Katolicka Szkoła Polska w Giławach: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 3: | Linia 3: | ||
|Grafika = | |Grafika = | ||
|Opis_grafiki = | |Opis_grafiki = | ||
| − | |Data_założenia = | + | |Data_założenia = 2 czerwca 1931 r. |
|Poziom_szkoły = podstawowy | |Poziom_szkoły = podstawowy | ||
|Podtyp_szkoły = | |Podtyp_szkoły = | ||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
|Adres = Giławy | |Adres = Giławy | ||
}} | }} | ||
| − | '''Katolicka Szkoła Polska w Giławach''' – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w byłych [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Powstała w 1931 r. i działała do 1939 r. Pierwszym kierownikiem szkoły był | + | '''Katolicka Szkoła Polska w Giławach''' – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w byłych [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Powstała w 1931 r. i działała do 1939 r. Pierwszym kierownikiem szkoły był[[Tomasz Setny]].<br/><br/> |
== Historia == | == Historia == | ||
| − | Szkolę polską w [[Giławy |Giławach]] otwarto 2 czerwca 1931 r. Uruchomiono ją w izbie wynajętej od gospodarza Ziemskiego. Obowiązki kierownika objął | + | Szkolę polską w [[Giławy |Giławach]] otwarto 2 czerwca 1931 r. Uruchomiono ją w izbie wynajętej od gospodarza Ziemskiego. Obowiązki kierownika objął [[Tomasz Setny]]. |
| − | + | W 1932 r. podczas obchodów Święta Dziecka w [[Purda Wielka |Purdzie Wielkiej]] na szkołę w Giławach miał miejsce napad hitlerowskiej bojówki z Pasymia. Napad na szkołę był skierowany przeciwko Setnemu, który był obywatelem polskim. Po tych wydarzeniach liczba dzieci w polskiej szkole zmniejszyła się do 6. W tej sytuacji, aby nie dopuścić do zamknięcia szkoły, [[Towarzystwo Szkolne na Warmię]] dokonało zamiany nauczycieli. Do Giław przyszedł nauczyciel z obywatelstwem niemieckim [[Edward Turowski |Edward Turowski]] z [[Nowa Kaletka |Nowej Kaletki]], zaś do szkoły w Nowej Kaletce przeniesiono Tomasza Setnego. | |
| + | |||
| + | 13 stycznia 1935 r. dzieci giławskiej szkoły wzięły udział w zjeździe dzielnicowym Związku Polaków w Olsztynie. Szkoła w Giławach przetrwała do sierpnia 1939 r., pomimo odebrania prawa nauczania nauczycielowi Edwardowi Turowskiemu i nieustannych nacisków na kolejnego nauczyciela [[Franciszek Schnarbach|Franciszka Schnarbacha]] w celu przejścia do pracy w szkole niemieckiej oraz ciągłej obserwacji nauczyciela [[Paweł Trzciński|Pawła Trzcińskiego]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 14:17, 9 maj 2014
| Katolicka Szkoła Polska w Giławach | |
| | |
| Data założenia: | 2 czerwca 1931 r. |
| Poziom szkoły: | podstawowy |
| Adres: | Giławy |
Katolicka Szkoła Polska w Giławach – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w byłych Prusach Wschodnich. Powstała w 1931 r. i działała do 1939 r. Pierwszym kierownikiem szkoły byłTomasz Setny.
Spis treści
Historia
Szkolę polską w Giławach otwarto 2 czerwca 1931 r. Uruchomiono ją w izbie wynajętej od gospodarza Ziemskiego. Obowiązki kierownika objął Tomasz Setny.
W 1932 r. podczas obchodów Święta Dziecka w Purdzie Wielkiej na szkołę w Giławach miał miejsce napad hitlerowskiej bojówki z Pasymia. Napad na szkołę był skierowany przeciwko Setnemu, który był obywatelem polskim. Po tych wydarzeniach liczba dzieci w polskiej szkole zmniejszyła się do 6. W tej sytuacji, aby nie dopuścić do zamknięcia szkoły, Towarzystwo Szkolne na Warmię dokonało zamiany nauczycieli. Do Giław przyszedł nauczyciel z obywatelstwem niemieckim Edward Turowski z Nowej Kaletki, zaś do szkoły w Nowej Kaletce przeniesiono Tomasza Setnego.
13 stycznia 1935 r. dzieci giławskiej szkoły wzięły udział w zjeździe dzielnicowym Związku Polaków w Olsztynie. Szkoła w Giławach przetrwała do sierpnia 1939 r., pomimo odebrania prawa nauczania nauczycielowi Edwardowi Turowskiemu i nieustannych nacisków na kolejnego nauczyciela Franciszka Schnarbacha w celu przejścia do pracy w szkole niemieckiej oraz ciągłej obserwacji nauczyciela Pawła Trzcińskiego.
Cele i zadania
Szkoła działała na podstawie Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim, która weszła w życie 21 lutego 1929 r.
Kadra pedagogiczna
Kierownikami i jednocześnie nauczycielami szkoły byli:
- Tomasz Setny
- Edward Turowski
- Franciszek Schnarbach
- Paweł Trzciński
Osiągnięcia
W szkole w Giławach 03 września 1938 r. zorganizowano kwartalną konferencję regionalną dla nauczycieli szkół polskich. Konferencja stanowiła formę dokształcania, na której lekcję pokazową przeprowadził nauczyciel Franciszek Schnarbach.
Uczniowie i absolwenci
Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w Prusach Wschodnich. Do szkoły w Giławach uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi. W latach 1931-1939 stan liczebny uczniów przedstawiał się następująco:
- 1931 – 10 osób
- 1932 – 7 osób
- 1933 – 11 osób
- 1934 – 10 osób
- 1935 – 8 osób
- 1936 – 8 osób
- 1937 – 9 osób
- 1938 – 7 osób
- 1939 – 9 osób
Absolwentami Szkoły Polskiej w Giławach są m.in. Paweł Jeleniewski, który podjął dalszą naukę w Gimnazjum Polskim w Bytomiu oraz Jan Margowski - uczeń gimnazjum w Kwidzynie.
Ciekawostki
W 1969 r. z okazji 40-lecia szkolnictwa polskiego na Warmii, Mazurach i Powiślu zorganizowano wycieczkę do Giław, gdzie przygotowano uroczystość m.in. dla Pawła Trzcińskiego – ostatniego nauczyciela szkoły polskiej w Giławach.
Tablica pamiątkowa
Na budynku domu nr 30 w Giławach umieszczono pamiątkową tablicę z napisem:
"Tu w latach 1930–1939
Mieściła się polska szkoła
Świadectwo polskości
Ziemi Warmińskiej".
Bibliografia
Filipkowski Tadeusz, Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945-1960, Warszawa 1978.
Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919-1939, Olsztyn 1980.
Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929-1939. W 80-lecie ich utworzenia, Olsztyn 2010.
Radziszewska Maria, "Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929-1939), [w:] Dziecko w historii - wątek korczakowski, red. Elwira Jolanta Kryńska, Agnieszka Suplicka, Urszula Wróblewska, Białystok 2013.
