szkoły polskiej w [[Unieszewo |Unieszewie]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Uczniowie/Absolwenci == | == Uczniowie/Absolwenci == | ||
| − | Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Do szkoły w | + | Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Do szkoły w Chaberkowie uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi. W latach 1930-1939 stan liczebny uczniów przedstawiał się następująco: |
| − | * 1929 | + | * 1929 – 5 osób |
| − | * 1930 | + | * 1930 – 12 osób |
| − | * 1931 | + | * 1931 – 17 osób |
| − | * 1932 | + | * 1932 – 13 osób |
| − | * 1933 | + | * 1933 – 15 osób |
| − | * 1934 | + | * 1934 – 17 osób |
| − | * 1935 | + | * 1935 – 16 osób |
| − | * 1936 | + | * 1936 – 13 osób |
| − | * 1937 | + | * 1937 – 13 osób |
| − | * 1938 | + | * 1938 – 9 osób |
| − | * 1939 | + | * 1939 – 5 osób |
| − | Absolwentami Szkoły Polskiej w | + | Absolwentami Szkoły Polskiej w Chaberkowie są m.in. Józef Meyk i Alojzy Hermański, którzy podjęli dalszą naukę w Seminarium Nauczycielskim w Rogoźnie Wielkopolskim, Józef Hermański – uczeń gimnazjum w Bytomiu i Kwidzynie oraz Maria Nowoczeń – uczennica szkoły gospodarczej w [[Malinowo| Malinowie]] koło [[Działdowo |Działdowa]].<br/> |
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
| − | W 1945 r. dom szkoły polskiej w | + | W 1945 r. dom szkoły polskiej w Chaberkowie stał się własnością prywatną rodziny przybyłej z Niemiec. |
== Tablica pamiątkowa == | == Tablica pamiątkowa == | ||
| − | Na budynku byłej szkoły polskiej w | + | Na budynku byłej szkoły polskiej w Chaberkowie umieszczono pamiątkową tablicę z napisem: |
| − | W tym budynku w latach 1929-1939 | + | "W tym budynku w latach 1929-1939 |
mieściła się szkoła polska | mieściła się szkoła polska | ||
| Linia 54: | Linia 58: | ||
świadectwo polskości | świadectwo polskości | ||
| − | Ziemi Warmińskiej. | + | Ziemi Warmińskiej". |
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | |||
Filipkowski Tadeusz, ''Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945-1960'', Warszawa 1978. | Filipkowski Tadeusz, ''Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945-1960'', Warszawa 1978. | ||
| Linia 66: | Linia 69: | ||
Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, ''Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929-1939. W 80-lecie ich utworzenia'', Olsztyn 2010. | Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, ''Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929-1939. W 80-lecie ich utworzenia'', Olsztyn 2010. | ||
| − | Radziszewska Maria, ''"Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929-1939)'', [w:] ''Dziecko w historii - wątek korczakowski'', | + | Radziszewska Maria, ''"Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929-1939)'', [w:] ''Dziecko w historii - wątek korczakowski'', red. Elwira Jolanta Kryńska, Agnieszka Suplicka, Urszula Wróblewska, Białystok 2013. |
| + | |||
| + | Zientara-Malewska Maria, ''Wspomnienia nauczycielki spod znaku Rodła'', Warszawa 1985. | ||
<br/> | <br/> | ||
[[Kategoria: Szkolnictwo]] [[Kategoria: Szkoły polskie w Prusach Wschodnich]] [[Kategoria: Nauczyciele polscy]] [[Kategoria: Prusy Wschodnie]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Gmina Purda]] <br /> | [[Kategoria: Szkolnictwo]] [[Kategoria: Szkoły polskie w Prusach Wschodnich]] [[Kategoria: Nauczyciele polscy]] [[Kategoria: Prusy Wschodnie]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Gmina Purda]] <br /> | ||
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 10:17, 24 kwi 2014
| Katolicka Szkoła Polska w Chaberkowie | |
| | |
![Konferencja nauczycieli szkół polskich w Chaberkowie, źródło: Purda [27.03.2014]](/index.php/Plik:Konferncja_chaberkowo.jpg) Konferencja nauczycieli szkół polskich w Chaberkowie, źródło: Purda [27.03.2014]
| |
| Data założenia: | 10.04.1929 |
| Poziom szkoły: | podstawowy |
| Adres: | Chaberkowo |
Katolicka Szkoła Polska w Chaberkowie – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w Prusach Wschodnich. Powstała w 1929 r. i działała do 1939 r. Pierwszym kierownikiem szkoły była nauczycielka Maria Zientara-Malewska.
Spis treści
Historia
Szkoła polska w Chaberkowie powstała 10 kwietnia 1929 r. Mieściła się w domu Nowoczenia. Nauczaniem dzieci zajęła się Maria Zientara Malewska. Zorganizowała ogród szkolny oraz prowadziła pogadanki przyrodnicze. Pod koniec maja 1929 r. pracę w szkole podjął nauczyciel Jan Hedrych. Prowadził zajęcia pozaszkolne z młodzieżą, odwiedzał rodziców, założył chór i zespół teatralny, a także organizował zajęcia sportowe. Przy współudziale nauczyciela Edwarda Turowskiego i przedszkolanek Otylii Teszner-Groth i Anny Sendrowskiej przygotował mundurki harcerskie dla dzieci ze szkół w Nowej Kaletce i Chaberkowie. Dzieci wystąpiły w tych mundurkach na Święcie Dziecka w Gietrzwałdzie w 1931 r. Za zbytnią aktywność na rzecz mniejszości polskiej w Prusach Wschodnich Hedrych został pozbawiony prawa nauczania.
W kwietniu 1932 r. obowiązki kierownika szkoły przejął nauczyciel Ryszard Ignacy Goetze. Z jego inicjatywy powstała w Chaberkowie drużyna harcerska. W czerwcu 1934 r. władze niemieckie odebrały mu prawo nauczania w Niemczech, ponieważ obywatele polscy nie mogli prowadzić działalności pozalekcyjnej. Na miejsce Goetzego przyszedł nauczyciel Ryszard Knosała. Łączył on obowiązki zawodowe z pracą w Nowej Kaletce. 10 września 1934 r. w sali szkoły polskiej w Chaberkowie otwarto świetlicę, w której znajdowały się gazety polskie oraz księgozbiór z 56 woluminami. W 1937 r. utworzona przez Ryszarda Knosałę drużyna siatkówki zdobyła pierwszą nagrodę w rozgrywkach międzyszkolnych.
W kwietniu 1939 r. do szkoły uczęszczało 5 dzieci, czyli o dwoje za mało, aby mogła istnieć szkoła polska. Z tego też powodu decyzją władz niemieckich 4 maja 1939 r. szkoła polska w Chaberkowie została zamknięta.
Cele i zadania
Szkoła działała na podstawie Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim, która weszła w życie 21 lutego 1929 r.
Kadra pedagogiczna
Kierownikami i jednocześnie nauczycielami szkoły byli:
- Maria Zientara-Malewska |Maria Zientara-Malewska – 1929
- Jan Hedrych – 1929-1932
- Ryszard Ignacy Goetze – 1932-1934
- Ryszard Knosała – 1934-1938
- Franciszek Schnarbach – 1938-1939
Osiągnięcia
W szkole w Chaberkowie 31 sierpnia 1931 r. odbyła się kwartalna konferencja regionalna dla nauczycieli szkół polskich. Była ona formą dokształcania i składała się z lekcji pokazowej, referatu i dyskusji. Lekcję pokazową z języka polskiego prowadził nauczyciel Jan Hedrych, natomiast referat wygłosił nauczyciel Bolesław Jeziołowicz ze szkoły polskiej w Unieszewie.
Uczniowie/Absolwenci
Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w Prusach Wschodnich. Do szkoły w Chaberkowie uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi. W latach 1930-1939 stan liczebny uczniów przedstawiał się następująco:
- 1929 – 5 osób
- 1930 – 12 osób
- 1931 – 17 osób
- 1932 – 13 osób
- 1933 – 15 osób
- 1934 – 17 osób
- 1935 – 16 osób
- 1936 – 13 osób
- 1937 – 13 osób
- 1938 – 9 osób
- 1939 – 5 osób
Absolwentami Szkoły Polskiej w Chaberkowie są m.in. Józef Meyk i Alojzy Hermański, którzy podjęli dalszą naukę w Seminarium Nauczycielskim w Rogoźnie Wielkopolskim, Józef Hermański – uczeń gimnazjum w Bytomiu i Kwidzynie oraz Maria Nowoczeń – uczennica szkoły gospodarczej w Malinowie koło Działdowa.
Ciekawostki
W 1945 r. dom szkoły polskiej w Chaberkowie stał się własnością prywatną rodziny przybyłej z Niemiec.
Tablica pamiątkowa
Na budynku byłej szkoły polskiej w Chaberkowie umieszczono pamiątkową tablicę z napisem:
"W tym budynku w latach 1929-1939
mieściła się szkoła polska
świadectwo polskości
Ziemi Warmińskiej".
Bibliografia
Filipkowski Tadeusz, Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945-1960, Warszawa 1978.
Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919-1939, Olsztyn 1980.
Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929-1939. W 80-lecie ich utworzenia, Olsztyn 2010.
Radziszewska Maria, "Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929-1939), [w:] Dziecko w historii - wątek korczakowski, red. Elwira Jolanta Kryńska, Agnieszka Suplicka, Urszula Wróblewska, Białystok 2013.
Zientara-Malewska Maria, Wspomnienia nauczycielki spod znaku Rodła, Warszawa 1985.
