Jan Schmidt: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Praca) |
|||
| (Nie pokazano 18 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 10: | Linia 10: | ||
|imię przy narodzeniu = | |imię przy narodzeniu = | ||
|data śmierci = 18 maja 1759 r. | |data śmierci = 18 maja 1759 r. | ||
| − | |miejsce śmierci = | + | |miejsce śmierci = Reszel |
|przyczyna śmierci = | |przyczyna śmierci = | ||
|miejsce spoczynku = | |miejsce spoczynku = | ||
| Linia 20: | Linia 20: | ||
|wikicytaty = | |wikicytaty = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }}<br/> | + | }} |
| + | ''' Jan Chrystian Schmidt ''' (ur. ok. 1701 r., zm. 18 maja 1759 r. [[Reszel|Reszlu]]) – rzeźbiarz, rajca miejski. | ||
| + | <br/><br/> | ||
| + | ==Życiorys== | ||
| + | Nie jest znane dokładne miejsce urodzenia rzeźbiarza. Źródła wskazują na kilka miejsc, z jakich mógł pochodzić. Są to: Saksonia, [[Reszel]], [[Królewiec]] lub Warszawa. Wiadomo, że był synem Jana Schmidta (ur. 1656), również rzeźbiarza i stolarza, a także prawdopodobnie wnukiem (lub krewnym) Jana Schmidta (1629-1701) też zajmującego się tym rzemiosłem. Data urodzin została oszacowana na podstawie długości życia artysty odnotowanej w aktach zgonów kościoła parafialnego w Reszlu. | ||
| − | + | Przypuszczalnie Jan Chrystian był konwertytą, który ok. 1723 r. porzucił wyznanie kalwińskie i przeszedł na katolicyzm. 6 (9?) listopada 1724 r. ożenił się z Elżbietą Peucker (córką rzeźbiarza [[Krzysztof Peucker|Krzysztofa Peuckera]]). Ze związku urodziło się jedenaścioro dzieci: Jan Krzysztof, Andrzej, Jan Szymon, Bernard, Józef, [[Chrystian Bernard Schmidt|Chrystian Bernard]], Antoni Wawrzyniec, [[Franciszek Schmidt|Franciszek Ksawery]], Filip, jedyna córka Elżbieta oraz Ludwik. Jan Chrystian owdowiał 15 czerwca 1753 r. Ożenił się ponownie z Katarzyną (nieznaną z nazwiska). Ślub najprawdopodobniej odbył się w jej rodzinnej miejscowości, poza Reszlem. Zmarł w wieku 58 lat. | |
| − | == | + | ===Szkoła i wykształcenie=== |
| − | + | Brak bliższych informacji o jego wykształceniu. Większość źródeł podaje, że praktykował u [[Krzysztof Peucker|Krzysztofa Peuckera]], późniejszego teścia, w jego warsztacie w Reszlu. Przypuszcza się jednak, że wcześniej pobierał nauki w Warszawie lub nawet Dreźnie, zaś do Reszla i warsztatu Peuckera trafił nie jako czeladnik, ale ukształtowany młody artysta poszukujący zatrudnienia. W 1732 r. był już majstrem i realizował samodzielnie zlecenia. | |
| − | === | + | ===Działalność=== |
| − | + | Do wczesnych prac Jana Chrystiana należą wykonane w 1734 r. wraz z [[Jan Frey|Janem Freyem]] z Braniewa [[lkwim:Kapliczki różańcowe przy drodze z Reszla do Świętej Lipki|kapliczki różańcowe z piaskowca]] przy drodze z Reszla do [[Święta Lipka|Świętej Lipki]]. | |
| − | |||
| − | |||
Znanych jest obecnie dziesięć prac Jana Chrystiana Schmidta potwierdzonych źródłowo, z których nie wszystkie zachowały się do dzisiaj: | Znanych jest obecnie dziesięć prac Jana Chrystiana Schmidta potwierdzonych źródłowo, z których nie wszystkie zachowały się do dzisiaj: | ||
| − | *[[lkwim:Rzeźba Matki Bożej Niepokalanej w Bazylice w Świętej Lipce |Immaculata w Świętej Lipce]] (1732) – kamienna figura Marii Niepokalanie Poczętej | + | *[[lkwim:Rzeźba Matki Bożej Niepokalanej w Bazylice w Świętej Lipce |Immaculata w Świętej Lipce]] (1732) – kamienna figura Marii Niepokalanie Poczętej |
| − | *Ołtarz główny w kościele bernardynów w Barczewie (1734-1736) – ufundowany przez małżeństwo z Braniewa (Jana Citt i jego żony) | + | *[[lkwim:Ołtarz główny w kościele pw. św. Andrzeja Apostoła w Barczewie|Ołtarz główny w kościele bernardynów w Barczewie]] (1734-1736) – ufundowany przez małżeństwo z Braniewa (Jana Citt i jego żony) |
| − | *Ołtarz główny w kościele jezuitów w Grodnie (1736-1737) – w ramach kontraktu z rektorem kolegium w Grodnie – Antonim Chądzyńskim | + | *Ołtarz główny w kościele jezuitów w Grodnie (1736-1737) – w ramach kontraktu z rektorem kolegium w Grodnie – Antonim Chądzyńskim |
| − | *dwa ołtarze z kościoła w Kadynach: św. Antoniego i św. Franciszka (1736-1738) | + | *[[lkwim:Ołtarze z kościoła pw. św. Antoniego Padewskiego w Kadynach|dwa ołtarze z kościoła w Kadynach]]: św. Antoniego i św. Franciszka (1736-1738) |
| − | *cztery ołtarze boczne w kościele bernardynów w Barczewie (1745) | + | *cztery ołtarze boczne w [[lkwim:Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła w Barczewie|kościele bernardynów w Barczewie]] (1745) |
| − | *ołtarz Matki Boskiej Bolesnej w kościele parafialnym w Reszlu (lata 50 | + | *[[lkwim:Kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Reszlu|ołtarz Matki Boskiej Bolesnej w kościele parafialnym w Reszlu]] (lata 50. XVIII w.) |
Najpewniej spod dłuta Jana Chrystiana Schmidta wyszły ponadto: | Najpewniej spod dłuta Jana Chrystiana Schmidta wyszły ponadto: | ||
| − | *[[lkwim:Figura Matki Bożej na Lipie w Bazylice w Świętej Lipce|figura Marii na lipie w Świętej Lipce]] (ok. 1727) | + | *[[lkwim:Figura Matki Bożej na Lipie w Bazylice w Świętej Lipce|figura Marii na lipie w Świętej Lipce]] (ok. 1727) |
| − | *[[lkwim:Kamienny krucyfiks w kościele Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Świętej Lipce| krucyfiks ze Świętej Lipki]] (1727); | + | *[[lkwim:Kamienny krucyfiks w kościele Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Świętej Lipce|krucyfiks ze Świętej Lipki]] (1727) |
| − | *ołtarz św. Franciszka w kościele bernardynów w Barczewie (ok. 1736) | + | *ołtarz główny z [[lkwim:Kościół pw. św. Bartłomieja w Jezioranach|kościoła w Jezioranach]] (1734); |
| − | *[[Ołtarz główny w kościele pw. Świętego Krzyża w Braniewie|ołtarz główny]] i ołtarze boczne w [[Kościół pw. Świętego Krzyża w Braniewie|kościele Świętego Krzyża w Braniewie]] (lata 30 | + | *[[lkwim:Ołtarz główny w kościele pw. św. Andrzeja Apostoła i św. Rocha w Ramsowie |ołtarz główny w kościele w Ramsowie]] (1740) |
| − | *[[Ołtarz Świętego Krzyża z kościoła pw. św. Katarzyny w Braniewie|ołtarz Świętego Krzyża w kościele św. Katarzyny w Braniewie]] (lata 30 | + | *[[lkwim:Ołtarz św. Franciszka w kościele pw. św. Andrzeja Apostoła w Barczewie|ołtarz św. Franciszka w kościele bernardynów w Barczewie]] (ok. 1736) |
| − | *ołtarz główny w Ornecie (między 1739-1744) | + | *[[lkwim:Ołtarz św. Walentego w kościele pw. Świętego Krzyża w Braniewie|ołtarz św. Walentego w kościele pw. Świętego Krzyża w Braniewie]] (ok. 1740) |
| − | *[[Ambona w kościele pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Ornecie|ambona w Ornecie]] (1740-1744) | + | *[[lkwim:Ołtarz główny w kościele pw. Świętego Krzyża w Braniewie|ołtarz główny]] i ołtarze boczne w [[lkwim:Kościół pw. Świętego Krzyża w Braniewie|kościele Świętego Krzyża w Braniewie]] (lata 30. XVIII w.) |
| − | *ołtarz główny w kościele w Ramsowie (1740) | + | *[[lkwim:Ołtarz Świętego Krzyża z kościoła pw. św. Katarzyny w Braniewie|ołtarz Świętego Krzyża w kościele św. Katarzyny w Braniewie]] (lata 30. XVIII w.) |
| − | *ołtarz główny w kościele w Osetniku (1742) | + | *[[lkwim:Ołtarz główny w kościele pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Ornecie|ołtarz główny w Ornecie]] (między 1739-1744) |
| − | *figury na ołtarzu głównym w kościele w Henrykowie (lata 30-te XVIII w.) | + | *[[lkwim:Ambona w kościele pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Ornecie|ambona w Ornecie]] (1740-1744) |
| − | *figury św. Jana Chrzciciela i św. Józefa [[Kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Reszlu|w kościele w Reszlu]] (ok. 1740) | + | *ołtarz główny w [[lkwim:Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła i św. Rocha w Ramsowie|kościele w Ramsowie]] (1740) |
| − | *figury Marii i anioła na prospekcie organowym w kościele w Chwalęcinie (I poł. XVIII w.) | + | *[[lkwim:Ołtarz główny z kościoła pw. św. Jakuba Starszego w Osetniku|ołtarz główny w kościele w Osetniku]] (1742) |
| − | *fragmenty dekoracji ambony w w kościele w Chruścielu (lata 30-te XVIII w.) | + | *figury na ołtarzu głównym w [[lkwim:Kościół pw. św. Katarzyny w Henrykowie|kościele w Henrykowie]] (lata 30-te XVIII w.) |
| + | *figury św. Jana Chrzciciela i św. Józefa [[lkwim:Kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Reszlu|w kościele w Reszlu]] (ok. 1740) | ||
| + | *figury Marii i anioła na prospekcie organowym w [[lkwim:Sanktuarium Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie|kościele w Chwalęcinie]] (I poł. XVIII w.) | ||
| + | *fragmenty dekoracji ambony w [[lkwim:Kościół pw. Trójcy Świętej w Chruścielu|kościele w Chruścielu]] (lata 30-te XVIII w.) | ||
i inne rzeźby w kościołach na terenie [[Warmia|Warmii]], m.in. [[Braniewo|Braniewie]], [[Reszel|Reszlu]], [[Orneta|Ornecie]], [[Olsztyn|Olsztynie]]. | i inne rzeźby w kościołach na terenie [[Warmia|Warmii]], m.in. [[Braniewo|Braniewie]], [[Reszel|Reszlu]], [[Orneta|Ornecie]], [[Olsztyn|Olsztynie]]. | ||
| Linia 59: | Linia 64: | ||
Stylistykę dzieł Jana Christiana wyróżnia przede wszystkim upozowanie tworzonych postaci, równowaga w kompozycji pracy, a także barokowe, mistrzowsko wykonywane bogactwo draperii. | Stylistykę dzieł Jana Christiana wyróżnia przede wszystkim upozowanie tworzonych postaci, równowaga w kompozycji pracy, a także barokowe, mistrzowsko wykonywane bogactwo draperii. | ||
| − | ===Działalność społeczna | + | ===Działalność społeczna=== |
| − | Nie później niż w 1724 r. został członkiem miejskiej ławy w Reszlu. W dokumentach | + | Nie później niż w 1724 r. został członkiem miejskiej ławy w Reszlu. W dokumentach poza mianem rzeźbiarza i stolarza określany był jako: ''civil'', czyli obywatel, ''Famatus Dominus'', ''consul'', czyli rajca. W połowie lat 30. XVIII wieku został członkiem rady miejskiej. W latach 1738-1748 był prowizorem kościoła parafialnego. Zapewne sprawował też inne urzędy miejskie. |
==Ciekawostki== | ==Ciekawostki== | ||
| Linia 66: | Linia 71: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | + | Przeracki Jerzy, ''Artyści działający na Warmii w XVIII wieku (Krzysztof Peucker, Jan Chrystian Schmidt, Chrystian Bernard Schmidt, Krzysztof Sand, Jan Witt, Jan Ignacy Witt, Jan Antoni Frey, Piotr Andrzej Kolberg i Józef Joachim Korzeniewski)'', „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, 2011, nr 3, s. 441-499.<br/> | |
| − | + | Smoliński Mariusz, ''Rzeźbiarz Jan Chrystian Schmidt. Rola Warmii jako prowincji artystycznej w XVIII wieku'', Olsztyn 2006.<br/> | |
| − | + | Wagner Arkadiusz, ''Warsztat rzeźbiarski Chrystiana Bernarda Schmidta na Warmii'', Olsztyn 2007, OBN, s. 50-60.<br/> | |
| + | Wagner Arkadiusz, ''Problemy atrybucyjne późnobarokowej rzeźby warmińskiej : J. Chr. Schmidt, J. Frey i K. Perwanger a barokizacja kościoła p.w. św. Jana Chrzciciela w Ornecie'', "Komunikaty Mazursko-Warmińskie" 2001, nr 1, s. 17-32.<br/> | ||
| + | Baranowski Andrzej Józef, ''Barok wileński na artystycznej mapie Europy Środkowej'', "Biuletyn Historii Sztuki" 2011, nr 3/4, s. 281-340.<br/> | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Osoby|Schmidt, Jan Chrystian]] |
| − | [[Kategoria: Rzeźbiarze| Schmidt, Jan Chrystian]] | + | [[Kategoria:Ludzie kultury|Schmidt, Jan Chrystian]] [[Kategoria:Rzeźbiarze|Schmidt, Jan Chrystian]] |
| − | [[Kategoria: Reszel (gmina miejsko-wiejska)| Schmidt, Jan Chrystian]] | + | [[Kategoria: Reszel (gmina miejsko-wiejska)|Schmidt, Jan Chrystian]] |
| − | [[Kategoria: Powiat kętrzyński| Schmidt, Jan Chrystian]] | + | [[Kategoria: Powiat kętrzyński|Schmidt, Jan Chrystian]] |
| − | [[Kategoria: 1701-1800| Schmidt, Jan Chrystian]] | + | [[Kategoria: 1701-1800|Schmidt, Jan Chrystian]] |
Aktualna wersja na dzień 10:02, 25 sie 2015
| Jan Chrystian Schmidt | |
| | |
| Data i miejsce urodzenia | ok. 1701 r. nieznane |
| Data i miejsce śmierci | 18 maja 1759 r. Reszel |
Jan Chrystian Schmidt (ur. ok. 1701 r., zm. 18 maja 1759 r. Reszlu) – rzeźbiarz, rajca miejski.
Spis treści
Życiorys
Nie jest znane dokładne miejsce urodzenia rzeźbiarza. Źródła wskazują na kilka miejsc, z jakich mógł pochodzić. Są to: Saksonia, Reszel, Królewiec lub Warszawa. Wiadomo, że był synem Jana Schmidta (ur. 1656), również rzeźbiarza i stolarza, a także prawdopodobnie wnukiem (lub krewnym) Jana Schmidta (1629-1701) też zajmującego się tym rzemiosłem. Data urodzin została oszacowana na podstawie długości życia artysty odnotowanej w aktach zgonów kościoła parafialnego w Reszlu.
Przypuszczalnie Jan Chrystian był konwertytą, który ok. 1723 r. porzucił wyznanie kalwińskie i przeszedł na katolicyzm. 6 (9?) listopada 1724 r. ożenił się z Elżbietą Peucker (córką rzeźbiarza Krzysztofa Peuckera). Ze związku urodziło się jedenaścioro dzieci: Jan Krzysztof, Andrzej, Jan Szymon, Bernard, Józef, Chrystian Bernard, Antoni Wawrzyniec, Franciszek Ksawery, Filip, jedyna córka Elżbieta oraz Ludwik. Jan Chrystian owdowiał 15 czerwca 1753 r. Ożenił się ponownie z Katarzyną (nieznaną z nazwiska). Ślub najprawdopodobniej odbył się w jej rodzinnej miejscowości, poza Reszlem. Zmarł w wieku 58 lat.
Szkoła i wykształcenie
Brak bliższych informacji o jego wykształceniu. Większość źródeł podaje, że praktykował u Krzysztofa Peuckera, późniejszego teścia, w jego warsztacie w Reszlu. Przypuszcza się jednak, że wcześniej pobierał nauki w Warszawie lub nawet Dreźnie, zaś do Reszla i warsztatu Peuckera trafił nie jako czeladnik, ale ukształtowany młody artysta poszukujący zatrudnienia. W 1732 r. był już majstrem i realizował samodzielnie zlecenia.
Działalność
Do wczesnych prac Jana Chrystiana należą wykonane w 1734 r. wraz z Janem Freyem z Braniewa kapliczki różańcowe z piaskowca przy drodze z Reszla do Świętej Lipki.
Znanych jest obecnie dziesięć prac Jana Chrystiana Schmidta potwierdzonych źródłowo, z których nie wszystkie zachowały się do dzisiaj:
- Immaculata w Świętej Lipce (1732) – kamienna figura Marii Niepokalanie Poczętej
- Ołtarz główny w kościele bernardynów w Barczewie (1734-1736) – ufundowany przez małżeństwo z Braniewa (Jana Citt i jego żony)
- Ołtarz główny w kościele jezuitów w Grodnie (1736-1737) – w ramach kontraktu z rektorem kolegium w Grodnie – Antonim Chądzyńskim
- dwa ołtarze z kościoła w Kadynach: św. Antoniego i św. Franciszka (1736-1738)
- cztery ołtarze boczne w kościele bernardynów w Barczewie (1745)
- ołtarz Matki Boskiej Bolesnej w kościele parafialnym w Reszlu (lata 50. XVIII w.)
Najpewniej spod dłuta Jana Chrystiana Schmidta wyszły ponadto:
- figura Marii na lipie w Świętej Lipce (ok. 1727)
- krucyfiks ze Świętej Lipki (1727)
- ołtarz główny z kościoła w Jezioranach (1734);
- ołtarz główny w kościele w Ramsowie (1740)
- ołtarz św. Franciszka w kościele bernardynów w Barczewie (ok. 1736)
- ołtarz św. Walentego w kościele pw. Świętego Krzyża w Braniewie (ok. 1740)
- ołtarz główny i ołtarze boczne w kościele Świętego Krzyża w Braniewie (lata 30. XVIII w.)
- ołtarz Świętego Krzyża w kościele św. Katarzyny w Braniewie (lata 30. XVIII w.)
- ołtarz główny w Ornecie (między 1739-1744)
- ambona w Ornecie (1740-1744)
- ołtarz główny w kościele w Ramsowie (1740)
- ołtarz główny w kościele w Osetniku (1742)
- figury na ołtarzu głównym w kościele w Henrykowie (lata 30-te XVIII w.)
- figury św. Jana Chrzciciela i św. Józefa w kościele w Reszlu (ok. 1740)
- figury Marii i anioła na prospekcie organowym w kościele w Chwalęcinie (I poł. XVIII w.)
- fragmenty dekoracji ambony w kościele w Chruścielu (lata 30-te XVIII w.)
i inne rzeźby w kościołach na terenie Warmii, m.in. Braniewie, Reszlu, Ornecie, Olsztynie.
W 1759 r. warsztat po nim przejął syn Chrystian Bernard. Stylistykę dzieł Jana Christiana wyróżnia przede wszystkim upozowanie tworzonych postaci, równowaga w kompozycji pracy, a także barokowe, mistrzowsko wykonywane bogactwo draperii.
Działalność społeczna
Nie później niż w 1724 r. został członkiem miejskiej ławy w Reszlu. W dokumentach poza mianem rzeźbiarza i stolarza określany był jako: civil, czyli obywatel, Famatus Dominus, consul, czyli rajca. W połowie lat 30. XVIII wieku został członkiem rady miejskiej. W latach 1738-1748 był prowizorem kościoła parafialnego. Zapewne sprawował też inne urzędy miejskie.
Ciekawostki
Jan Chrystian wielokrotnie podawał do chrztu dzieci pochodzące z ważnych rodów reszelskich, z rodzin burmistrzów, radnych i ławników. Świadczy to o silnych powiązaniach artysty ze środowiskiem osób wpływowych w mieście, co wpłynęło znacząco na rozwój jego kariery artystycznej.
Bibliografia
Przeracki Jerzy, Artyści działający na Warmii w XVIII wieku (Krzysztof Peucker, Jan Chrystian Schmidt, Chrystian Bernard Schmidt, Krzysztof Sand, Jan Witt, Jan Ignacy Witt, Jan Antoni Frey, Piotr Andrzej Kolberg i Józef Joachim Korzeniewski), „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, 2011, nr 3, s. 441-499.
Smoliński Mariusz, Rzeźbiarz Jan Chrystian Schmidt. Rola Warmii jako prowincji artystycznej w XVIII wieku, Olsztyn 2006.
Wagner Arkadiusz, Warsztat rzeźbiarski Chrystiana Bernarda Schmidta na Warmii, Olsztyn 2007, OBN, s. 50-60.
Wagner Arkadiusz, Problemy atrybucyjne późnobarokowej rzeźby warmińskiej : J. Chr. Schmidt, J. Frey i K. Perwanger a barokizacja kościoła p.w. św. Jana Chrzciciela w Ornecie, "Komunikaty Mazursko-Warmińskie" 2001, nr 1, s. 17-32.
Baranowski Andrzej Józef, Barok wileński na artystycznej mapie Europy Środkowej, "Biuletyn Historii Sztuki" 2011, nr 3/4, s. 281-340.
