Ramienica kolczasta: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Rozmieszczenie i ekologia) |
|||
| (Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
|Nazwa rośliny = Ramienica kolczasta | |Nazwa rośliny = Ramienica kolczasta | ||
|Nazwa łacińska = Chara aculeolata | |Nazwa łacińska = Chara aculeolata | ||
| − | | | + | |L = Kütz. in Rchb. |
| − | + | |Pusta linia = | |
| − | |grafika = | + | |grafika = acul.jpg |
| − | |podpis grafiki = | + | |podpis grafiki = Podwodna łąka ramienicowa zbudowana w dużej mierze przez ramienicę omszoną. Autor: Panek. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Stonewort_meadow.jpg Commons Wikimedia] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
|Królestwo = rośliny | |Królestwo = rośliny | ||
| − | |Podkrólestwo = | + | |Podkrólestwo = |
|Gromada = Charophyta | |Gromada = Charophyta | ||
|Klasa = ramienice właściwe | |Klasa = ramienice właściwe | ||
|Rząd = ramienicowce | |Rząd = ramienicowce | ||
|Rodzina = ramienicowate | |Rodzina = ramienicowate | ||
| − | |Rodzaj = | + | |Rodzaj = ramienica |
| − | |Gatunek = | + | |Gatunek = ramienica kolczasta |
|Synonimy = Synonimy | |Synonimy = Synonimy | ||
|Lista synonimów = | |Lista synonimów = | ||
}} | }} | ||
| + | '''Ramienica kolczasta''' (''Chara aculeolata'' Kütz. in Rchb.) – gatunek rośliny należący do rodziny ramienicowatych (''Charophyceae''), rzędu ramienicowców (''Charales''). | ||
| + | <br><br> | ||
| + | === Morfologia === | ||
| + | Ramienica kolczasta jest dość dużym glonem, osiągającym do 80 cm długości. Plecha słabo rozgałęziona, szaro-zielona, zielono-pomarańczowa lub zielona, zwykle silnie inkrustowana węglanem wapnia. Nibyłodyga gruba (0,6-1,8 mm średnicy), a międzywęźla o zmiennej długości (1–10 cm). Wytwarza bulwki chwytnikowe. Roślina jednopienna. Okorowanie dwurzędowe, czasem trzyrzędowe. Rzędy główne wyraźnie przeważają nad bocznymi. Nibyliście długie (1,5–8 cm) i cienkie (0,5 mm średnicy), 7–12 (zwykle 8) w okółku, rzadko dłuższe od międzywęźli, wygięte na zewnątrz. | ||
| + | Nibyliście złożone z 5–7 członów, z których ostatni, zwykle jedno- lub dwukomórkowy, nieokorowany i szerszy od okorowanych. Nibylistki długie i cienkie, zewnętrzne zwykle krótsze od wewnętrznych (na płonnych nibyliściach, zwłaszcza w pierwszych węzłach, zróżnicowanie mniejsze). Wewnętrzne nibylistki dłuższe od lęgni i tępo zakończone. Kolce zmienne o nieregularnych kształtach od małych, brodawkowatych po długie, igłowate. Występują pojedynczo, choć czasem po dwa, trzy w pęczku. W dolnych międzywęźlach słabiej wykształcone. Przylistki bardzo zmienne w dwurzędowych okółkach, zwykle dłuższe w górnym okółku (wałeczkowate lub wałeczkowato-igiełkowate), a w dolnym brodawkowate. Rzadziej oba okółki mało zróżnicowane – wałeczkowato-igiełkowate. | ||
| + | Plemnie dość duże (0,5 mm średnicy), pojedyncze, pomarańczowe, zazwyczaj w trzech, pięciu pierwszych węzłach nibyliści, dwukrotnie mniejsze od lęgni. Lęgnie jasnobrązowe pojedyncze, zazwyczaj w trzech, pięciu pierwszych węzłach nibyliści. Koronka duża (0,2 mm wysokości), lekko rozchylona, o gładkich krawędziach. Oospory ciemnobrązowe. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | === Rozmieszczenie i ekologia === | |
| − | + | Gatunek występujący w wodach słodkich, znosi niewielkie zasolenie. Nie występuje w wodach szybko płynących. Preferuje jeziora o niezbyt wysokiej trofii (mezotroficzne lub słabo eutroficzne), o zasadowych wodach. Obecny zwykle w wodach płytkich litoralu, na mulistym podłożu, gdzie sięga do 4 m głębokości. Może występować w małych zbiornikach (w tym w torfiankach), a nawet rowach. Tworzy zespół roślinny ''Charetum aculeolatae'' w postaci zwartej łąki ramienicowej. | |
| − | |||
| − | + | Występuje na terenie Europy. W Polsce w całym kraju, ale gatunek rzadki. Na Warmii i Mazurach ramienica kolczasta odnotowana została na obszarze [[Natura 2000 Jezioro Karaś]]. | |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
=== Wartość użytkowa === | === Wartość użytkowa === | ||
| − | Ramienica kolczasta | + | Ramienica kolczasta w Polsce jest objęta ochroną całkowitą. Znajduje się na ''Czerwonej liście roślin i grzybów Polski'' jako gatunek wymierający (kategoria E). W Wielkiej Brytanii ma status gatunku narażonego. Występowanie jej zbiorowiska jest podstawą do objęcia zbiornika, w którym występuje, ochroną jako siedlisko przyrodnicze 3140 (twardowodne oligo– i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic ''Charetea'') w systemie Natura 2000. |
<br/> | <br/> | ||
| − | === Ciekawostki === | + | |
| − | Ramienica kolczasta jest zaliczana | + | === Ciekawostki === |
| + | Ramienica kolczasta jest zaliczana do tzw. makroglonów, czyli glonów widocznych gołym okiem, w większości potocznie nazywanych wodorostami. Jest gatunkiem bardzo zmiennym. W płytkich wodach, w strefie falowania, zazwyczaj formy są mniejsze i delikatniejsze, zielone lub zielono-pomarańczowe, natomiast w wodach głębszych tworzy formy bardziej wydłużone, zielone lub szaro-zielone. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | Gatunkami podobnymi do ramienicy kolczastej są ramienica omszona i ramienica zwyczajna | + | Gatunkami podobnymi do ramienicy kolczastej są ramienica omszona i ramienica zwyczajna. |
<br/> | <br/> | ||
| − | Ramienice to bardzo stara, istniejąca od 420 milionów lat grupa | + | Ramienice to bardzo stara, istniejąca od 420 milionów lat grupa makroskopowych glonów, zaliczanych niedawno jeszcze do gromady ''Chlorophyta''. |
<br/> | <br/> | ||
| − | Ramienice ze względu na występowanie w czystowodnych ekosystemach oraz wrażliwość na pogorszenie stanu jakościowego wód uważane są za czułe bioindykatory. Od roku | + | Ramienice ze względu na występowanie w czystowodnych ekosystemach oraz wrażliwość na pogorszenie stanu jakościowego wód uważane są za czułe bioindykatory. Od 2004 roku 20 z 34 gatunków ramienic stwierdzonych w polskich wodach podlega ochronie całkowitej. |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | Pełechaty M., Pukacz A. | + | Pełechaty M., Pukacz A., ''Klucz do oznaczania gatunków ramienic (''Characeae'') w rzekach i jeziorach'', Warszawa, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska/Wydawnictwo Naukowe Gabriel Borowski, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska, 2008, s. 46–47. |
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | |
| − | http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramienica_kolczasta | + | == Zobacz też == |
| − | <br/> | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramienica_kolczasta pl.wikipedia.org, Ramienica kolczasta] [22.10.2014]<br/> |
| − | http://pl.wikipedia.org/wiki/Charophyta | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Charophyta pl.wikipedia.org, Charophyta] [22.10.2014] |
<br/> | <br/> | ||
| − | Dz. U. z 2014 r. | + | Dz. U. z 2014 r., poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin. Źródło: [http://www.dziennikustaw.gov.pl/du/2014/1409/1] |
<br/> | <br/> | ||
| − | http://www.gios.gov.pl//zalaczniki/artykuly/Ramienice_klucz.pdf | + | [http://www.gios.gov.pl//zalaczniki/artykuly/Ramienice_klucz.pdf gios.gov.pl] [22.10.2014] |
<br/> | <br/> | ||
| + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Makroglony pl.wikipedia.org, Makroglony] [22.10.2014] | ||
| − | + | [[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria: Rośliny chronione]] | |
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 12:07, 26 lut 2015
| Ramienica kolczasta | |
| | |
| Chara aculeolata | |
| Kütz. in Rchb. | |
 Podwodna łąka ramienicowa zbudowana w dużej mierze przez ramienicę omszoną. Autor: Panek. Źródło: Commons Wikimedia | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Gromada | Charophyta |
| Klasa | ramienice właściwe |
| Rząd | ramienicowce |
| Rodzina | ramienicowate |
| Rodzaj | ramienica |
| Gatunek | ramienica kolczasta |
| Synonimy | |
Ramienica kolczasta (Chara aculeolata Kütz. in Rchb.) – gatunek rośliny należący do rodziny ramienicowatych (Charophyceae), rzędu ramienicowców (Charales).
Spis treści
Morfologia
Ramienica kolczasta jest dość dużym glonem, osiągającym do 80 cm długości. Plecha słabo rozgałęziona, szaro-zielona, zielono-pomarańczowa lub zielona, zwykle silnie inkrustowana węglanem wapnia. Nibyłodyga gruba (0,6-1,8 mm średnicy), a międzywęźla o zmiennej długości (1–10 cm). Wytwarza bulwki chwytnikowe. Roślina jednopienna. Okorowanie dwurzędowe, czasem trzyrzędowe. Rzędy główne wyraźnie przeważają nad bocznymi. Nibyliście długie (1,5–8 cm) i cienkie (0,5 mm średnicy), 7–12 (zwykle 8) w okółku, rzadko dłuższe od międzywęźli, wygięte na zewnątrz.
Nibyliście złożone z 5–7 członów, z których ostatni, zwykle jedno- lub dwukomórkowy, nieokorowany i szerszy od okorowanych. Nibylistki długie i cienkie, zewnętrzne zwykle krótsze od wewnętrznych (na płonnych nibyliściach, zwłaszcza w pierwszych węzłach, zróżnicowanie mniejsze). Wewnętrzne nibylistki dłuższe od lęgni i tępo zakończone. Kolce zmienne o nieregularnych kształtach od małych, brodawkowatych po długie, igłowate. Występują pojedynczo, choć czasem po dwa, trzy w pęczku. W dolnych międzywęźlach słabiej wykształcone. Przylistki bardzo zmienne w dwurzędowych okółkach, zwykle dłuższe w górnym okółku (wałeczkowate lub wałeczkowato-igiełkowate), a w dolnym brodawkowate. Rzadziej oba okółki mało zróżnicowane – wałeczkowato-igiełkowate.
Plemnie dość duże (0,5 mm średnicy), pojedyncze, pomarańczowe, zazwyczaj w trzech, pięciu pierwszych węzłach nibyliści, dwukrotnie mniejsze od lęgni. Lęgnie jasnobrązowe pojedyncze, zazwyczaj w trzech, pięciu pierwszych węzłach nibyliści. Koronka duża (0,2 mm wysokości), lekko rozchylona, o gładkich krawędziach. Oospory ciemnobrązowe.
Rozmieszczenie i ekologia
Gatunek występujący w wodach słodkich, znosi niewielkie zasolenie. Nie występuje w wodach szybko płynących. Preferuje jeziora o niezbyt wysokiej trofii (mezotroficzne lub słabo eutroficzne), o zasadowych wodach. Obecny zwykle w wodach płytkich litoralu, na mulistym podłożu, gdzie sięga do 4 m głębokości. Może występować w małych zbiornikach (w tym w torfiankach), a nawet rowach. Tworzy zespół roślinny Charetum aculeolatae w postaci zwartej łąki ramienicowej.
Występuje na terenie Europy. W Polsce w całym kraju, ale gatunek rzadki. Na Warmii i Mazurach ramienica kolczasta odnotowana została na obszarze Natura 2000 Jezioro Karaś.
Wartość użytkowa
Ramienica kolczasta w Polsce jest objęta ochroną całkowitą. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski jako gatunek wymierający (kategoria E). W Wielkiej Brytanii ma status gatunku narażonego. Występowanie jej zbiorowiska jest podstawą do objęcia zbiornika, w którym występuje, ochroną jako siedlisko przyrodnicze 3140 (twardowodne oligo– i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic Charetea) w systemie Natura 2000.
Ciekawostki
Ramienica kolczasta jest zaliczana do tzw. makroglonów, czyli glonów widocznych gołym okiem, w większości potocznie nazywanych wodorostami. Jest gatunkiem bardzo zmiennym. W płytkich wodach, w strefie falowania, zazwyczaj formy są mniejsze i delikatniejsze, zielone lub zielono-pomarańczowe, natomiast w wodach głębszych tworzy formy bardziej wydłużone, zielone lub szaro-zielone.
Gatunkami podobnymi do ramienicy kolczastej są ramienica omszona i ramienica zwyczajna.
Ramienice to bardzo stara, istniejąca od 420 milionów lat grupa makroskopowych glonów, zaliczanych niedawno jeszcze do gromady Chlorophyta.
Ramienice ze względu na występowanie w czystowodnych ekosystemach oraz wrażliwość na pogorszenie stanu jakościowego wód uważane są za czułe bioindykatory. Od 2004 roku 20 z 34 gatunków ramienic stwierdzonych w polskich wodach podlega ochronie całkowitej.
Bibliografia
Pełechaty M., Pukacz A., Klucz do oznaczania gatunków ramienic (Characeae) w rzekach i jeziorach, Warszawa, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska/Wydawnictwo Naukowe Gabriel Borowski, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska, 2008, s. 46–47.
Zobacz też
pl.wikipedia.org, Ramienica kolczasta [22.10.2014]
pl.wikipedia.org, Charophyta [22.10.2014]
Dz. U. z 2014 r., poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin. Źródło: [1]
gios.gov.pl [22.10.2014]
pl.wikipedia.org, Makroglony [22.10.2014]
