Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Bibliografia) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
{{Organizacja Szkolnictwa infobox | {{Organizacja Szkolnictwa infobox | ||
|Nazwa_instytucji = '''Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię z siedzibą w Olsztynie''' | |Nazwa_instytucji = '''Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię z siedzibą w Olsztynie''' | ||
| Linia 8: | Linia 7: | ||
|Adres = Olsztyn | |Adres = Olsztyn | ||
}} | }} | ||
| − | + | ''' Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię z siedzibą w [[Olsztyn | Olsztynie]]''' – katolicka organizacja polska powstała w 1921 r. w [[Olsztyn |Olsztynie]], w [[Prusy Wschodnie |Prusach Wschodnich]]. Działała do 1939 r. Pierwszym prezesem był ks. [[Karol Langwald]].<br/><br/> | |
| − | ''' Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię z siedzibą w [[Olsztyn | Olsztynie]]''' – katolicka organizacja polska powstała w 1921 r. w [[Olsztyn |Olsztynie]], w [[Prusy Wschodnie |Prusach Wschodnich]]. Działała do 1939 r. Pierwszym prezesem był ks. [[Karol Langwald]].<br/> | ||
== Historia == | == Historia == | ||
11.11.1921 r. powołano w [[Olsztyn |Olsztynie]] do życia Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię. Na czele Towarzystwa stanął ks. [[Karol Langwald]]. 24.01.1922 r. odbyło się w [[Olsztyn |Olsztynie]] pierwsze instruktażowe spotkanie Towarzystwa. Zebranie prowadził [[Jan Baczewski]]. Członkowie zobowiązali się do zbierania podpisów rodziców, pragnących posyłać swoje dzieci do polskiej szkoły. Działacze pomimo sprzeciwu władz niemieckich nie ustawali w walce o język polski. W 1923 r. w [[Olsztyn |Olsztynie ]] zorganizowali kurs języka polskiego pod pretekstem kursu kroju i szycia. Przystąpili do akcji wysyłania dzieci na kolonie letnie do Polski. Podjęto ponowne rozmowy z władzami rejencji olsztyńskiej w sprawie wprowadzenia nauczania języka polskiego do szkół publicznych w miejscowościach zamieszkałych w przeważającej mierze przez ludność polską. Towarzystwo przystąpiło jednocześnie do zbierania podpisów pod wnioskami o wprowadzenie języka polskiego w szkołach. Petycje kierowane do władz pruskich napotykały jednak na zdecydowany opór urzędników i pomimo kilkakrotnych zabiegów nie dawały żadnych rezultatów. Doprowadzały jednocześnie do ożywionych wystąpień antypolskich przez organizacje niemieckie. [[Jan Baczewski]] jako poseł do sejmu pruskiego nie ustępował w staraniach o szkoły polskie. Ostatecznie, 31.12.1928 r. Sejm Pruski wydał ordynację ws. uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej, która weszła w życie 21.02.1929 r. Od tej pory Towarzystwo zajęło się organizowaniem polskich szkół oraz walką o ich utrzymanie. Władze niemieckie przerwały działanie polskich szkół i polskich organizacji na [[Warmia |Warmii]] 01.09.1939 r. | 11.11.1921 r. powołano w [[Olsztyn |Olsztynie]] do życia Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię. Na czele Towarzystwa stanął ks. [[Karol Langwald]]. 24.01.1922 r. odbyło się w [[Olsztyn |Olsztynie]] pierwsze instruktażowe spotkanie Towarzystwa. Zebranie prowadził [[Jan Baczewski]]. Członkowie zobowiązali się do zbierania podpisów rodziców, pragnących posyłać swoje dzieci do polskiej szkoły. Działacze pomimo sprzeciwu władz niemieckich nie ustawali w walce o język polski. W 1923 r. w [[Olsztyn |Olsztynie ]] zorganizowali kurs języka polskiego pod pretekstem kursu kroju i szycia. Przystąpili do akcji wysyłania dzieci na kolonie letnie do Polski. Podjęto ponowne rozmowy z władzami rejencji olsztyńskiej w sprawie wprowadzenia nauczania języka polskiego do szkół publicznych w miejscowościach zamieszkałych w przeważającej mierze przez ludność polską. Towarzystwo przystąpiło jednocześnie do zbierania podpisów pod wnioskami o wprowadzenie języka polskiego w szkołach. Petycje kierowane do władz pruskich napotykały jednak na zdecydowany opór urzędników i pomimo kilkakrotnych zabiegów nie dawały żadnych rezultatów. Doprowadzały jednocześnie do ożywionych wystąpień antypolskich przez organizacje niemieckie. [[Jan Baczewski]] jako poseł do sejmu pruskiego nie ustępował w staraniach o szkoły polskie. Ostatecznie, 31.12.1928 r. Sejm Pruski wydał ordynację ws. uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej, która weszła w życie 21.02.1929 r. Od tej pory Towarzystwo zajęło się organizowaniem polskich szkół oraz walką o ich utrzymanie. Władze niemieckie przerwały działanie polskich szkół i polskich organizacji na [[Warmia |Warmii]] 01.09.1939 r. | ||
| Linia 23: | Linia 21: | ||
* Wiceprezes - [[Jan Brzeszczyński]] | * Wiceprezes - [[Jan Brzeszczyński]] | ||
* Sekretarz - [[Jan Baczewski]]. | * Sekretarz - [[Jan Baczewski]]. | ||
| − | |||
== Działalność i patronaty == | == Działalność i patronaty == | ||
Wersja z 07:43, 26 kwi 2014
| Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię z siedzibą w Olsztynie | |
| | |
 Nauczyciele szkół polskich na Warmii powoływani przez Towarzystwo, źródło: Purda [30.03.2014] | |
| Typ instytucji: | organizacja polska w Prusach Wschodnich |
| Powiat: | Warmia |
| Adres: | Olsztyn |
Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię z siedzibą w Olsztynie – katolicka organizacja polska powstała w 1921 r. w Olsztynie, w Prusach Wschodnich. Działała do 1939 r. Pierwszym prezesem był ks. Karol Langwald.
Spis treści
Historia
11.11.1921 r. powołano w Olsztynie do życia Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię. Na czele Towarzystwa stanął ks. Karol Langwald. 24.01.1922 r. odbyło się w Olsztynie pierwsze instruktażowe spotkanie Towarzystwa. Zebranie prowadził Jan Baczewski. Członkowie zobowiązali się do zbierania podpisów rodziców, pragnących posyłać swoje dzieci do polskiej szkoły. Działacze pomimo sprzeciwu władz niemieckich nie ustawali w walce o język polski. W 1923 r. w Olsztynie zorganizowali kurs języka polskiego pod pretekstem kursu kroju i szycia. Przystąpili do akcji wysyłania dzieci na kolonie letnie do Polski. Podjęto ponowne rozmowy z władzami rejencji olsztyńskiej w sprawie wprowadzenia nauczania języka polskiego do szkół publicznych w miejscowościach zamieszkałych w przeważającej mierze przez ludność polską. Towarzystwo przystąpiło jednocześnie do zbierania podpisów pod wnioskami o wprowadzenie języka polskiego w szkołach. Petycje kierowane do władz pruskich napotykały jednak na zdecydowany opór urzędników i pomimo kilkakrotnych zabiegów nie dawały żadnych rezultatów. Doprowadzały jednocześnie do ożywionych wystąpień antypolskich przez organizacje niemieckie. Jan Baczewski jako poseł do sejmu pruskiego nie ustępował w staraniach o szkoły polskie. Ostatecznie, 31.12.1928 r. Sejm Pruski wydał ordynację ws. uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej, która weszła w życie 21.02.1929 r. Od tej pory Towarzystwo zajęło się organizowaniem polskich szkół oraz walką o ich utrzymanie. Władze niemieckie przerwały działanie polskich szkół i polskich organizacji na Warmii 01.09.1939 r.
Cele i zadania instytucji
Celem statutowym Towarzystwa było zachowanie i pielęgnowanie języka polskiego na Warmii i narodowe wychowanie młodzieży polskiej poprzez zakładanie i utrzymanie szkół prywatnych różnego rodzaju, przez wspieranie kształconej młodzieży, przez pielęgnowanie pieśni polskiej, świeckiej i kościelnej.
Założyciele
Prezydium założycielskie Towarzystwa:
- Prezes - ks. Karol Langwald
- Wiceprezes - Jan Brzeszczyński
- Sekretarz - Jan Baczewski.
Działalność i patronaty
W latach 1921-1939 Towarzystwo prowadziło różne formy działalności m.in.:
- Założyło 15 szkół polskich na Warmii w miejscowościach: Chaberkowo, Gietrzwałd, Nowa Kaletka, Unieszewo, Pluski , Woryty, Skajboty, Leszno, Stanclewo, Jaroty , Wymój , Purda , Giławy , Brąswałd, Olsztyn .
- Było inicjatorem otwierania polskich ochronek w miejscowościach: Unieszewo, Chaberkowo, Gietrzwałd, Nowa Kaletka, Pluski, Przykop, Woryty, Purda, Skajboty, Olsztyn.
- Wspierało rozwój bibliotek, świetlic, drużyn harcerskich.
- Patronowało kołom Towarzystw Młodzieży Polskiej.
Oddziałem Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego na Warmię były zebrania Rady Rodzicielskiej, które odbywały się w polskich szkołach.
Ciekawostki
Członkiem zwyczajnym Towarzystwa mógł zostać każdy Polak z Warmii. Musiał tylko mieć ukończone 18 lat, władać językiem polskim i wnieść składkę 12 marek rocznie. Jednorazowa opłata w wysokości 300 marek uprawniała do dożywotniego członkostwa w Towarzystwie.
Bibliografia
Filipkowski Tadeusz, Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945-1960, Warszawa 1978.
Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919-1939, Olsztyn 1980.
Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929-1939. W 80-lecie ich utworzenia, Olsztyn 2010.
Radziszewska Maria, "Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929-1939), [w:] Dziecko w historii - wątek korczakowski, (red.) Elwira Jolanta Kryńska, Agnieszka Suplicka, Urszula Wróblewska, Białystok 2013.
Biskupiec [30.03.2014]
