Wilczęta

Wilczęta
Kościół pw. Przemienienia Pańskiego w Wilczętach. Źródło: www.wilczeta.bil-wm.pl
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	braniewski
Gmina	Wilczęta
Liczba ludności (2010)	416
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Wilczęta
Położenie na mapie Polski Wilczęta
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Wilczęta (niem. Deutschendorf) – wieś gminna położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Wilczęta, siedziba władz gminy. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 416 mieszkańców.

Wilczęta. Pomnik ku czci poległych w I wojnie światowej. Autor: Igor Hrywna. Źródło: www.mojemazury.pl

Położenie

Wieś położona jest w północno-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, 30 km na południe od Braniewa, 11 km na wschód od Młynar; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 509.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona w latach 1304–1312. Od roku 1469 stanowiła własność magnackiej rodziny Dohnów. W latach 1330–1350 powstał kościół filialny istniejący do dnia dzisiejszego. W maju 1807 roku pod wsią rozlokował się francuski 16 pułk piechoty lekkiej.

W 1939 roku wieś zamieszkiwało 620 osób. 3 lutego 1945 roku radzieckie lotnictwo bombardowało i ostrzeliwało z broni pokładowej główną linię walk na lądzie. Największe naloty lotnictwa szturmowego i bombowego zostały skierowane między innymi na Wilczęta, doprowadzając do ogromnych zniszczeń.

1 stycznia 1969 roku z gromady Wilczęta wyłączono wsie Dębiny i Bardyny, która znalazły się wówczas w granicach gromad Bażyny i Płoskinia. W miejscowości działa poczta, ośrodek zdrowia, bank, apteka, weterynarz. W Wilczętach istnieje parafia pw. Przemienienia Pańskiego erygowana w 1962 roku. Na terenie gminy znajduje się Rezerwat Ostoja bobrów na rzece Pasłęce.

Edukacja

• Gimnazjum Publiczne w Wilczętach

Gospodarka

W miejscowości działa

• studio fotograficzne
• stacja benzynowa
• Spółdzielnia Usług Rolniczych
• warsztat samochodowy
• Prywatny Ośrodek Wypoczynkowy – Dębiny

Kultura

• Biblioteka Publiczna Gminy Wilczęta
• Plener Siedem Tłustych Dni na rzecz Wsi, doroczna impreza artystyczna

Sport

• Uczniowski Klub Sportowy
• Klub Sportowy
• Klub Olimpijczyka

Zabytki

• kościół gotycki pw. Przemienienia Pańskiego z pierwszej połowy XIV wieku, odnowiony gruntownie w 1752 roku; barokowa wieża została wzniesiona w 1665 roku; ołtarz główny pochodzi z końca XVII stulecia, ambona z 1681 roku.
• pomnik poległych w czasie I wojny światowej, znajdujący się przy miejscowym kościele
• cmentarz przykościelny

Bibliografia

Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, przew. kom. red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wilczęta [17.06.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [17.06.2014]
Baza Informacji Lokalnej [17.06.2014]
historiabraniewa.hekko.pl [17.06.2014]