Łęgno: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 32 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 3: Linia 3:
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Łęgno
 
  |nazwa                = Łęgno
  |herb wsi              =
+
  |herb wsi              =  
  |flaga wsi            =
+
  |flaga wsi            =  
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
  |dopełniacz wsi        = Pole-obowiązkowe 
+
  |dopełniacz wsi        = Łęgna   
  |zdjęcie              = Zabytkowa kaplica w Łęgnie.jpg
+
  |zdjęcie              = Zabytkowa kaplica w Łęgnie.jpg
  |opis zdjęcia          = Zabytkowa kaplica w Łęgnie  
+
  |opis zdjęcia          = Zabytkowa kaplica w Łęgnie. Źródło: [http://zbawiciel.eu/legno/ www.zbawiciel.eu] [12.11.2013] 
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |powiat                = olsztyński
 
  |powiat                = olsztyński
  |gmina                =Dobre Miasto
+
  |gmina                = Dobre Miasto
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |sołectwo              =
 
  |sołectwo              =
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = Pole-obowiązkowe
+
  |liczba ludności      = 164
  |rok                  =  
+
  |rok                  = 2010
  |strefa numeracyjna    =(+48) 89
+
  |strefa numeracyjna    =
  |kod pocztowy          =11-040
+
  |kod pocztowy          =
  |tablice rejestracyjne = NOL
+
  |tablice rejestracyjne =
 
  |SIMC                  =
 
  |SIMC                  =
 
  |mapa wsi              =
 
  |mapa wsi              =
 
  |kod mapy              = PL-WN
 
  |kod mapy              = PL-WN
  |stopniN = 53 |minutN = 59 |sekundN = 46
+
  |stopniN = 53 |minutN = 42 |sekundN = 56
  |stopniE = 20 |minutE = 18 |sekundE = 50
+
  |stopniE = 21 |minutE = 19 |sekundE = 02
 
  |commons              =
 
  |commons              =
 
  |wikipodróże          =
 
  |wikipodróże          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>''' Łęgno (niem. Lingenau) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dobre Miasto.
+
''' Łęgno''' (niem. ''Lingenau'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)|gminie Dobre Miasto]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]].
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
+
W roku 2010 była zamieszkana przez 164 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Jolanta Mikołajun]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/dobre_miasto_gmina_miejsko_wiejska/47/43/Solectwa/ Wrota Warmii i Mazur] [12.10.2013]</ref>.
We wsi znajduje się osuszone ponad 100 lat temu Jezioro Łęgnowskie. W ostatnich latach, wcześniej osuszone tereny, przekształcają się ponownie w duże rozlewisko, na którym pojawiają się ptaki wodno-błotne, w tym siedlisko lęgowe łabędzi. Na środku znajduje się kilka starych, dużych okazów dębów.
+
<br/><br/>
  
 +
== Położenie ==
 +
Miejscowość jest położona w północnej części [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierza Olsztyńskiego]], w odległości 5 km na zachód od [[Dobre Miasto|Dobrego Miasta]]. Na terenie miejscowości zlokalizowane jest osuszone 100 lat temu [[Jezioro Łęgnowskie]]. Obecnie obszar ten przekształca się w duże rozlewisko.
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
+
== Dzieje miejscowości ==
 +
Wieś została założona przez wójta [[Henryk Luter|Henryka Lutra]] w latach 1333–1342. Osadę lokował na [[Prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]] w roku 1359 biskup [[Jan Stryprock]]. W 1378 roku Łęgno stało się własnością kanoników dobromiejskich. W roku 1656 roku wieś obejmowała 42 łany, a w 1695 roku miejscowość liczyła 146 mieszkańców.
 +
W XIX majątek w Łęgnie stanowił własność rodziny Hoening-Kluth. Właściciel, chcąc zwiększyć areał ziemi (obszar majątku obejmował wówczas 360 mórg), postanowił wraz z grupą chłopów osuszyć Jezioro Łęgnowskie. Plan osuszenia opracował inżynier Neef z Królewca, a sam proces osuszania rozpoczęto w latach 1870–1871.
 +
W 1900 roku kolejny z potomków rodu - August Hoening  - w hołdzie dziękczynnym zbudował miejscową kaplicę. Dzień 14 lipca był dniem obchodów rocznicy jej wybudowania. Do 1944 roku na lipcową rocznicę zjeżdżała się tradycyjnie cała rodzina i krewni Hoeningów. W początkach XX wieku zabudowania rodziny Hoening zostały przeniesione na wzgórze w pobliże dawnego jeziora. W dniu 20 lipca 1943 roku w kaplicy odbył się ślub Gertrudy Hoening i Hansa Wobbe. W kaplicy w Łęgnie brały swój początek pielgrzymki do [[Głotowo|Głotowa]].
  
w północnej części Pojezierza Olsztyńskiego.
+
Do 1939 roku liczba ludności we wsi stopniowo wzrastała. Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] do Łęgna trafiła ludność ze wschodnich terenów dawnej Rzeczypospolitej oraz z centralnej Polski. W 1949 powstał [[Państwowe Gospodarstwo Rolne |PGR]]. W 1989 roku doszło do likwidacji miejscowej szkoły.  
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Dzieje miejscowości ===
+
==Kultura==
Wieś została założona przez wójta Henryka Lutra w latach 1333-1342, lokowana na prawie chełmińskim 13 października 1359 r. przez biskupa Jan Stryprocka. Biskup zapisał wsi tereny bagienne nad jeziorem Sawangen, a sołtysowi półwysep (nadania potwierdzone w 1429 r. przez biskupa Franciszka Kuhschmalza, w 1701 r. przez biskupa Andrzeja Chryzostoma Załuskiego). Wieś przeszła na własność kanoników dobromiejskich w dniu 9 sierpnia 1378 r. W XV i XVI w. wieś rozszerzyła swój areał, w 1656 r. były tu 42 łany, w 1695 r. we wsi było 146 mieszkańców (25 rodzin), w tym dwóch sołtysów, 11 chłopów, 4 wdowy, 6 komorników, szewc, pasterz.
+
Obecnie we wsi funkcjonuje świetlica wiejska.  
W XIX majątek Hoening-Kluth w Łęgnie liczył 360 mórg. Właściciel chcąc zwiększyć areał ziemi postanowił wraz z grupą chłopów (Franz Klafki, Otto Kunigk, Kari Block, rodzina Grunenberg) osuszyć jezioro Łęgnowskie. Plan osuszenia opracował inżynier Neef z Królewca a jego realizacje rozpoczęto w latach 1870-1871.
+
<br/>
W 1900 r. August Hoening w hołdzie dziękczynnym zbudował kaplicę, a 14 lipca każdego roku był dniem obchodów rocznicy jej wybudowania. Zabudowania rodziny Hoening zostały przeniesione na wzgórze, w pobliżu byłego jeziora. W dniu 20 lipca 1943 r. w kaplicy odprawiono ślub Gertrudy Hoening z Hansem Wobbe, a także regularnie odprawiano msze i nabożeństwa (majowe, Anioł Pański). W kaplicy brały początek pielgrzymki do Głotowa. Do 1944 r. na lipcową rocznicę tego przedsięwzięcia zjeżdżała się cała jego rodzina i krewni. Zwyczaj ten przetrwał również do roku 1969.
 
Do 1939 r. liczba ludności wzrastała, a na początku XXI w wieś liczyła 170 mieszkańców. Po II wojnie światowej przesiedlono tu ludność ze wschodnich terenów dawnej Rzeczypospolitej oraz z centralnej Polski. W 1949 powstał PGR. W 1989 r. zlikwidowano szkołę, jako ostatni obiekt o znaczeniu kulturalno-oświatowym. Funkcjonuje również świetlica wiejska, przeznaczona na imprezy kulturalno-rozrywkowe (użytkowana w czasie zebrań mieszkańców i wyborów).
 
Wieś jest siedzibą [[sołectwo|sołectwa]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[ ]]<ref> [data dostępu: 12.10.2013]</ref>.
 
  
+
==Gospodarka==
 +
W miejscowości działa gospodarstwo [[Agroturystyka |agroturystyczne]] ''Nasz dom''<ref> [http://www.naszdom25.republika.pl/| Nasz dom] [10.12.2013]</ref>.
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Ludzie związani z miejscowością: ===
+
== Religia ==
 
+
Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście  |parafii rzymskokatolickiej w Dobrym Mieście]].
 
<br/>
 
<br/>
  
 +
== Zabytki ==
 +
*krzyż upamiętniający poległych synów Alberta Hoeniga (Alfonsa, Adalberta i Nikolausa) oraz jego żony Anny Marii Kluth
 +
*[[Kaplica w Łęgnie|kaplica filialna]] z 1850 roku; uszkodzona w czasie II wojny światowej; o 1945 roku odbudowana i poświęcona w 1961 roku
 +
*ołtarz barokowy z XVIII wieku z obrazami Matki Boskiej Różańcowej ze św. Dominikiem i Serca Jezusowego
 +
*tablica pamiątkowa wmurowana z okazji osuszenia jeziora
 +
*[[Kapliczka w Łęgnie|kapliczka]] murowana z czerwonej cegły z 1911 roku
 +
*[[Szkoła w Łęgnie|budynek szkoły]], wybudowany prawdopodobnie w 1850 roku, obecnie przeznaczony na mieszkania
 +
*kapliczka przydrożna z 1883 roku.
 +
*kapliczka przydrożna z II połowy XIX wieku.
  
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|Miejscowość-Opis-Ryzunku]]
+
== Bibliografia ==
 
+
Suchenek Zygmunt, ''Dobre Miasto: skrawek uroczej Warmii'', Olsztyn 2011.<br/>
=== Zabytki: ===
+
''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/>
W architekturze wiejskiej przeważają proste domy jednokondygnacyjne z użytkowym poddaszem, wybudowane na planie prostokąta. Mury są z czerwonej cegły (większości otynkowane), posadowione na kamiennych fundamentach (tzw. "mur pruski"). Konstrukcja dachu wszystkich domów jest drewniana i pokrywa je dachówka ceramiczna. Zazwyczaj poddasze jest użytkowe i zaadaptowane na cele mieszkaniowe. Główne wejście usytuowane jest od strony frontowej, a od podwórka najczęściej występują dwa, gdyż często mieszkania przeznaczone dla dwóch rodzin.
+
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [10.11.2013]<br/>
Budynki gospodarcze takie jak (chlew czy stodoła) zbudowane są również z czerwonej cegły. Większość budynków postawiona jest na betonowych lub kamiennych fundamentach. Dachy pokryte są typową czerwoną dachówką ceramiczną.
+
[http://www.domwarminski.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=154:gmina-dobre-miasto-legno&catid=27&Itemid=125| Dom Warmiński] [10.11.2013]<br/>
Pozostałe obiekty architektoniczne występujące w Łęgnie to: kaplica, kapliczka, krzyż przydrożny, mogiły, budynek dawnej szkoły.
+
[http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81%C4%99gno_%28wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie%29| Wikipedia] [10.11.2013]
*Krzyż upamiętniający poległych synów Alberta Hoeniga (Alfonsa, Adalberta i Nikolausa) i jego żony Anny Marii Kluth.
 
*Wmurowana tablica pamiątkowa (z 2000 r.) z okazji 96 rocznicy śmierci Augusta Hoeniga i wybudowania już 100-letniej dziś kaplicy.
 
*Kaplica filialna z 1850 r., uszkodzona podczas II wojny światowej, odbudowana i poświęcona w 1961 r., murowana, otynkowana na planie prostokąta z wieżyczką. Wewnątrz znajduje się ołtarz barokowy z XVIII w. z obrazami Matki Boskiej Różańcowej (ze św. Dominikiem) i Serca Jezusowego oraz tablica pamiątkowa wmurowana z okazji osuszenia jeziora.
 
*Kapliczka murowana z czerwonej cegły z 1911 r. z drewnianym krzyżem w środku.
 
*Szkoła, wybudowana prawdopodobnie w 1850 r., obecnie po remoncie przeznaczona na mieszkania.
 
Trzy kapliczki z terenu wsi wpisano do rejestru zabytków:
 
- kapliczka przydrożna , przy posesji nr 11a , z 2 połowy XIX wieku, nr rej.: A-3620 z 8.11.1993r.
 
- kapliczka przydrożna , przy posesji nr 21, z 1911r, nr rej.: 4304 z 8.11.1993r.
 
- kapliczka przydrożna , przy posesji nr 22, z 1883r, nr rej.: 4305 z 8.11.1993r.
 
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|Miejscowość-Opis-Ryzunku]]
 
 
 
<br/>
 
 
 
=== Bibliografia: ===
 
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
Linia 82: Linia 80:
 
<br/>
 
<br/>
  
== Zobacz też ==
+
[[Kategoria: Powiat olsztyński]]   
 
+
[[Kategoria: Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)]]  
 
+
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: wieś sołecka]] [[Kategoria: powiat olsztyński]]  [[Kategoria: gmina Dobre Miasto]]  
+
[[Kategoria: 1301-1400]]
 
 
[[Użytkownik:Emzet|Emzet]] ([[Dyskusja użytkownika:Emzet|dyskusja]]) 15:52, 8 lis 2013 (CET)
 

Aktualna wersja na dzień 17:52, 14 mar 2015


Łęgno

Zabytkowa kaplica w Łęgnie. Źródło: www.zbawiciel.eu [12.11.2013]
Zabytkowa kaplica w Łęgnie. Źródło: www.zbawiciel.eu [12.11.2013]
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Dobre Miasto
Liczba ludności (2010) 164
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Łęgno
Łęgno
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Łęgno
Łęgno
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Łęgno (niem. Lingenau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dobre Miasto. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W roku 2010 była zamieszkana przez 164 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jolanta Mikołajun[1].

Położenie

Miejscowość jest położona w północnej części Pojezierza Olsztyńskiego, w odległości 5 km na zachód od Dobrego Miasta. Na terenie miejscowości zlokalizowane jest osuszone 100 lat temu Jezioro Łęgnowskie. Obecnie obszar ten przekształca się w duże rozlewisko.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona przez wójta Henryka Lutra w latach 1333–1342. Osadę lokował na prawie chełmińskim w roku 1359 biskup Jan Stryprock. W 1378 roku Łęgno stało się własnością kanoników dobromiejskich. W roku 1656 roku wieś obejmowała 42 łany, a w 1695 roku miejscowość liczyła 146 mieszkańców. W XIX majątek w Łęgnie stanowił własność rodziny Hoening-Kluth. Właściciel, chcąc zwiększyć areał ziemi (obszar majątku obejmował wówczas 360 mórg), postanowił wraz z grupą chłopów osuszyć Jezioro Łęgnowskie. Plan osuszenia opracował inżynier Neef z Królewca, a sam proces osuszania rozpoczęto w latach 1870–1871. W 1900 roku kolejny z potomków rodu - August Hoening - w hołdzie dziękczynnym zbudował miejscową kaplicę. Dzień 14 lipca był dniem obchodów rocznicy jej wybudowania. Do 1944 roku na lipcową rocznicę zjeżdżała się tradycyjnie cała rodzina i krewni Hoeningów. W początkach XX wieku zabudowania rodziny Hoening zostały przeniesione na wzgórze w pobliże dawnego jeziora. W dniu 20 lipca 1943 roku w kaplicy odbył się ślub Gertrudy Hoening i Hansa Wobbe. W kaplicy w Łęgnie brały swój początek pielgrzymki do Głotowa.

Do 1939 roku liczba ludności we wsi stopniowo wzrastała. Po II wojnie światowej do Łęgna trafiła ludność ze wschodnich terenów dawnej Rzeczypospolitej oraz z centralnej Polski. W 1949 powstał PGR. W 1989 roku doszło do likwidacji miejscowej szkoły.

Kultura

Obecnie we wsi funkcjonuje świetlica wiejska.

Gospodarka

W miejscowości działa gospodarstwo agroturystyczne Nasz dom[2].

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Dobrym Mieście.

Zabytki

  • krzyż upamiętniający poległych synów Alberta Hoeniga (Alfonsa, Adalberta i Nikolausa) oraz jego żony Anny Marii Kluth
  • kaplica filialna z 1850 roku; uszkodzona w czasie II wojny światowej; o 1945 roku odbudowana i poświęcona w 1961 roku
  • ołtarz barokowy z XVIII wieku z obrazami Matki Boskiej Różańcowej ze św. Dominikiem i Serca Jezusowego
  • tablica pamiątkowa wmurowana z okazji osuszenia jeziora
  • kapliczka murowana z czerwonej cegły z 1911 roku
  • budynek szkoły, wybudowany prawdopodobnie w 1850 roku, obecnie przeznaczony na mieszkania
  • kapliczka przydrożna z 1883 roku.
  • kapliczka przydrożna z II połowy XIX wieku.

Bibliografia

Suchenek Zygmunt, Dobre Miasto: skrawek uroczej Warmii, Olsztyn 2011.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.11.2013]
Dom Warmiński [10.11.2013]
Wikipedia [10.11.2013]

Przypisy

  1. Wrota Warmii i Mazur [12.10.2013]
  2. Nasz dom [10.12.2013]