Jan Leo: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna) |
|||
| (Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 21: | Linia 21: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | ''' Jan Leo ''' (ur. w 1572 r. w [[Jeziorany|Jezioranach]], zm. 18 stycznia 1635 r. w [[Dobre Miasto|Dobrym Mieście]]) – ksiądz katolicki, proboszcz parafii w [[ | + | ''' Jan Leo ''' (ur. w 1572 r. w [[Jeziorany|Jezioranach]], zm. 18 stycznia 1635 r. w [[Dobre Miasto|Dobrym Mieście]]) – ksiądz katolicki, proboszcz parafii w [[Kiwity|Kiwitach]], kanonik i archiprezbiter dobromiejski, kronikarz [[Warmia|Warmii]]. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| − | + | [[Plik:J. Leo_1.jpg|thumb|right|290px|Współczesne wydanie dzieła Jana Leo Olsztyn 2008. | |
| − | + | ]] | |
| − | |||
==Życiorys== | ==Życiorys== | ||
| − | Był synem szewca Antoniego Leo oraz Elżbiety. Przez wiele lat był związany z [[Lidzbark Warmiński|Lidzbarkiem Warmińskim]] i [[Parafia pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Kiwitach |parafią w Kiwitach | + | Był synem szewca Antoniego Leo oraz Elżbiety. Przez wiele lat był związany z [[Lidzbark Warmiński|Lidzbarkiem Warmińskim]] i [[Parafia pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Kiwitach |parafią w Kiwitach]]. |
| − | + | Naukę rozpoczął w [[Jeziorany|Jezioranach]] w szkole parafialnej. Mając 15 lat, 1 maja 1587 r. przyjechał do [[Braniewo|Braniewa]], gdzie podjął studia w seminarium diecezjalnym. Z polecenia ówczesnego biskupa warmińskiego [[lkwim:Marcin Kromer|Marcina Kromer]] rozpoczął też naukę w braniewskim [[Kolegium Hosianum w Braniewie|kolegium jezuickim]] (Collegium Hosianum). 19 września 1587 r. z rąk tegoż biskupa otrzymał niższe święcenia kapłańskie, a 1 września września 1594 roku w [[lkwim:Kaplica na zamku w Lidzbarku Warmińskim|kaplicy zamkowej w Lidzbarku Warmińskim]] został wyświęcony na subdiakona przez nuncjusza papieskiego Germanika de Malaspina. 20 maja 1595 r. w Broku odebrał diakonat z rąk biskupa płockiego Alberta (Wojciecha) Baranowskiego, natomiast 6 sierpnia tego roku w Lidzbarku Warmińskim otrzymał święcenia kapłańskie z rąk biskupa chełmińskiego [[Piotr Tylicki |Piotra Tylickiego]]. | |
| − | Naukę rozpoczął w [[Jeziorany|Jezioranach]] w szkole parafialnej. Mając 15 lat, 1 maja 1587 r. przyjechał do [[Braniewo|Braniewa]], gdzie podjął studia w seminarium diecezjalnym. Z polecenia ówczesnego biskupa warmińskiego [[lkwim:Marcin Kromer|Marcina Kromer]] rozpoczął też naukę w [[Kolegium Hosianum w Braniewie|kolegium jezuickim]] (Collegium Hosianum). 19 września 1587 r. z rąk tegoż biskupa otrzymał niższe święcenia kapłańskie, a 1 września września 1594 roku w [[lkwim:Kaplica na zamku w Lidzbarku Warmińskim|kaplicy zamkowej w Lidzbarku Warmińskim]] został wyświęcony na subdiakona przez nuncjusza papieskiego | + | |
| + | Burzliwy okres wojen szwedzkich spędził, chroniąc się w różnych częściach Polski, m.in. w klasztorze cystersów w Wągrowcu, następnie u przyjaciela, starosty czerskiego Adama Parysa na Mazowszu. Tam też napisał dzieło swojego życia, pierwszą kronikę warmińską: ''Historia Prussiae''. | ||
| + | |||
| + | Do Dobrego Miasta powrócił w listopadzie 1629 r. po zawarciu rozejmu w Altmarku (Starym Mieście), by spędzić tu ostatnie lata życia. Zmarł 18 stycznia 1635 r. Tam też został pochowany, początkowo przy schodach naprzeciwko ołtarza św. Anny, gdzie umieszczono epitafium, które w 1749 r. przeniesiono na środek kościoła. Dziś znajduje się ono w posadzce [[lkwim:Bazylika Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście|kościoła kolegiackiego w Dobrym Mieście]]. | ||
===Działalność=== | ===Działalność=== | ||
| − | Tuż po wyświęceniu był kapelanem na dworze kardynała [[Andrzej Batory|Andrzeja Batorego]] i wikariuszem w kaplicy zamkowej w Lidzbarku Warmińskim. 9 lipca 1597 r. został proboszczem w [[Kwity|Kwitach]], gdzie działał przez następne lata, jednocześnie opiekując się filią w [[Sułowo|Sułowie]]. Od 2 grudnia 1610 do połowy 1619 r. pełnił obowiązki proboszcza [[Parafia pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Lidzbarku Warmińskim | parafii pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Lidzbarku Warmińskim]]. Piastował także funkcję dziekana. 14 stycznia 1615 r. biskup [[Szymon Rudnicki]] mianował go honorowym kanonikiem w Dobrym Mieście. 2 maja 1619 r. został kanonikiem rezydującym tamtejszej kapituły kolegiackiej (do 19 czerwca 1619 r.). 25 lutego 1622 r. otrzymał z rąk administratora biskupstwa warmińskiego, [[Michał Działyński|Michała Działyńskiego]], inwesturę na dziekana kapituły w Dobrym Mieście. Jednocześnie został proboszczem w Dobrym Mieście, kaznodzieją przy kolegiacie i archiprezbitrem. | + | Tuż po wyświęceniu był kapelanem na dworze kardynała [[Andrzej Batory|Andrzeja Batorego]] i wikariuszem w kaplicy zamkowej w Lidzbarku Warmińskim. 9 lipca 1597 r. został proboszczem w [[Kwity|Kwitach]], gdzie działał przez następne lata, jednocześnie opiekując się filią w [[Sułowo|Sułowie]]. Od 2 grudnia 1610 do połowy 1619 r. pełnił obowiązki proboszcza [[Parafia pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Lidzbarku Warmińskim |parafii pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Lidzbarku Warmińskim]]. Piastował także funkcję dziekana. 14 stycznia 1615 r. biskup [[Szymon Rudnicki]] mianował go honorowym kanonikiem w Dobrym Mieście. 2 maja 1619 r. został kanonikiem rezydującym tamtejszej kapituły kolegiackiej (do 19 czerwca 1619 r.). 25 lutego 1622 r. otrzymał z rąk administratora biskupstwa warmińskiego, [[Michał Działyński|Michała Działyńskiego]], inwesturę na dziekana kapituły w Dobrym Mieście. Jednocześnie został proboszczem w Dobrym Mieście, kaznodzieją przy kolegiacie i archiprezbitrem. |
| − | |||
Był jednym z delegatów z archiprezbiteratu jeziorańskiego na synod diecezjalny zwołany na 16 listopada 1610 roku przez biskupa Szymona Prudnickiego do ówczesnej stolicy [[Warmia|Warmii]] – Lidzbarka Warmińskiego. W 1624 roku zrezygnował z funkcji archiprezbitera, aby poświęcić się badaniom historycznym. | Był jednym z delegatów z archiprezbiteratu jeziorańskiego na synod diecezjalny zwołany na 16 listopada 1610 roku przez biskupa Szymona Prudnickiego do ówczesnej stolicy [[Warmia|Warmii]] – Lidzbarka Warmińskiego. W 1624 roku zrezygnował z funkcji archiprezbitera, aby poświęcić się badaniom historycznym. | ||
| Linia 56: | Linia 57: | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Osoby|Leo, Jan]] |
[[Kategoria: Duchowni rzymskokatoliccy|Leo, Jan]] | [[Kategoria: Duchowni rzymskokatoliccy|Leo, Jan]] | ||
| − | [[Kategoria: Pisarze i poeci|Leo, Jan]] | + | [[Kategoria:Ludzie kultury|Leo, Jan]] [[Kategoria:Pisarze i poeci|Leo, Jan]] |
| − | [[Kategoria: Badacze historii i kultury|Leo, Jan]] | + | [[Kategoria:Badacze historii i kultury|Leo, Jan]] |
[[Kategoria: Powiat olsztyński|Leo, Jan]] | [[Kategoria: Powiat olsztyński|Leo, Jan]] | ||
[[Kategoria: Jeziorany (gmina miejsko-wiejska)|Leo, Jan)]] | [[Kategoria: Jeziorany (gmina miejsko-wiejska)|Leo, Jan)]] | ||
Aktualna wersja na dzień 09:59, 25 sie 2015
| Jan Leo | |
| | |
| Data i miejsce urodzenia | 1572 r. Jeziorany |
| Data i miejsce śmierci | 18 stycznia 1635 r. Dobre Miasto |
Jan Leo (ur. w 1572 r. w Jezioranach, zm. 18 stycznia 1635 r. w Dobrym Mieście) – ksiądz katolicki, proboszcz parafii w Kiwitach, kanonik i archiprezbiter dobromiejski, kronikarz Warmii.
Życiorys
Był synem szewca Antoniego Leo oraz Elżbiety. Przez wiele lat był związany z Lidzbarkiem Warmińskim i parafią w Kiwitach.
Naukę rozpoczął w Jezioranach w szkole parafialnej. Mając 15 lat, 1 maja 1587 r. przyjechał do Braniewa, gdzie podjął studia w seminarium diecezjalnym. Z polecenia ówczesnego biskupa warmińskiego Marcina Kromer rozpoczął też naukę w braniewskim kolegium jezuickim (Collegium Hosianum). 19 września 1587 r. z rąk tegoż biskupa otrzymał niższe święcenia kapłańskie, a 1 września września 1594 roku w kaplicy zamkowej w Lidzbarku Warmińskim został wyświęcony na subdiakona przez nuncjusza papieskiego Germanika de Malaspina. 20 maja 1595 r. w Broku odebrał diakonat z rąk biskupa płockiego Alberta (Wojciecha) Baranowskiego, natomiast 6 sierpnia tego roku w Lidzbarku Warmińskim otrzymał święcenia kapłańskie z rąk biskupa chełmińskiego Piotra Tylickiego.
Burzliwy okres wojen szwedzkich spędził, chroniąc się w różnych częściach Polski, m.in. w klasztorze cystersów w Wągrowcu, następnie u przyjaciela, starosty czerskiego Adama Parysa na Mazowszu. Tam też napisał dzieło swojego życia, pierwszą kronikę warmińską: Historia Prussiae.
Do Dobrego Miasta powrócił w listopadzie 1629 r. po zawarciu rozejmu w Altmarku (Starym Mieście), by spędzić tu ostatnie lata życia. Zmarł 18 stycznia 1635 r. Tam też został pochowany, początkowo przy schodach naprzeciwko ołtarza św. Anny, gdzie umieszczono epitafium, które w 1749 r. przeniesiono na środek kościoła. Dziś znajduje się ono w posadzce kościoła kolegiackiego w Dobrym Mieście.
Działalność
Tuż po wyświęceniu był kapelanem na dworze kardynała Andrzeja Batorego i wikariuszem w kaplicy zamkowej w Lidzbarku Warmińskim. 9 lipca 1597 r. został proboszczem w Kwitach, gdzie działał przez następne lata, jednocześnie opiekując się filią w Sułowie. Od 2 grudnia 1610 do połowy 1619 r. pełnił obowiązki proboszcza parafii pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Lidzbarku Warmińskim. Piastował także funkcję dziekana. 14 stycznia 1615 r. biskup Szymon Rudnicki mianował go honorowym kanonikiem w Dobrym Mieście. 2 maja 1619 r. został kanonikiem rezydującym tamtejszej kapituły kolegiackiej (do 19 czerwca 1619 r.). 25 lutego 1622 r. otrzymał z rąk administratora biskupstwa warmińskiego, Michała Działyńskiego, inwesturę na dziekana kapituły w Dobrym Mieście. Jednocześnie został proboszczem w Dobrym Mieście, kaznodzieją przy kolegiacie i archiprezbitrem.
Był jednym z delegatów z archiprezbiteratu jeziorańskiego na synod diecezjalny zwołany na 16 listopada 1610 roku przez biskupa Szymona Prudnickiego do ówczesnej stolicy Warmii – Lidzbarka Warmińskiego. W 1624 roku zrezygnował z funkcji archiprezbitera, aby poświęcić się badaniom historycznym.
Największa praca Jana Leo: Dzieje Prus (Historia Prussiae) została wydana pośmiertnie w Braniewie w 1725 r. dzięki staraniom kanoników dobromiejskich. W 2008 roku ukazało się tłumaczenie na język polski Dziejów Prus przygotowane przez biskupa Juliana Wojtkowskiego.
Ufundował bractwo kapłańskie w Lidzbarku Warmińskim. 23 września 1623 r. przekazał wikarii dobromiejskiej swój ogród. W grudniu tego roku uposażył szpital dla ubogich.
Ciekawostki
Wśród kilku opublikowanych prac historyka znajduje się dedykowana biskupowi Szymonowi Rudnickiemu relacja o cudzie w Jezioranach w roku 1577, napisana wierszem (wydana w Braniewie w 1612 r.).
Zobacz też
Jan Leo, oprac. Zbigniew Nowak, materiał na stronie internetowej ipsb.nina.gov.pl [ 19.01.2015 r.]
Bibliografia
Kopiczko Andrzej, Kanonicy dobromiejscy 1521-1771, W: Słownik Biograficzny Kapituły Kolegiackiej w Dobrym Mieście, Olsztyn 1999, s. 75-76.
Kopiczko Andrzej, Duchowieństwo katolickie diecezji warmińskiej w latach 1525-1821, Część I. Słownik, Olsztyn 2000.
Przeracki Jerzy, Sławni obywatele Dobrego Miasta, "Rocznik Dobromiejski", T. 4 (2010) [wyd. 2011], s. 207-208.
Janusz Filipkowski, Jan Leo - kanonik dobromiejski i autor "Dziejów Prus", "Rocznik Dobromiejski", T. 2 (2008), s. 192-201.
Leo Jan, Dzieje Prus, z braniewskiego, wyd. r. 1725 przeł. Julian Wojtkowski, Olsztyn, [Julian Wojtkowski], 2008.
- Strony zawierające wywołania szablonów z parametrami o takich samych nazwach
- Duchowni rzymskokatoliccy
- Ludzie kultury
- Pisarze i poeci
- Badacze historii i kultury
- Powiat olsztyński
- Jeziorany (gmina miejsko-wiejska)
- Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)
- Powiat lidzbarski
- Lidzbark Warmiński
- Kiwity (gmina wiejska)
- 1501-1600
- 1601-1700
