Unikowo: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 6: Linia 6:
 
  |dopełniacz wsi        = Unikowa
 
  |dopełniacz wsi        = Unikowa
 
  |zdjęcie              = Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Unikowie.jpg
 
  |zdjęcie              = Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Unikowie.jpg
  |opis zdjęcia          = Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Unikowie
+
  |opis zdjęcia          = Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Unikowie. Fot. Honza Groh. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Unikowo,_07.jpg Commons Wikimedia] [12.11.2013]
  |rodzaj miejscowości  =
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |powiat                = bartoszycki
 
  |powiat                = bartoszycki
Linia 29: Linia 29:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}<br/>
 
}}<br/>
''' Unikowo''' (niem. ''Glockstein'') – wieś sołecka w Polsce położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat bartoszycki|powiecie bartoszyckim]], w [[gmina Bisztynek| gminie Bisztynek]].
+
''' Unikowo''' (niem. ''Glockstein'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat bartoszycki|powiecie bartoszyckim]], w [[Bisztynek (gmina miejsko-wiejska)| gminie Bisztynek]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny|administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku była zamieszkana przez 228 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Grzegorz Moskalik]]<ref> [http://bip.warmia.mazury.pl/bisztynek_gmina_miejsko_-_wiejska/101/132/WYKAZ__SOLTYSOW__SOLECTW__GMINY__BISZTYNEK/ Wrota Warmii i Mazur] [17.12.2013]</ref>.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]].
 
 
 
Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 228 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Grzegorz Moskalik]]<ref> http://bip.warmia.mazury.pl/bisztynek_gmina_miejsko_-_wiejska/101/132/WYKAZ__SOLTYSOW__SOLECTW__GMINY__BISZTYNEK/ [data dostępu: 17.12.2013]</ref>.
 
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
  
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
...
+
Miejscowość jest położona na [[Warmia|Warmii]], w odległości ok. 12 km od [[Bisztynek|Bisztynka]].
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
....
+
Niemiecka nazwa miejscowości była przekształconą formą [[Prusowie |pruskiej]] nazwy odosobowej ''Kniukst''.
<br/>
+
Pierwszy dokument lokacyjny Unikowa zaginął. Wieś została założona w 1340 roku na [[Prawo chełmińskie| prawie chełmińskim]]. Zasadźcą był Prus o imieniu Thaysot, a mieszkańcami wyłącznie ludność pruska. Wieś w początkowym okresie zapożyczyła swą nazwę o jeziora Knogstin, na którym była położona. Prawo chełmińskie zostało potwierdzone 11 listopada 1357 roku. Odnowiony dokument lokacyjny przeznaczał 4 [[Włóka| włóki]] ziemi na uposażenie kościoła. Do jego budowy przystąpiono w okresie sprawowania posługi biskupiej przez [[Henryk III Sorbom| Henryka Sorboma]]. Świątynia w Unikowie widnieje w wykazie parafii sporządzonym pod koniec XV wieku. Na początku XIX wieku do miejscowej parafii należały wsie: [[Dąbrowa (gmina Bisztynek)|Dąbrowa]], [[Ryn Reszelski]] oraz [[Wysoka Dąbrowa]].
 +
 
 +
[[Wojny polsko-krzyżackie|Wojnę polsko–krzyżacką]] z lat 1519–1521 udało się miejscowości przetrwać bez większych strat. Z 50 włók czynszowych należących do Unikowa jedynie 9 leżało odłogiem. Do 1533 roku ponownie obsadzono 3 włóki. W 1586 wieś była już całkowicie zagospodarowana. W 1783 roku miejscowość składała się z 53 domów.
 +
 
 +
Szkoła istniała we wsi od momentu założenia parafii. W 1935 roku w placówce pracowało 2 nauczycieli, a uczyło się 87 dzieci.
 +
 
 +
 
 +
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:
 +
 
 +
*1820 r. - 334 osoby
 +
 
 +
*1848 r. - 453 osoby
 +
 
 +
*1939 r. - 501 osób
 +
 
 +
*2007 r. - 620 osób
  
== Ludzie związani z miejscowością ==
+
== Religia ==
...
+
We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Unikowie|parafii rzymskokatolickiej]].
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|242 px|Miejscowość-Opis-Rysunku]]
 
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
*[[Kościół rzymskokatolicki pw. św. Jana Chrzciciela w Unikowie|Kościół pw. św. Jana Chrzciciela]] z lat 1370-1380; świątynię odnowiono w 1850 roku - z tego okresu pochodzą neogotyckie szczyty wieży. Wystrój wnętrza barokowy, ołtarz główny pochodzi z 1712 roku
+
*[[lkwim:Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Unikowie|kościół]] z lat 1370–1380; świątynię odnowiono w 1850 roku - z tego okresu pochodzą neogotyckie szczyty wieży; wystrój wnętrza barokowy, ołtarz główny pochodzi z 1712 roku  
 +
*cennym zabytkiem jest przechowywana w świątyni [[lkwim:Monstrancja z kościoła pw. św. Jana Chrzciciela w Unikowie |monstrancja]] z XVII wieku
 +
*[[lkwim:Dzwony z kościoła pw. św. Jana Chrzciciela w Unikowie|dzwony]] z kościoła; odnalezione w latach 90. XX wieku na terenie Niemiec
 
*4 zabytkowe kapliczki warmińskie
 
*4 zabytkowe kapliczki warmińskie
<br/>
 
  
 +
== Ludzie związani miejscowością==
 +
*[[Florian Białkowski]] (1677–1723) - polski duchowny katolicki, doktor teologii, kanonik kapituł we Fromborku i kolegiackiej w Dobrym Mieście, proboszcz miejscowej parafii
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
#''Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
+
''Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.<br/>
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 17.12.2013]
+
Rzempołuch Andrzej, ''Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1992.<br/>
#[http://www.bisztynek24.pl/wsie.html| Bisztynek24.pl] [data dostępu: 17.12.2013]
+
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [17.12.2013]<br/>
#[http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#623/pl/i/unikowo_-_zabytkowy_kosciol_p.w._sw._jana_chrzciciela| Ciekawe Mazury.pl] [data dostępu: 17.12.2013]
+
[http://www.bisztynek24.pl/wsie.html| Bisztynek24.pl] [17.12.2013]<br/>
#[http://gov.genealogy.net/item/show/GLOEINKO04LB| Genealogy.net] [data dostępu: 17.12.2013]
+
[http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#623/pl/i/unikowo_-_zabytkowy_kosciol_p.w._sw._jana_chrzciciela| Ciekawe Mazury] [17.12.2013]<br/>
<br/>
+
[http://gov.genealogy.net/item/show/GLOEINKO04LB| Genealogy.net] [17.12.2013]
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
+
<references/>
<br/>
 
 
 
== Zobacz też ==
 
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
[[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: powiat bartoszycki]][[Kategoria: gmina Bisztynek]][[Kategoria: wieś sołecka]]
+
[[Kategoria: Powiat bartoszycki]]
 +
[[Kategoria: Bisztynek (gmina miejsko-wiejska)]]
 +
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
 +
[[Kategoria: 1301-1400]]

Aktualna wersja na dzień 12:49, 12 mar 2015

Unikowo

Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Unikowie. Fot. Honza Groh. Źródło: Commons Wikimedia [12.11.2013]
Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Unikowie. Fot. Honza Groh. Źródło: Commons Wikimedia [12.11.2013]
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat bartoszycki
Gmina Bisztynek
Liczba ludności (2010) 228
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Unikowo
Unikowo
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Unikowo
Unikowo
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Unikowo (niem. Glockstein) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Bisztynek. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku była zamieszkana przez 228 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Grzegorz Moskalik[1].

Położenie

Miejscowość jest położona na Warmii, w odległości ok. 12 km od Bisztynka.

Dzieje miejscowości

Niemiecka nazwa miejscowości była przekształconą formą pruskiej nazwy odosobowej Kniukst. Pierwszy dokument lokacyjny Unikowa zaginął. Wieś została założona w 1340 roku na prawie chełmińskim. Zasadźcą był Prus o imieniu Thaysot, a mieszkańcami wyłącznie ludność pruska. Wieś w początkowym okresie zapożyczyła swą nazwę o jeziora Knogstin, na którym była położona. Prawo chełmińskie zostało potwierdzone 11 listopada 1357 roku. Odnowiony dokument lokacyjny przeznaczał 4 włóki ziemi na uposażenie kościoła. Do jego budowy przystąpiono w okresie sprawowania posługi biskupiej przez Henryka Sorboma. Świątynia w Unikowie widnieje w wykazie parafii sporządzonym pod koniec XV wieku. Na początku XIX wieku do miejscowej parafii należały wsie: Dąbrowa, Ryn Reszelski oraz Wysoka Dąbrowa.

Wojnę polsko–krzyżacką z lat 1519–1521 udało się miejscowości przetrwać bez większych strat. Z 50 włók czynszowych należących do Unikowa jedynie 9 leżało odłogiem. Do 1533 roku ponownie obsadzono 3 włóki. W 1586 wieś była już całkowicie zagospodarowana. W 1783 roku miejscowość składała się z 53 domów.

Szkoła istniała we wsi od momentu założenia parafii. W 1935 roku w placówce pracowało 2 nauczycieli, a uczyło się 87 dzieci.


Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:

  • 1820 r. - 334 osoby
  • 1848 r. - 453 osoby
  • 1939 r. - 501 osób
  • 2007 r. - 620 osób

Religia

We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej.

Zabytki

  • kościół z lat 1370–1380; świątynię odnowiono w 1850 roku - z tego okresu pochodzą neogotyckie szczyty wieży; wystrój wnętrza barokowy, ołtarz główny pochodzi z 1712 roku
  • cennym zabytkiem jest przechowywana w świątyni monstrancja z XVII wieku
  • dzwony z kościoła; odnalezione w latach 90. XX wieku na terenie Niemiec
  • 4 zabytkowe kapliczki warmińskie

Ludzie związani miejscowością

  • Florian Białkowski (1677–1723) - polski duchowny katolicki, doktor teologii, kanonik kapituł we Fromborku i kolegiackiej w Dobrym Mieście, proboszcz miejscowej parafii

Bibliografia

Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
Rzempołuch Andrzej, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1992.
Bank Danych Lokalnych GUS [17.12.2013]
Bisztynek24.pl [17.12.2013]
Ciekawe Mazury [17.12.2013]
Genealogy.net [17.12.2013]

Przypisy

  1. Wrota Warmii i Mazur [17.12.2013]