Rogóż (gmina Lidzbark Warmiński)

Rogóż
Rogóż - kościół pw. św. Barbary. Fot. Honza Groh. Źródło: Commons Wikimedia
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	lidzbarski
Gmina	Lidzbark Warmiński
Liczba ludności (2013)	623
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Rogóż
Położenie na mapie Polski Rogóż
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Rogóż (niem. Roggenhausen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim, w gminie Lidzbark Warmiński. Miejscowość w 2013 roku liczyła 623 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie Rogóz i Wojdyty.

Położenie

Miejscowość położona w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, około 6 km na północny-wschód od Lidzbarka Warmińskiego, przy drodze krajowej nr 51.

Dzieje miejscowości

Pierwsza wzmianka o istnieniu wsi pochodzi z dokumentów z 1335 roku. Miejscowość lokowana w 1338 roku przez ówczesnego wójta krajowego Henryka Lutra. W czasie wojny w latach 1519-1521 została doszczętnie zniszczona. W 1536 roku biskup warmiński Maurycy Ferber wystawił nowy przywilej lokacyjny dla wsi - 60 włók ziemi na prawie chełmińskim. W roku 1688 było tu 14 gospodarstw chłopskich i sołtys. W 1783 roku we wsi było już 40 domów. W roku 1818 miejscowość liczyła 234 osoby, w 1939 – 525 osób. Po zakończeniu II wojny światowej na podstawie pisma starosty K. Kondrackiego z dnia 4 czerwca 1946 roku, opartego na zarządzeniu Ministra Administracji Publicznej i Ministra Ziem Odzyskanych, nazwa wsi została określona jako Rogóż. W tym okresie zaczęli przybywać do naszej miejscowości pierwsi przesiedleńcy, głównie mieszkańcy Polski centralnej, ludność z kresów i Ukraińcy przesiedleni po akcji "Wisła".
W lutym 1946 roku zaczęła funkcjonować we wsi szkoła podstawowa. W latach 60-tych powstało kino "Niedźwiadek", klubokawiarnia, gospoda, które działały do lat 80-tych XX wieku. W 1967 roku, z inicjatywy mieszkańców, rozpoczęła działalność Ochotnicza Straż Pożarna.
Miejscowość jest w pełni objęta siecią wodociągową, większość gospodarstw jest podłączona do sieci kanalizacyjnej dzięki wybudowanej w latach 90-tch XX wieku biologicznej oczyszczalni ścieków.
W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim.

We wsi działa Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Wsi Rogóż oraz Zespół Ludowy "Rogóżanie". Znajduje się Izba Pamięci Marszałka Józefa Piłsudskiego, która została założona w 1999 roku, na prywatnej posesji Haliny i Józefa Zysków. Pamiątki tam zgromadzone nawiązują do życia i działalności Komendanta Pierwszej Brygady i żołnierzy legionistów.

Zabytki

• gotycki kościół pw. św. Barbary wraz z pozostałościami przykościelnego cmentarza
• cmentarz komunalny usytuowany w centrum wsi
• 5 kapliczek warmińskich oraz drewniane krzyże
• liczne zabytkowe domy mieszkalne i budynki gospodarcze
• pomnik upamiętniający żołnierzy poległych w czasie I wojny światowej

Edukacja

We wsi funkcjonuje Zespół Szkół – zlokalizowane w jednym budynku Publiczna Szkoła Podstawowa i Publiczne Gimnazjum.

Religia

We wsi znajduje się kościół parafialny pw. św. Barbary.

Sport

Działa Ludowy Uczniowski Klub Sportowy "LUKS" Rogóż.

Bibliografia

Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Gminna ewidencja zabytków gminy Lidzbark Warmiński [10.02.2015]
Bank Danych Lokalnych GUS [10.02.2015]
Urząd Gminy Lidzbark Warmiński [10.02.2015]
Mapy Google Maps [10.02.2015]
www.ciekawemazury.pl [10.02.2015]
rogóż.com.pl [10.02.2015]