Marcinkowo

Marcinkowo
Chałupa w Marcinkowie. Fot. Piotr Marynowski. Źródło: Commons Wikimedia [12.09.2013]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	mrągowski
Gmina	Mrągowo
Sołectwo	Marcinkowo
Liczba ludności (2010)	872
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Tablice rejestracyjne	NMR
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Marcinkowo
Położenie na mapie Polski Marcinkowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Marcinkowo (niem. Mertinsdorf, Mertensdorf) – wieś sołecka w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mrągowo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 872 mieszkańców. Obecnie funkcje sołtysa pełni Jarosław Biedka.

Położenie

Marcinkowo leży w północnej Polsce, w środkowej części Pojezierza Mrągowskiego, które zalicza się do Pojezierza Mazurskiego. Wieś rozlokowana jest pośród 4 jezior: Marcinkowskiego, Kociołek, Głębokiego, Czarnego.

Dzieje miejscowości

Miejscowość lokowali przed 1422 r. Krzyżacy jako wieś czynszową. W początkowym okresie funkcjonowania wsi istniał tu młyn, należący do zakonu. W okresie wojny trzynastoletniej (1454 -1466) wieś została całkowicie wyludniona. Ponowne lokowanie miejscowości nastąpiło w XVI w. W 1555 r. komornik z Szestna – Marcin Kaszten – otrzymał od starosty Jerzego von Dibesa pięć włók sołeckich na prawie magdeburskim. Kasztelanowi nakazano obsadzenie 45 łanów między Mrągowem, Polską Wsią, majątkiem sorkwickim a lasem marcinkowskim. Nazwa wsi pochodzi od jednego z lokatorów.

Wojciech Kętrzński uważał, że w pierwszym stuleci istnienia Marcinkowa mieszkali tu zarówno Niemcy, jak i Polacy, a w XVII w. jedynie Polacy. W XVII w. we wsi funkcjonował folwark oraz owczarnia. W folwarku książęcym na 12 włókach szarwark odrabiało 50 chłopów z sąsiednich miejscowości. Ponadto w XVII w. w Marcinkowie istniała straż leśna, która podległa władzy Krutyni.

W XVIII w. powstała szkoła, w której nauczano po polsku. Pierwszym nauczycielem był Andrzej Olszewski.

W XIX w. we wsi utworzono bity trakt, łączący Mrągowo z Olsztynem. W tym samym czasie liczba mieszkańców sukcesywnie rosła. W 1856 r. tern wsi obejmował 1890 mórg.

Na początku XX w. folwark funkcjonujący we wsi należał do dworu w Szestnie. W 1928 r. istniała tutaj placówka pocztowa, a w 1935 r. szkoła czteroklasowa, w której dwóch nauczycieli uczyło 182 dzieci. W 1939 r. na obszarze wiejskim znajdowały się 244 gospodarstwa domowe, z czego 93 gospodarstwa rolnicze. Po II wojnie światowej Marcinkowo do 1954 r. było siedzibą gminy.

Liczba ludności w kolejnych latach:

• 1815 r. – 158 osób

• 1838 r. – 289 osób

• 1856 r. – 393 osoby

Gospodarka

We wsi działają małe firmy prywatne z zakresu: handlu, usług logopedycznych, usług blacharskich, ogrodnictwa i logopedii. Znajdują się tu również: szkoła tańca, ferma drobiu i punkt sprzedaży opału.

Kultura

W Marcinkowie funkcjonuje świetlica, organizowane są festyny i pikniki.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Mrągowie.

Szkolnictwo

We wsi działa szkoła podstawowa.

Ludzie związani z miejscowością

Z miejscowością związana jest postać Andrzeja Olszewskiego – nauczyciela.

Zabytki

• budynek szkoły z XX w.
• dwa cmentarze ewangelickie z XIX-XX w.
• zabudowania przy głównej drodze z XX w.
• krzyż i dwie kapliczki przydrożne

Turystyka

W miejscowości ma swój początek Szlak pieszy Marcinkowo – Mrągowo

Bibliografia

Achremczyk Stanisław,Historia Warmii i Mazur, t. 1, Olsztyn 2010.
Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VI, Warszawa 1885.
Informacja Turystyczna – Mrągowo [12.09.2013]
Wikipedia [12.09.2013]
Fakty Mazur [28.07.2014]