Kierpajny Wielkie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(Utworzono nową stronę "{{Wieś infobox |nazwa = Kierpajny Wielkie |herb wsi = |flaga wsi = |herb artykuł = |dopełniacz wsi =...") |
|||
| (Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
|zdjęcie = Kierpajny Wielkie - wozownia.jpg | |zdjęcie = Kierpajny Wielkie - wozownia.jpg | ||
| − | |opis zdjęcia = Kierpajny Wielkie - wozownia<br/> | + | |opis zdjęcia = Kierpajny Wielkie - wozownia.<br/> Autor: Krzysztof Kisiel. Źródło: [http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/7082/Kierpajny_Wielkie/ www.polskiezabytki.pl] |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = braniewski | |powiat = braniewski | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 144 | + | |liczba ludności = 144<ref name="p1"/> |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | '''Kierpajny Wielkie''' (niem. ''Gross Körpen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat braniewski|powiecie braniewskim]], w [[Pieniężno (gmina miejsko-wiejska)|gminie Pieniężno]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [10.02.2015]</ref>. W 2010 roku liczyła 144 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie: Kierpajny Wielkie, [[Kierpajny Małe]]. Funkcję sołtysa sprawuje [[Krzysztof Kisiel]]<ref>[http://bip.pieniezno.pl/?cid=91 BIP Urzędu Gminy Pieniężno]</ref>. | + | '''Kierpajny Wielkie''' (niem. ''Gross Körpen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat braniewski|powiecie braniewskim]], w [[Pieniężno (gmina miejsko-wiejska)|gminie Pieniężno]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [10.02.2015]</ref>. W 2010 roku miejscowość liczyła 144 mieszkańców<ref name="p1">Łącznie miejscowości: Kierpajny Wielkie, Kierpajny Małe</ref>. W skład sołectwa wchodzą wsie: Kierpajny Wielkie, [[Kierpajny Małe]]. Funkcję sołtysa sprawuje [[Krzysztof Kisiel]]<ref>[http://bip.pieniezno.pl/?cid=91 BIP Urzędu Gminy Pieniężno]</ref>. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| Linia 35: | Linia 35: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Pierwsze wzmianki na temat wsi pochodzą z 1280 roku. Początkowo stanowiła ona tzw. wielką własność, w XVIII wieku uzyskała status majątku szlacheckiego<ref name=" | + | Pierwsze wzmianki na temat wsi pochodzą z 1280 roku. Początkowo stanowiła ona tzw. wielką własność ziemską, w XVIII wieku uzyskała status majątku szlacheckiego<ref name="p2">''Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.</ref>. |
| − | W okresie okupacji Warmii przez Brandeburczyków, dobra rycerskie Kierpajny należały do Warmiaka, który uzyskał tytuł szlachecki - Jakuba Marquarta; majątek liczył | + | W okresie okupacji Warmii przez Brandeburczyków, dobra rycerskie Kierpajny należały do Warmiaka, który uzyskał tytuł szlachecki - Jakuba Marquarta; majątek liczył wówczas 15 łanów chełmińskich. Kolejnych właścicieli sugeruje herb (skrzyżowane klucze) znajdujący się po zachodniej stronie dworu - herb rodu von Schimmelpfennig, do którego majątek należał w okresie zaboru pruskiego. Po wymarciu Schimmelpfennigów dobra w Kierpajnach drogą koligacji objęli Buhlowie, za zgodą króla mieli oni prawo używać nazwiska poprzednich właścicieli - był to dla nich duży awans społeczny. Drugi herb (róg/rogi jelenie w godle), widniejący na budynku od strony dziedzińca, wskazuje na związek z dobrami w Kierpajnach Wielkich rodu zu Dohna. W 1889 roku wieś liczyła 6 zagród rozlokowanych po zachodniej stronie folwarku.<br/> |
Nie ma informacji na temat ostatnich przedwojennych właścicieli dworu i majątku w Kierpajnach Wielkich. Po 1945 roku stał się on częścią utworzonego we wsi [[Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR)|PGR-u]].<br/> | Nie ma informacji na temat ostatnich przedwojennych właścicieli dworu i majątku w Kierpajnach Wielkich. Po 1945 roku stał się on częścią utworzonego we wsi [[Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR)|PGR-u]].<br/> | ||
Obecnie dwór i park są własnością prywatną. | Obecnie dwór i park są własnością prywatną. | ||
| − | We wsi działa świetlica prowadzona przez [[Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Wsi Kierpajny Wielkie "Euroster"]] oraz jednostka | + | We wsi działa świetlica prowadzona przez [[Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Wsi Kierpajny Wielkie "Euroster"]] oraz jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.<br/> |
| − | Funkcjonuje kaplica pw. | + | Funkcjonuje kaplica pw. Świętej Rodziny, będąca kaplicą filialną [[Parafia pw. św. Jana Ewangelisty i Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Długoborze|parafii pw. św. Jana Ewangelisty i Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Długoborze]]. |
| − | + | ||
==Zabytki== | ==Zabytki== | ||
*częściowo zachowany średniowieczny układ ruralistyczny | *częściowo zachowany średniowieczny układ ruralistyczny | ||
| − | *zespół dworski (dwór, wozownia, spichrz oraz | + | *zespół dworski (dwór, wozownia, spichrz oraz park) wybudowany w XVIII wieku, przebudowany pod koniec XIX wieku |
*[[Kapliczki| kapliczka warmińska]] we wsi | *[[Kapliczki| kapliczka warmińska]] we wsi | ||
| Linia 58: | Linia 58: | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| + | Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [10.02.2015]<br/> | ||
''Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.<br/> | ''Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.<br/> | ||
| − | + | Plan odnowy miejscowości Kierpajny Wielkie w gminie Pieniężno na lata 2010-2017.<br/> | |
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [09.02.2015]<br/> | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [09.02.2015]<br/> | ||
[http://bip.pieniezno.pl/?cid=91 BIP Urzędu Gminy Pieniężno] [09.02.2015]<br/> | [http://bip.pieniezno.pl/?cid=91 BIP Urzędu Gminy Pieniężno] [09.02.2015]<br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 08:50, 27 kwi 2015
| Kierpajny Wielkie | |
| | |
 Kierpajny Wielkie - wozownia.
Autor: Krzysztof Kisiel. Źródło: www.polskiezabytki.pl | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | braniewski |
| Gmina | Pieniężno |
| Liczba ludności (2010) | 144[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Kierpajny Wielkie | |
| Położenie na mapie Polski  Kierpajny Wielkie | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Kierpajny Wielkie (niem. Gross Körpen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Pieniężno. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego[2]. W 2010 roku miejscowość liczyła 144 mieszkańców[1]. W skład sołectwa wchodzą wsie: Kierpajny Wielkie, Kierpajny Małe. Funkcję sołtysa sprawuje Krzysztof Kisiel[3].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, około 11 km na południowy-zachód od Pieniężna.
Dzieje miejscowości
Pierwsze wzmianki na temat wsi pochodzą z 1280 roku. Początkowo stanowiła ona tzw. wielką własność ziemską, w XVIII wieku uzyskała status majątku szlacheckiego[4].
W okresie okupacji Warmii przez Brandeburczyków, dobra rycerskie Kierpajny należały do Warmiaka, który uzyskał tytuł szlachecki - Jakuba Marquarta; majątek liczył wówczas 15 łanów chełmińskich. Kolejnych właścicieli sugeruje herb (skrzyżowane klucze) znajdujący się po zachodniej stronie dworu - herb rodu von Schimmelpfennig, do którego majątek należał w okresie zaboru pruskiego. Po wymarciu Schimmelpfennigów dobra w Kierpajnach drogą koligacji objęli Buhlowie, za zgodą króla mieli oni prawo używać nazwiska poprzednich właścicieli - był to dla nich duży awans społeczny. Drugi herb (róg/rogi jelenie w godle), widniejący na budynku od strony dziedzińca, wskazuje na związek z dobrami w Kierpajnach Wielkich rodu zu Dohna. W 1889 roku wieś liczyła 6 zagród rozlokowanych po zachodniej stronie folwarku.
Nie ma informacji na temat ostatnich przedwojennych właścicieli dworu i majątku w Kierpajnach Wielkich. Po 1945 roku stał się on częścią utworzonego we wsi PGR-u.
Obecnie dwór i park są własnością prywatną.
We wsi działa świetlica prowadzona przez Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Wsi Kierpajny Wielkie "Euroster" oraz jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.
Funkcjonuje kaplica pw. Świętej Rodziny, będąca kaplicą filialną parafii pw. św. Jana Ewangelisty i Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Długoborze.
Zabytki
- częściowo zachowany średniowieczny układ ruralistyczny
- zespół dworski (dwór, wozownia, spichrz oraz park) wybudowany w XVIII wieku, przebudowany pod koniec XIX wieku
- kapliczka warmińska we wsi
Turystyka
- szlak spacerowy: Pieniężno – kurhan i grodzisko – Muzeum Misyjno-Etnograficzne Księży Werbistów w Pieniężnie – Kierpajny Wielkie – Glebiska – Jezioro Taftowo – trasa liczy 25 km
- obszar chronionego krajobrazu, lasy i rzeka Wałsza
Przyroda
Wieś leży w Obszarze Chronionego Krajobrazu Rzeki Wałszy, nieopodal rezerwatu przyrody Dolina rzeki Wałszy.
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Łącznie miejscowości: Kierpajny Wielkie, Kierpajny Małe
- ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
- ↑ BIP Urzędu Gminy Pieniężno
- ↑ Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.
Bibliografia
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.
Plan odnowy miejscowości Kierpajny Wielkie w gminie Pieniężno na lata 2010-2017.
Bank Danych Lokalnych GUS [09.02.2015]
BIP Urzędu Gminy Pieniężno [09.02.2015]
wrota.warmia.mazury.pl [09.02.2015]
